देउवाको अक्षमता : सरकार अझै अपूर्ण, संसदीय दलसमेत प्रमुख सचेतकविहीन

A+ A A-

प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको कार्यशैलीबारे प्रमुख प्रतिपक्षी दल एमालेका अध्यक्ष केपी ओलीले टिप्पणी गरेका थिए, 'प्रधानमन्त्रीले ग्रहण लगाउने काम गरिरहनुभएको छ, दुई महिनासम्म सरकार गठन गर्न नसकेर निराशा पैदा गराउने काम भएको छ । ग्रहण लाग्दा हेर्नुहुँदैन अशुभ हुन्छ भन्छन् नि, यो सरकार त्यस्तै हो ।'

गठन भएको दुई महिना नाघे पनि देउवाले सरकारलाई पूर्णता दिन सकेका छैनन् । कांग्रेस संसदीय दललाई पनि प्रमुख सचेतकविहीन बनाएका छन् । ओलीको टिप्पणीझैँ देउवाले शुभ संकेत दिन सकेका छैनन् । संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभाका क्रममा तय भएको सार्कस्तरीय मन्त्रीहरूको साइडलाइन वार्तामा सहभागी गराउन बुधबार हतारहतार पराष्ट्रमन्त्रीमा नारायण खड्कालाई नियुक्त गरियाे । शपथ लिएर खड्का आजै अमेरिका उड्दैछन् । तर, अन्तिम समयमा आएर त्याे बैठक पनि स्थगित भयो ।

खड्कालाई मन्त्री बनाएपछि कांग्रेसभित्र रामचन्द्र पौडेल समूह देउवासँग झन् असन्तुष्ट बनेको छ । उनले यसअघि नै आफ्ना तर्फबाट दुई मन्त्रीसहित एक राज्यमन्त्री पठाइसकेका थिए । देउवाले फेरि एकलौटी निर्णय गरेर मन्त्री नियुक्ति गरेपछि किचलो सुरु भएको हो । 'अरुलाई चित्त बुझाउन मन्त्रालयको संख्या घटाउनुपरेको छ । पार्टीभित्र आकांक्षी र योग्य मानिसकाे कमी छैन । आफ्नै समूह व्यवस्थापनको अवसरका रूपमा उहाँले प्रधानमन्त्री पदको सदुपयोग गरिरहनुभएको छ । एकलौटी रूपमा चल्न थालेपछि असन्तुष्टि बढेको हो,' पौडेल पक्षका एक नेताले भने ।

पौडेल पक्षले बैठक नै राखेर देउवाले पार्टीलाई कमजोर र बद्‍नाम बनाएको निष्कर्ष निकालेको छ । सरकार विस्तार र अन्य विषयमा देउवा एकलौटी रूपमा अघि बढ्दा पार्टी कमजोर हुनुका साथै बद्‍नाम भएको निष्कर्ष निकालेको नेतृ सुजाता कोइरालाले बताइन् ।

'प्रधानमन्त्रीले चार जना मन्त्री बनाउँदा पार्टीमा कुनै पनि छलफल भएन । प्रधानमन्त्री एकलौटी रूपमा अघि बढ्दा पार्टीलाई अप्ठ्यारो भइरहेको छ भने पार्टी कमजोर हुँदै गयो भन्ने निष्कर्ष हाम्रो छ,' उनले भनिन् । देउवाकाे सरकार मात्रै अपुरो होइन, संसदीय दललाई समेत प्रमुख सचेतकविहीन राखेका छन् । बालकृष्ण खाँण गृह मन्त्री नियुक्त भएपछि कांग्रेसको प्रमुख सचेतक पद रिक्त छ । देउवाले मीनबहादुर विश्वकर्मालाई प्रमुख सचेतक बनाउने प्रस्ताव गरे पनि उनले समेत मन्त्री ताकेपछि दुई महिनादेखि प्रमुख सचेतक पद रिक्त छ ।

संसदमा अहिले प्रमुख प्रतिपक्षी एमालेले निरन्तर सदन अवरोध गरिरहेको छ । यस्तो अवस्थामा दलको तर्फबाट संवादमा सहजीकरण र कानुन निर्माणमा सांसदहरूलाई सक्रिय सहभागिता गराउन प्रमुख सचेतकको भूमिका अहंम् हुने भए पनि देउवाले नियुक्त गर्न सकेका छैनन् । दुई महिनादेखि प्रमुख सचेतक रिक्त रहेकोबारे सचेतक पुष्पा भुसाल भन्छिन्, 'सरकार गठनले पूर्णता पाएपछि संसदीय दलमा रिक्त रहेको प्रमुख सचेतकमा पनि पदपूर्ती हुन्छ । प्रधानमन्त्री सरकारलाई पूर्णता दिने काममा व्यस्त रहेकाले अहिलेलाई रिक्त रहेको हो ।'

प्रमुख सचेतक नियुक्त नगर्दा व्यवहारिक रूपमा कुनै अप्ठ्यारो नभए पनि संसदप्रति कांग्रेसको उत्तरदायित्व र गम्भीरतामा प्रश्न उठिरहेको सांसद गगन थापा बताउँछन् । 'सचेतक पुष्पा भुसालले पहिलेदेखि नै सक्रियतापूर्वक काम गरिरहनुभएकाले व्यवहारिक रूपमा हामीलाई केही समस्या छैन । तर, मन्त्रिपरिषद् विस्तारमा ढिलाइको कुरा मात्रै होइन, संसदीय दलमा प्रमुख सचेतक नियुक्त गर्ने विषयमा पनि किन ढिलाइ भन्ने प्रश्न जाजय छ',थापाले भने, 'संसद भनेको परिणाम मात्रै होइन, प्रक्रिया पनि हो । कांग्रेसले प्रमुख सचेतक नियुक्त गर्न नसक्दा संसदप्रति कांग्रेस कति गम्भीर छ भन्ने प्रश्न पनि उठ्छ । '

एकलौटी निर्णयले एक्लिँदै देउवा

एकल निर्णय लिँदै अघि बढ्दा पार्टीभित्रको फरक समूहमा मात्रै होइन, देउवा समूहभित्रै पनि असन्तुष्टि बढिरहेको छ । मन्त्रीका आकांक्षीहरूलाई व्यवस्थापन गर्न नसक्दा आफ्नै समूहभित्र देउवाले चर्को असन्तुष्टि खेपिरहेका छन् । सरकार विस्तारमा भएको ढिलाइको विषयमा संसदीय दलको बैठकमा उनीमाथि पौडेल पक्षका सांसदहरूले दुई महिनामै सरकारको कार्यसञ्चालनमा उठेका प्रश्नको जवाफ दिनुपर्ने स्थितिले राम्रो सन्देश नजाने भन्दै कार्यशैली सच्याउन ध्यानाकर्षण गराएका थिए ।

एकल निर्णयमा अघि बढ्दा देउवाले आफ्ना विश्वास पात्र विमलेन्द्र निधिको साथ गुमाइसेका छन् । यता उनको रक्षामा बोल्ने प्रवक्ता विश्वप्रकाश शर्मा पनि आफ्नो उम्मेदवारीको प्रचार-प्रसारमा व्यस्त छन् । उनले निधिको समूहबाट उम्‍मेदवार बन्ने तयारी गरिरहेको चर्चा भइरहेको छ । देउवाको बचाउमा उत्रिने शर्माले झापाको बिर्तामोडबाट अवधारणा पत्र सार्वजनिक गर्दै चार पटक सांसद र दुई पटकमात्रै प्रधानमन्त्री बन्नुपर्ने भन्दै राजनीतिक होइन, राजनीतिमा सुधारको नारा अघि सारेका छन् ।

यता, रमेश लेखकलाई च्यापेको भन्दै अर्का नेता एनपी साउद देउवासँग असन्तुष्ट छन् । प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका सभापति देउवाको कार्यशैलीबारे प्रश्न गर्दा उनले भने, 'मैले प्रधानमन्त्रीसँग सम्पर्क नगरेको धेरै भइसक्यो । अहिले जिल्लातिरैको काममा व्यस्त छु ।'

देउवानिकट नेता गोपालमान श्रेष्ठले पनि आफूलाई सभापतिको दाबेदारका रूपमा प्रस्तुत गरेका छन् । उपसभापति विजयकुमार गच्छदारले कुनै पक्षमा नलाग्ने बताएका छन् । बुधबार पत्रकार सम्मेलन गर्दै उनले भने, 'म सभापतिको आकांक्षी होइन । म देउवाको गुटमा पनि छैन, पौडेल गुटमा पनि छैन ।'

देउवा पक्षबाट सहमहामन्त्रीद्वय प्रकाशरण महत र सुनिल थापा, नेताहरू बालकृष्ण खाँण, रमेश लेखक एनपी साउद, ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की महामन्त्रीका दाबेदार छन् । देउवाले व्यवस्थापनका निम्ति खाँण र कार्कीलाई सरकारमा व्यवस्थापन गरेका छन् ।

आकांक्षी धेरै हुँदा अवसर नपाउने देउवासँग अन्य नेताहरू पनि चिढिन सक्छन् । देउवाको चुनौतीबारे राजनीतिक विश्लेषक पुरञ्जन आचार्य भन्छन्, 'आफ्नो कार्यशैलीका कारण देउवाले उनलाई प्रधानमन्त्री बनाउनेहरूमाथि नै औचित्य पुष्टिको चुनौती थपिदिएका छन् । पार्टीभित्र मात्रै होइन उनको कार्यशैलीले गठबन्धनकै दलहरू चिढिने अवस्था आउन सक्छ ।'

प्रकाशित मिति: बुधबार, असोज ६, २०७८ १७:२०