३४ वर्षे ठिटोले यसरी सुरु गरे ४२ करोडको टाउन हाउस प्रोजेक्ट

A+ A A-

२ सय ५० भन्दा धेरै घर बनाएर, ५ हजारभन्दा धेरै घरको डिजाइन गरिसक्दा पनि इन्जिनियर विपिन गैरे सन्तुुष्ट भएनन् । केही वर्षमा नै काठमाडौंमा घर बनाउने ठाउँ नरहने भएकाले यो समस्या हटाउन अहिलेबाटै सोच्नुपर्ने उनको बुुझाइ थियो । त्यहीमाथि अर्बान प्लानिङमै स्नातकोत्तर गरेका विपिनले आफ्नो क्षमता देखाउनै पाएका थिएनन् ।

‘अहिले बनाइने चलनचल्तीमा घर बनाउन अबको पाँच वर्षमा धनी मान्छेले मात्र सक्छ । १० वर्षपछि ठाउँ नै हुँदैन,’ उनले भने । उनले थोरै ठाउँमा भेरै घर कसरी बनाउने भन्ने सोच्न थाले । देशविदेशका घरका मोडलबारे रिसर्च गरे । रिसर्च गर्दै जाँदा सिङ्गापुरमा चलनचल्तीमा रहेको टाउन हाउस मोडल मनपर्‍यो उनलाई । अनि अर्बान स्पेसको नाममा त्यही प्रोजेक्टमा हात हाल्ने निर्णय गरे ।

अर्बान स्पेस अवधारणामा शहरी क्षेत्र वा शहरी क्षेत्रनजिकको स्थानको थोरै जमिनको प्रयोग गरिन्छ । थोरै जमिनमा पर्खाल नलगाई सामूहिक आवासका लागि घर निर्माण गरिन्छ ।

यो अवधारणअन्तर्गत पर्खाल नलगाई दुईवटा लहरमा घर बनाइन्छ । दुई लहरको बीचमा ८ आनाजति खाली जमिन बाँकी राखिन्छ । पर्खालको काम घरका भित्ताले गर्छन् । दुई लहरको बीचमा छाडिएको खाली ठाउँमा मैदान बन्छ । सडकतर्फ फर्काएर हरेक घरमा दुईवटा गाडी अट्ने पार्किङस्थल बनाइन्छ ।

‘छुट्टाछ्ट्टै घर बनाउँदा सबै घरको थोरै–थोरै जग्गा खेर जान्छ र त्यो प्रयोगमा पनि आउँदैन । हामीले त्यही जग्गालाई एकीकृत गर्न खोजेका हौँ,’ विपिन भन्छन्, ‘ग्राहकसँग ३ आनाको लालपुर्जा भए पनि ११ आना प्रयोग गर्न पाउँछन् ।’

अर्बान स्पेस योजना राम्रो भए पनि लगानी ४२ करोड कसरी गर्ने ? उनले आफ्नो प्रोजेक्ट बैंकलाई देखाए । उनको प्रोजेक्टका लागि लगानी गर्न बैंक तयार भयो । उनलाई सबैभन्दा ठूलो चुनौती जग्गाको थियो ।

‘धेरै ठाउँमा जग्गा हेर्‍यौँ । रिङरोडबाट २ सय मिटर भित्र, हाइटमा रहेका अस्पताल र स्कुलहरूनजिक भएको सात दोबाटोको जग्गामा टाउन हाउस बनाउने निर्णय गरे । हाल टाउनहाउसको काम चलिरहेको छ ।

‘अर्बान स्पेसमा १२ वटा घर बन्छन् । कम्फर्ट र सेफ्टी युरोपियन स्ट्याण्डर्डका घर बनाउँदैछुु । यसमा फायर फाइटिङ सिस्टम, थर्मल इन्सुलेसन, सेन्ट्रल हिटिङ, स्मार्ट ग्यास पाइप लाइन, साउण्ड इन्सुलेसनलगायतका विशेषताहरू छन्,’ उनले भने ।

यी घर अर्को दसैँमा ग्राहकलाई दिने गरी काम भइरहेको विपिनले बताए । यति ठूलो प्रोजेक्टमा हाम फाल्न काम गरेको, लामो समय पनि लागेन ।

चितवनमा २०४४ सालमा जन्मिएका विपिनको पारिवारिक पेसा सामान्य खेतीपाती नै थियो । सधैँ केही नयाँ काम गर्न रुचाउने उनलाई सानैदेखि इन्जिनियर बन्न मन थियो । ‘खै किन हो थाहा छैन तर मलाई सानैदेखि इन्जिनियर बन्न मन थियो र त्यसैमा फोकस भएँ,’ उनले भने ।

उनले एसएलसी सकेपछि प्लस टु पढ्न पोखराको कलेजमा पूर्ण छात्रवृत्ति पाए । प्लसटुपछि उनले पुल्चोक क्याम्पसमा पनि छात्रवृत्तिमै नाम निकाले । ‘कलेजमा पनि म विभिन्न इभेन्टमा, क्लबहरूमा आबद्ध हुन्थेँ । म पढाइसँगै अतिरिक्त क्रियाकलाप पनि हुनुपर्छ भन्ने धारणाको मान्छे हुँ,’ उनले भने ।

स्नातक सकिनेबित्तिकै उनले भक्तपुरको खोप इन्जिनियरिङ कलेजमा पढाउने मौका पाए । १८ हजार तलब पाएका उनले त्यहाँ एक वर्ष पढाए । त्यहाँ पढाउँदै गर्दा उनले इन्जिनियरिङक्षेत्रका समस्याहरू पहिल्याए ।

‘इन्जिनियरहरू बेरोजगार बस्ने । रोजगारदाताले इन्जिनियर नपाउने समस्या धेरै देखे । यसको मुख्य समस्या इन्जिनियरहरूमा सीप नहुनु रहेछ । त्यसपछि त्यही समस्या हटाउने सोच बनाएँ,’ उनले भने, ‘मैले इन्टरनेटको प्रयोग गरेर विदेशमा घर बनाउने तरिकाका बारेमा राम्रो रिसर्च गरेको थिएँ ।’

विपिनसँग कलेज पढाउँदाको केही पैसा जम्मा थियो, केही घरबाट मगाए । जम्मा भएको ५ लाखले २० वटा कम्प्युटर, जेनेरेटरलगायत सामग्रीहरू किने ।

‘२०६६ सालमा प्रोटुल्स सेन्टर फर इन्जिनियर नामको कम्पनी खोलेँ । उक्त कम्पनीमार्फत मैले इन्जिनयरहरूलाई सीप सिकाउने काम गर्थें,’ उनले भने । वास्तविक समस्या हल गर्ने उनको त्यो व्यवसायले निकै राम्रो प्रगति गर्‍यो ।

‘त्यो काममा त मलाई खाने फुुर्सद निकाल्न पनि गाह्रो पर्थ्यो । दिनमा १८ घण्टा काम गर्थें,’ उनले भने ।

त्यो कम्पनीमा उनले सरकारी कर्मचारीदेखि आफ्नै लेभलका इन्जिनियरहरूलाई समेत ट्रेनिङ दिए । ‘मैले ५ हजार इन्जिनियरहरूलाई आफैँले ट्रेनिङ दिएँ । पाँच वर्षमा आर्थिक रूपमा पनि निकै राम्रो प्रगति गरेँ । त्योभन्दा बढी त मैले नाम कमाएँ,’ उनी भन्छन् । यहीँबाट कमाएको पैसाले उनले काठमाडौंमा घर नै किने ।

यो काम राम्रै भए पनि उनले आर्थिक र बौद्धिक वृद्धि सीमितता भएको महसुस गरे । मान्छेहरूले घर बनाउँदा भोगेका समस्याहरू उनले राम्रोसँग बुुझेका थिए ।

‘विदेशमा जो व्यक्ति जे कुरामा विज्ञ छ, त्यही काम गर्छ । तर, नेपालमा जसको फुर्सद भयो, उसैले गर्ने प्रचलन छ । धेरै जनाको घर बिग्रने, घर अँध्यारो हुने, छिट्टै पुरानोजस्तो हुने समस्था देखेँ । यो समस्या हल गर्न सके राम्रै व्यवसाय हुन्छ भन्ने लाग्यो,’ उनले भने ।

उनले घर बनाउन सबै काम गरिदिने कम्पनी खोल्ने निणर्य गरे । नेपाली समाजमा आफ्नो चीज निकै प्यारो लाग्छ । त्यही अपनत्व झल्काउनुपर्छ भनेर कम्पनीको नाम मेरो घर डट कम राखे ।

‘मेरो त्यो कम्पनीले घर डिजाइन गर्ने, घर बनाउने, घर बनाउन सल्लाह दिने, घरको इन्टेरियर बनाउने, पुन: निर्माण गर्नेलगायतको काम गर्छ,’ उनले भने ।

यो क्रममा २ सय ५० वटा घर बनाउँदा र ५ हजारभन्दा धेरै डिजाइन गरिसक्दा उनलाई कतिपय घरमा घाटा पनि लाग्यो ।

‘सुरुसुरुमा केही घरमा घाटा पनि लाग्यो । एउटा भवनमा त २५ लाख घाटा भयो,’ उनले अनुुभव सुनाए, ‘हामी पनि सिक्दै काम गर्दै गएको हुनाले केही घरमा घाटा पनि भयो । तर, काम गर्दै सिक्दै जाँदा समग्रमा कम्पनी नाफामै गयो । प्राइसिङ थाहा थिएन, लोकल ठेकदारले गरेको मूल्यमा गर्दा समस्या पर्‍यो ।’

ग्राहकहरूका लागि इमानदारीपूर्वक काम गरेको हुनाले केही घरमा घाटा लागे पनि कुनै गुनासो नभएको उनी सुनाउँछन् । ‘अहिलेसम्म कुनै ग्राहकले मन दुखाउनुभएको छैन । यो अवधिमा मैले ४ सय जनालाई प्रत्यक्ष रोजगारी दिएँ । अफिसमै बसेर काम गर्ने ७० जना पनि भयौँ । लेबरहरूको छ छुट्टै छँदै छ । त्यस कारण म सन्तुुष्ट छुु,’ उनले भने ।

पछिल्लो समय यस्ता कम्पनी धेरै खुले पनि कतिपयले गुणस्तरीय काम नगर्नाले यो पेसाप्रति विश्वास नै हराउने डर भएको उनले बताए । यस्ता समस्या हटाउन नियामक निकाय बनाउनुपर्ने विपिनको तर्क छ ।
विपिन एक्टिभ बिजनेसबाट छिट्टै नै रिटायर्ड हुने सोचमा छन् ।

‘अर्बान स्पेसजस्ता केही प्रोजेक्ट सकिएपछि म एक्टिभ बिजनेसबाट रिटायर्ड हुन्छु,’ उनले भने, ‘त्यसपछि म पढाउने, तालिम दिने सल्लाह दिनेलगायतका काम गर्छु ।’

तस्वीरहरू : सुशील श्रेष्ठ

प्रकाशित मिति: मंगलबार, कात्तिक २, २०७८ ०६:३०