सडकमा सारङ्गी रेटेरै छोराहरूलाई क्याम्पस पढाउने राजु गायक

A+ A A-

हामी सबै जनताहरू एकैजुट बनी
माडीलाई बनाउने भन्नुहुन्छ केपी शर्मा मणि........’

नेकपा एमालेको महाधिवेशनको बन्द सत्र हलबाहिरको परिसरमा गत मंगलबार सारङ्गीमा यही गीत गाइरहेका थिए माडी, खर्कट्टाका राजु गायक । महाधिवेशनमा आएका प्रतिनिधिलाई वरिपरि राखेर सारङ्गी रेट्दै उनले गीत सुनाइरहँदा सबै नतमस्तक थिए ।

उनले एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले भाषण गरेकाे फेसबुकमा हेरेका रहेछन् । महाधिवेशनको माहोलमा प्रतिनिधिलाई सुनाउन उनले माथि उल्लेखित शब्द जुराइहाले । उसो त, राजुलाई शब्द जुराउन उस्तो गाह्रो लाग्दैन । समय र सन्दर्भ हेरेर उनले दर्शकलाई रिझाउने शब्द फुराइहाल्छन् अनि चल्तीको भाकामा सारङ्गी रेट्न थाल्छन् ।

उनले माथिका शब्दहरू गाएर सुनाइसकेपछि एक प्रतिनिधिले गोजीबाट दुई सय निकालेर दिए । अघिपछि भन्दा महाधिवेशनको बेला राजुले यसरी दैनिक सारङ्गी रेटेर दोब्बर आम्दानी गरेकाे बताए । ‘महाधिवेशनको बेला राम्रै आम्दानी भयो, दैनिक २५ सयसम्म कमाएँ’, उनले मुस्कुराउँदै सुनाए ।

सारङ्गी बजाउँदै आम्दानी लिने राजुको गन्तव्य पर्यटकीय नगरी सौराहा नै हो । एक दशकयता उनी सौराहाकै चाेक, चाैतारा अनि गल्लीमा पर्यटकहरूलाई सारङ्गीकाे धुन सुनाएर मनोरञ्जन दिइरहेका छन् । पहिलेपहिले देशका विभिन्न ठाउँ पुग्थे उनी । तर, पछिल्लो समय उनी सौराहामै जमेका छन् । उनी बिहान खाना खाइसकेपछि सौराहा निस्कन्छन् । उनले त्यहीँ नजिकै भाडामा कोठा लिएका छन् । आउजाउ गर्न पनि सहज छ । स्वदेशी मात्रै होइन, विदेशी पर्यटकलाई पनि उनले सारङ्गीको धुनमा लट्ठ पार्ने गरेका छन् ।

‘कतिपय विदेशी पर्यटकले त बजाऊ न भन्दै पनि आउँछन् । कतिपयले बुझैनौँ भन्छन् । नेपालीमा गीत गाउने हो, अंग्रेजीमा आउँदैन’, उनले सुनाए । उनी गीतअनुसारको धुन भर्न माहिर छन् । अरू बाजाभन्दा सारङ्गी बजाउन गाह्रो हुने राजुको अनुभव छ । ‘सिक्नलाई अरू बाजाभन्दा सारङ्गी अप्ठ्यारो छ । अरू बाजामा नम्बर पनि लगाएको हुन्छ । यसमा गीतको भाका मनले सोचेर औँलाले बजाउने हो’, उनले प्रष्ट्याए ।

०००

विपन्न परिवारमा जन्मिएका राजुको माडीमा कमाइ खाने जग्गा पनि छैन । त्यसैले उनी सारङ्गी बोकेर बजार झरे । अहिले उनी रत्ननगर क्षेत्रमा कोठा भाडामा ७ जनाको परिवारसहित बस्छन् । ‘माडीमा कमाइ खाने जग्गा पनि थिएन । अरूको अधियाँ कमाएर बाँच्नै धौधौ भयो । बच्चाहरूलाई पढाउनको लागि पनि यता आएँ’, उनले आफ्नो बाध्यता सुनाए ।

राजुले सारङ्गी बजाएर हिँड्न थालेको तीन दशक भइसक्यो । पुर्ख्याैली पेसालाई नै पछ्याइरहेका उनले सारङ्गीमा धुन भर्न बुवाबाटै सिके । परिवारको जेठो सन्तानका रूपमा जन्मेका उनलाई पढ्ने ब्यग्र रहर थियो । तर, त्योभन्दा पर उनको जीवनमा जिम्मेवारी हाबी भयो । ‘बुबा पनि कमाउने अनि उडाउने । भाइबहिनी र आमालाई त पाल्नै पर्‍यो । १५ वर्षको उमेरदेखि नै सारङ्गी बजाएर कमाउन हिँडे’, उनले आफ्नो विगत खोतल्दै भने ।

त्यसपछि कमलले सारङ्गी रेटिरहे

आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्न पुर्ख्याैली पेसा रोजेका उनको हातमा त्यसयता सारङ्गी टुटेको छैन ।

उनी आफैँ पढ्न चाहन्थे । तर, पाएनन् । आफूले पढ्न नपाए पनि सारङ्गी रेटेर जेनतेन जम्मा गरेकाे रकम उनले छाेराहरूकाे शिक्षामा लगानी गरिरहेका छन् ।‘आफूले पढ्न नपाए पनि छोराहरू पढून् भनेर गाउँबाट शहर झरेँ । अहिले यसकै कमाइबाट दुई छोराले कलेज र एउटाले स्कुल पढ्दैछ’, उनले खुसी हुँदै सुनाए । सारङ्गी रेट्न रोकिएको दिन के गर्ने भन्ने कुराले भने उनलाई यदाकदा पिरोल्छ ।

सारङ्गी बजाउँदै हिँड्दा पनि उनलाई धर भने छैन । कतिपयले सम्मान गरे पनि कतिपयले ‘काम गरेर खा न’ भनेर अपमान गर्छन् । तर, उनी निराश हुँदैनन् । ‘याे मेराे कला हाे । याे मेराे काम नै हाे । मैले पैसा दिनैपर्छ पनि भन्दिनँ । आफ्नो पुर्खाको लोक बाजा हो, रमाइलो गर्न आएको हो भनेर भन्छु । सुनम् न त भन्नुभयो भने सुनाउँछु’, उनले भने ।

सौराहामा चार दिनसम्म चलेको एमाले महाधिवेशनको माहोललाई उनले नियालेर हेरे । कर्ममा विश्वास गर्ने उनी नेताहरूको काम नै भाषण गर्ने न हो भन्ने ठान्छन् । दुःखी, गरिबको लागि नेताहरूले कहिल्यै काम नगरेको उनको गुनासो छ । ‘उहाँहरूको अगाडि बसेर गीत गाउँछु म । सय/डेढसय दिनुहुन्छ । अरू आश्वासन पनि दिनुहुन्छ भोट हाल्ने बेलामा । तर, पूरा हुँदैन के गर्नु ?’ उनले सुनाए ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, मंसिर १८, २०७८ ०८:३४