कैलालीको समानान्तर अभ्यासबाट ओलीलाई कस्तो दबाब दिन खोज्दैछन् भीम रावल ?

A+ A A-

सुदूरपश्चिमका नेता भानुभक्त जैसीले २१ असोजमा एमाले छोड्नुअघि उपाध्यक्ष भीम रावलसँग लामो संवाद गरेका थिए । जैसी एमालेभित्रको अन्तरविरोधबाट बाहिरिएका नेता माधव नेपालकै साथमा जान चाहन्थे । जब १०बुँदे सहमति भयो, त्यसपछि भीम रावलसहित नेता नेपालनिकट धेरै नेताहरू एमालेमा अडिने परिस्थिति पैदा भयो । तीमध्ये जैसी पनि थिए ।

एमाले विभाजनपछि ७ असोजमा माधव नेपाल नेतृत्वको पार्टी एकीकृत समाजवादीले पदाधिकारी चयन गर्‍यो । केन्द्रीय कमिटी बैठकले पदाधिकारी चयन गर्ने तयारी गरिरहेका बेला नेता नेपालसमक्ष सन्देश आयो, जैसीसहितका नेताहरू एमाले छाडेर आउँछन् ।

अनौपचारिक संवाद पनि चलिरहेको थियो । त्यसैकारण अध्यक्ष नेपालले तीन सचिव पद रिक्त राखे । सुदूरपश्चिम प्रदेशबाट पदाधिकारीमा कोही नपरेको भनेर ७ असोजको साँझदेखि एकीकृत समाजवादीभित्र चर्को असन्तुष्टि पोखिरहेका थियो । तर, जैसीसहितका एउटा टोली आउने भनेकै कारण तीन सचिव पद रिक्त राखिएको भनेर अनौपचारिक रूपमा पार्टीभित्र सर्कुलर भएपछि असन्तुष्टि साम्य भएको थियो ।

एकीकृत समाजवादीका एक केन्द्रीय सदस्यको भनाइमा जैसीले २१ असोजमा एकीकृत समाजवादीमा आउनलाई जति पटक माधव नेपालसँग छलफल भए त्यो भन्दा बढ्ता उपाध्यक्ष भीम रावलसँग संवाद गरे । ती नेताको भनाइमा रावल र जैसीबीचका संवादमा पछिल्लोपटक चाहिँ रावलले प्रस्टै भनेका थिए, ‘एमालेमा मैले तपाईंलाई संरक्षण गर्न सक्दिनँ, तपाईं आफ्नो निर्णय गर्न सक्नुहुन्छ ।’ रावलको यही जवाफपछि जैसी एमाले छोडेर २१ असाेजमा एकीकृत समाजवादीमा प्रवेश गरे ।

जैसीले जस्तो परिस्थितिको सामना गरे त्यही अवस्था थियो, डडेल्धुराका जिल्ला अध्यक्ष डा. तारा जोशीको । जोशी अन्तरसंर्घषको समयमा माधव नेपाल समूहमा बसे पनि विभाजनपछि मौन थिए । अर्थात्, जिल्ला अध्यक्ष कायम हुने अवस्थामा एमालेमै बस्ने जोशीको चाहना थियो ।

रावलनिकट जोशीले एमालेमा टिक्ने प्रयास नगरेका पनि होइनन् । तर, रावल मातहतका नेता-कार्यकर्ताको व्यवस्थापनभन्दा आफ्नो व्यवस्थापनमा बढी केन्द्रित हुँदा जोशीलगायतका नेताहरू एमालेमा सुरक्षित स्थिति देखेनन् । जसले गर्दा जोशीले पनि एमाले छाडे । २४ कात्तिकमा जोशीसहितका एमाले नेताहरू एकीकृत समाजवादीमा समाहित भए ।

जैसी र जोशीको सन्दर्भले रावलले आफ्ना नेता-कार्यकर्ता संरक्षण गर्न नसकेको वा नचाहेको प्रस्ट त भएको छैन तर, सुदूरपश्चिममा रावल निरन्तर कमजोर भइरहेको चाहिँ पुष्टि हुन्छ । एमालेको राजनीतिक उचाइमा सुदूरपश्चिमको शक्ति रावलका लागि बरदान सावित थियो । जब एमालेमा लेखराज भट्टको प्रवेश भयो, त्यसपछि रावलमाथि अध्यक्ष केपी ओलीको विश्वास मात्रै टुटेन, विकल्प पनि खडा भयाे । विगतदेखि नै रावलको विकल्पको खोजीमा लागेका कर्णबहादुर थापासहितका नेताहरूका लागि भट्टको इन्ट्री थप राहत बन्न पुग्याे ।

त्यसैले, अहिले पार्टीको संस्थापन पक्षले रावललाई साइजमै राख्न चाहेको सन्देश प्रवाह गरिरहेको छ, अर्काे रावल स्वयम्‌ले पनि आफ्ना नेता-कार्यकर्तालाई एकीकृत समाजवादीमा जानबाट रोक्ने प्रयास गरेका छैनन् । यी दुवै घटनाले एमालेभित्र रावलको राजनीति कहिलेसम्म भन्ने प्रश्न उठेको छ ।

कैलालीमा महाधिवेशन प्रतिनिधि चयनका लागि भएको लफडाले पनि ओली-रावल तिक्तता थप बढाउन भूमिका खेलिरहेको छ । समानान्तर रूपमा प्रतिनिधि चयन गर्ने रावलको प्रयासमा संस्थापन पक्ष चर्को विरोध मात्र छैन, कारबाहीको चेतावानी दिइरहेको छ ।

दशौँ महाधिवेशनका लागि चयन भएका प्रतिनिधिहरू संस्थापन पक्षले पार्टी सत्ताको दुरुपयोग गरेको केन्द्रीय सदस्य झपट रावलले आरोप लगाइरहँदा महादेव बजगाईंलगायतले साथ दिएका छन् । बजगाईंले भेला आयोजना गरेर नै प्रतिनिधि चयन गर्ने बताइरहेका बेला संस्थापन पक्षका जिल्ला नेता रतन थापाले कारबाहीको चेतावनी दिइसकेका छन् ।

यद्यपि एमाले सुदूरपश्चिम अध्यक्ष कर्णबहादुर थापा भने जिल्लाबाहिर मात्र हल्ला भएको बताउँछन् । शिलापत्रसँग कुराकानी गर्दै थापाले भने, ‘जिल्लाबाहिर हल्ला भएको होला, कैलालीमा केही भएको छैन । सर्वसम्मतिमा प्रतिनिधि चयन भइसकेको छ ।'

सुदूरपश्चिम इञ्चार्ज भट्ट र केन्द्रीय सदस्य थापाको लाइन जसरी पनि भीम रावललाई साइजमा राख्ने देखिन्छ । जसले गर्दा सुदूरपश्चिमको नेता रावल होइन भनेर स्थापित गर्न चाहन्छन् । अहिले सुदूरपश्चिमको राजनीति रावललाई विस्थापित कि स्थापित गर्ने भन्नेमै छ ।

तर, विगतमा जस्तो रावलको पक्षमा एमालेभित्र माहोल देखिएन । जो रावलको साथमा हुन्थे उनीहरूले एमाले छोडे र जो एमालेमा छन् उनीहरू भट्ट-थापा लाइनका धेरै छन् । त्यसैले पनि रावललाई सुदूरपश्चिममा स्थापित हुन सकस देखिन्छ । थापा अहिले पनि दाबी गर्छन्- भीम रावल भ्रम हुन् । उनीसँग जनमत छैन भन्ने दाबी उनीहरूले गरिरहँदा साथ दिनेमा झपट रावल र प्रकाशविक्रम शाह मात्रै देखिनु पनि संकटको संकेत हो । थापा पक्षकाे बुझाइमा रावलले एमालेकाे ठूलाे समूहलाई एकीकृत समाजवादीमा जानबाट राेक्न सकेनन् भन्ने पनि हाे ।

एमालेले धेरै क्षति ब्यहाेरेकाे प्रदेशमा सुदूरपश्चिम पर्छ । त्यसैले रावलले क्षति न्यूनीकरणमा भूमिका खेलेकाे भए परिस्थिति अर्कै हुने थियाे भन्ने विश्लेषण थापा पक्षकाे छ । त्यसले पनि रावललाई अप्ठ्याराेमा परेकाे छ । थापाले शिलापत्रसँग भने, ‘जनता र कार्यकर्ताबाट आफैँ टाढिएका छन्, उनीहरूको विषयमा थप टिप्पणी किन गर्नु ?’

त्यसैले कैलाली २ को राजनीतिले रावलका लागि एमालेभित्रै बस्न थप सकसपूर्ण परिस्थिति निर्माण गरेको छ । रावलले समानान्तर गतिविधि गरेर केन्द्रमा ओलीसँग थप दबाब बढाउने रणनीति अख्तियार गरेका पनि हुनसक्छ । तर, ओलीमाथि दबाब बढाउने यो रणनीति कैलालीबाट रावल काठमाडौं आइपुग्दा ओली थप टाढिइसकेको पनि हुन सक्छन् ।

कैलालीले देखिएको संकेत भनेको रावलले दशौँ महाधिवेशनबाट पदाधिकारीमा सेट हुने सम्भावना कमजोर छ । रावलको दाबी स्वभाविक रूपमा वरिष्ठ उपाध्यक्षमा हुनेछ । वरिष्ठ उपाध्यक्षमा महासचिव ईश्वर पोखरेलले दाबी गरिसकेका छन् र ओलीको विश्वास जितेर त्यही पदमा पुग्ने रामबहादुर थापा बादलको सम्भावना पनि बढ्दै गएको छ ।

त्यस्तो अवस्थामा रावलको सम्भावना टाढिन्छ र रावल राजनीतिक रूपमा दबाबमा पर्दा अध्यक्षमा उम्मेदवारी दिन सक्छन् । ओलीका विरुद्ध उम्मेदवारी दिएकोसम्म त भनिएला तर त्याे उनकाे सहज बहिर्गमन हुनेछैन ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, मंसिर १, २०७८ १७:१८