माधव नेपाल छोडेका १० नेता दशौँ महाधिवेशनबाट एमालेकाे पदाधिकारी बन्न सक्लान् ? यस्तो छ समीकरण

माधव नेपाल छोडेका १० नेता दशौँ महाधिवेशनबाट एमालेकाे पदाधिकारी बन्न सक्लान् ? यस्तो छ समीकरण

A+ A A-

पार्टी विभाजनमा माधव कुमार नेपाललाई साथ नदिएर एमालेमै बसेका १० नेताहरूको व्यवस्थापन गर्न दशौँ महाधिवेशनमा निकै सकस हुने देखिएको छ । जम्माजम्मी १५ सदस्यीय पदाधिकारीमा दुई दर्जनभन्दा बढी नेताहरू दावेदारका रूपमा देखिएका छन् । त्यसैले आफ्नो पदीय सुरक्षाका लागि १० नेताको टोली पनि तितरवितर हुन थालिसकेको छ ।

अध्यक्ष केपी ओलीनिकट दर्जनौँ नेताहरू पदाधिकारीका आकांक्षी छन्, जसलाई ओलीले पन्छाउन सक्ने अवस्था छैन । अनि, माधव नेपाल छोडेर बसेका नेताहरूमध्ये अधिकांश पदाधिकारी नै छन् । त्यसबाहेक माओवादी छोडेर एमालेमा रहेका नेताहरूलाई पनि व्यवस्थापन गर्नुपर्नेछ ।

त्यहीकारण अध्यक्षसहित पदाधिकारीको टिम नै सहमतिमा चयन गर्ने एमालेभित्र प्रयास भइरहेको छ । त्यसको संकेत वडा र पालिका अधिवेशनसम्मले देखाइसकेको छ । राजनीतिशास्त्री कृष्ण पोखरेलको विश्लेषणमा एमालेले अध्यक्षसहित पदाधिकारी ओलीको चाहनाविपरीत सम्भव छैन भन्ने संकेत वडा र पालिका अधिवेशनमा दिइसकेको छ ।

पोखरेल भन्छन्, ‘एमालेले वडा र पालिका अधिवेशनमा सर्वसम्मति गर्ने र विवाद भएका स्थानमा पनि सर्वसम्मतिकै लागि दबाब दिने प्रयासको संकेत नै अध्यक्ष ओली र उनले चाहेका व्यक्तिलाई पदाधिकारीमा ल्याउन बाधा नहोस् भन्ने हो ।’

त्यस्तो अवस्थामा माधव नेपालको टिम छोडेर एमालेमा बसेका १० नेताहरूको पदाधिकारीमा व्यवस्थापन कति सम्भव छ ? भीम रावल, युवराज ज्ञवाली र अष्टलक्ष्मी शाक्य अहिले उपाध्यक्ष छन् । दशौँ महधिवेशनबाट वरिष्ठ उपाध्यक्षसहित ५ जना उपाध्यक्ष बन्नेछन् ।

५ जनालाई सेट गर्नुपर्ने ठाउँमा रावल, ज्ञवाली र शाक्यलाई उपाध्यक्षमा निरन्तरता दिने हो भने अध्यक्षको ओली पक्षबाट उपाध्यक्षमा पुग्न चाहेका नेताहरूको व्यवस्थापनमा समस्या हुनेछ । त्यसबाहेक रामबहादुर थापा बादल, ईश्वर पोखरेल पनि उपाध्यक्षकै दाबेदार हुन् । अझ माधव नेपाल छोडेका रावल र अहिलेका महासचिव पोखरेलको नजर वरिष्ठ उपाध्यक्षतिर छ ।

पाँच जना उपाध्यक्षमा एक जना महिला ल्याउनुपर्ने बाध्यता नभए पनि शाक्यजत्तिको हाइट भएकी अर्की महिला नेतृ नहुँदा उपाध्यक्ष पद सुरक्षित हुन सक्छ । ज्ञवालीले उपाध्यक्षमा निरन्तरता खोजेका छन् । धेरैको अनुमान छ- महासचिवमा शंकर पोखरेल वा विष्णु पौडेलमध्ये एक जना हुनेछन् । त्यसो हुँदा पनि पोखरेल र पौडेलमध्ये एक जना उपाध्यक्षतिर धकेलिन सक्छन् । ओली पक्षका नेताहरू सुवास नेम्वाङ, विष्णु पौडेल, शंकर पोखरेल, पृथ्वीसुब्बा गुरुङलगायतको व्यवस्थापनको चाप उपाध्यक्षमा पर्ने देखिन्छ ।

पौडेल र पोखरेलमध्ये एक जना महासचिव भएको अवस्थामा उनीहरूमध्ये एक जनासहित नेम्वाङ र गुरुङलाई उपाध्यक्षतिर तान्नुपर्ने हुन सक्छ । पार्टीको पदाधिकारी नभए पनि ओलीको विश्वासपात्र भएकाले नेम्वाङलाई ओलीले पदाधिकारीमा उकाल्ने निश्चितजस्तै छ । त्यसरी हेर्दा ओली पक्षकै कम्तीमा ५ जना उपाध्यक्षको दावेदार हुनेछन् । त्यस्तो बेला माधव नेपाल छोडेका १० नेतामध्येका ३ जना उपाध्यक्षको पद स्वभाविक रूपमा धरापमा पर्नेछ ।

युवराज ज्ञवालीमात्र होइन, भीम रावललाई पनि उपाध्यक्षमा टिकिराख्न गाह्रो पर्नेछ । उपाध्यक्ष ज्ञवाली पार्टीमा गरेको लगानी र योग्यताका आधारमा जिम्मेवारी बाँडफाँड हुनुपर्ने बताउँछन् । ज्ञवाली भन्छन्, ‘३०-३५ वर्षदेखि चिनेजानेकै नेताहरू छन् । कसको कति क्षमता, योग्यता र योगदान छ, त्यसैअनुसार जिम्मेवारी बाँडफाँड होला नि ।’

उपाध्यक्षका लागि चापमा परेका ३ तीन नेताबाहेक घनश्याम भुसाल, सुरेन्द्र पाण्डे, योगेश भट्टराई र गोर्कण विष्टको व्यवस्थापनमा पनि सकस देखिन्छ । उपमहासचिव भुसालको हकमा अध्यक्ष ओली सकरात्मक छैनन्, जसले गर्दा उनलाई पदाधिकारीमा पुनः व्यवस्थापनका लागि ओलीले प्रयास गर्ने सम्भावना कम छ ।

पाण्डेको हकमा ओली एक हदसम्म सकारात्मक छन् । एमालेमा चर्को विवादकै बेलामा पनि पाण्डे, विष्ट र भट्टराईप्रति अध्यक्ष ओली पक्षका नेताहरू सकारात्मक देखिन्थे । त्यतिबेला भन्ने पनि गर्दथें, यी तीन नेताहरूलाई रोक्न सकिए पुग्छ । यद्यपि, ती तीनबाहेक थप ७ जना नेता रोकिए ।

पाण्डे नवौँ महाधिवशनमा महासचिवको उम्मेदवार थिए । त्यतिबेला पाण्डे ईश्वर पोखरेलसँग ६ मतले पराजित भएका थिए । त्यसैले पनि पाण्डेको व्यवस्थापन उपहासचिव वा सचिवमा हुनेछैन । त्यसको अर्थ, महासचिव वा उपाध्यक्षमै हुनुपर्ने हुन्छ । पाण्डेले महासचिव पाउने सम्भावना कम देखिएकाले उनको व्यवस्थापन या त उपाध्यक्षमा हुनुपर्छ या त स्थायी कमिटीमै चित्त बुझाउनुपर्ने हुन्छ ।

पाण्डेको जस्तै अवस्था भुसालको छ । भुसालले पनि पदाधिकरी नपाएको अवस्थामा स्थायी कमिटीमै चित्त बुझाउनुपर्ने हुनसक्छ । सचिव भट्टराई र विष्ट भने ओलीको हिटलिष्टमा पर्ने दाउमा लागेका छन् । त्यसको गतिलो संकेत सचिव योगेश भट्टराईले १७ कात्तिकमा गरे । दशौँ महाधिवेशनको तयारीबारे जानकारी दिन आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा भट्टराईले माधव नेपालले गठन गरेको एकीकृत समाजवादीप्रति टिप्पणी गरे- ‘अवैध सम्बन्ध, अवैध गर्भ धारणबाट बनेको पार्टीलाई महाधिवेशनमा बोलाइरहनुपर्छ जस्तो लाग्दैन । पहिचना र ठेगाना स्पष्ट भएका प्रमुख राजनीतिक दलहरूलाई यो महाधिवेशनमा बोलाइनेछ ।’

भट्टराई आफूलाई अध्यक्ष केपी ओलीको सन्निकट भएको देखाउन चाहन्छन्, जसबाट आउँदो महाधिवेशनमा आफू पदाधिकारीमा सुरक्षित हुन सकियोस् । त्यसैको प्रतिबिम्ब थियो– १७ कात्तिकको टिप्पणी । २ भदौसम्म एकसाथ भट्टराईसहित उपल्लो तहका १० नेताहरू एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपालकै साथमा थिए ।

जब नेपाल नयाँ पार्टी निर्माणको प्रक्रियामा लागे त्यसपछि उनीहरूले एमालेमै रहने निर्णय गरेका हुन् । त्यसबाहेक यी १० नेताहरू माधव नेपालसँग असहमति थिएनन् ।

भट्टराईको हकमा विगत तीन वर्षदेखि राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी पनि सकारात्मक छिन् । त्यसैले पहिला भट्टराईलाई भण्डारीको टिमको नेता भनेर एमालेमा टिप्पणी पनि हुन थालेको थियो । सचिव भट्टराईले ५ पुस ०७७ मा संसद विघटनपछि मन्त्रीबाट राजीनामा पनि घनश्याम भुसालको जोडबलमात्रै दिएका हुन् । त्यसैले भट्टराई सम्भवत: सचिवमै दोहोरिने सम्भावना रहेको एमाले नेताहरू विश्लेषण गर्छन् ।

अर्का सचिव विष्ट पनि भट्टराईकै बाटोमा छन् । तत्काल उपल्लो तहमा उक्लिने सम्भावना नभएका कारण विष्ट सचिवमै दोहोरिने प्रयासमा छन् । त्यसैकारण अहिले विष्ट अध्यक्ष ओलीको लाइनमा खुलिसकेका छन् । महाधिवेशनको सम्मुखमा आइपुग्दा माधव नेपाल छोडेका १० नेताहरू १०बुँदे सहमतिकै सन्दर्भमा तीनतिर विभाजित भइसकेका छन् । सुरेन्द्र पाण्डे, गोर्कण विष्ट र योगेश भट्टराई १०बुँदे छोडेर अध्यक्ष ओलीको लाइनमा खुलिसकेका छन् । १०बुँदेको अडानमा रावल र भुसालमात्रै छन् ।

पाण्डेकै लाइनमा शाक्य पनि देखिन थालिसकेकी छिन् । यसबीचमा रघुजी पन्त र युवराज ज्ञवाली मौन बसेका छन् । ज्ञवालीले शिलापत्रसँगको कुराकानीमा १० बुँदेमात्रै भनेर बस्न नहुने भनिसकेका छन् ।

‘पार्टीको जुन कमिटीमा समस्या छ, त्यही कमिटीले समाधान गर्छ । अब १०बुँदे भनेर एकोहोरो केन्द्रमा मात्रै भनेर हुँदैन, त्यसमा अध्यक्ष ओली सहमत भइसक्नुभएको छ,’उनले भने । ज्ञवालीको भनाइले पनि पुष्टि गर्छ पदाधिकारीमा आफ्नो व्यवस्थापनका लागि १० नेताहरू आ-आफ्नो दाउमा लागिसकेका छन् ।

पदाधिकारीमा निरन्तरता हुने सम्भावना नदेखेका रावल र भुसाल अध्यक्षको उम्मेदवार हुने चर्चा पनि एमालेभित्र चल्न थालेको छ । त्यसको संकेत भुसालले केही आन्तरिक भेटघाट र छलफलमा गरिसकेका छन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, कात्तिक २१, २०७८ १४:३०