झमेलामा शीर्ष नेता: आक्रामक ओली, रक्षात्मक देउवा, विलखबन्दमा प्रचण्ड

A+ A A-

तीन दलका तीन शीर्ष नेता आ-आफ्नै झमेलामा छन् । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई पार्टी फुटको झमेला छ । प्रधानमन्त्री तथा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवालाई सत्तासँगै पार्टीको महाधिवेशन र माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई पार्टीको आन्तरिक व्यवस्थापनको ।

पार्टी फुटपछि ओली निकै आक्रामक छन् । प्रधानमन्त्री भइसक्दा समेत देउवाकाे हालत रक्षात्मक छ। यता माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्ड भने के गराैँ, कसाे गराैँकाे विलखबन्दकाे स्थितिमा पुगेका छन् ।

स्वभावले नै ओली खरो छन्, विपक्षीप्रति असहिष्णु पनि । अध्यादेशमार्फत आफ्नो पार्टी विभाजन गराउन सरकारले सहयोग गरेपछि उनी झन् आक्रोशित छन् । सत्ता सञ्चालनमा कुशलता नदेखाए पनि प्रतिपक्षी भूमिकामा पार्टीलाई सशक्त बनाउन खोज्दैछन् ओली ।

आफूले नक्सामा फिर्ता ल्याएको भूमिलाई सरकारले समस्याको क्षेत्र भनेपछि रोष्ट्रमबाट उनले सरकारलाई सचेत गराए । एसएसबीले महाकाली नदीमाथिको तुइन काट्दा दार्चुलाका जयसिंह धामी बेपत्ता भएको घटनामा सरकार नबोल्दा सरकारप्रति निरन्तर औँला उठाए । राजनीतिक सभादेखि सदनसम्म सरकार र सभामुखप्रति ओलीले निरन्तर आक्रोश पोखिरहेका छन् ।

२८ असारमा सर्वोच्चको फैसलापछि सत्ताच्युत भएका ओलीले यो सरकारलाई परमादेशको सरकार भन्न छाडेका छैनन् । देउवा सरकारले अध्यादेश ल्‍याएर एमाले विभाजन गरेपछि सरकारप्रति एमालेको टिप्पणी छ, 'परमादेशको सरकारले अध्यादेशको पार्टी बनाउने कुरा हामीलाई मान्य छैन ।' सरकारप्रति ओली स्वयम्‌को टिप्पणी छ, 'यो सरकारले बनाउन केही जानेको छैन । भत्काउन मात्रै जानेको छ । अध्यादेश ल्याएर एमाले फुटायो । घण्टाघर पनि भत्काउँदैछ रे । लेखेर राख्नुस् यो सरकारले बनाउनेवाला केही छैन ।'

१ भदौमा एमालेले १४ जना सांसदलाई कारबाही गरेको सूचना सभामुखलाई जानकारी गराएको थियो । सभामुखले पदमुक्तको सूचना टाँस नगरेपछि ती सांसदले एमाले विभाजन भएर गठन भएको नेकपा एकीकृत समाजवादीको पक्षमा सनाखत गरे । यो विषयलाई लिएर ओली सभामुखप्रति आक्रोशित छन् । एमालेले निरन्तर सदनसमेत अवरोध गरिरहेको छ ।

'सभामुख दलको कार्यकर्ता जस्तो हुन मिल्छ ? पदीय मर्यादा उहाँले कायम गर्न सक्नुभएन । उहाँको मर्यादामा प्रश्न उठाउने तपाईंहरूले पनि काँधमा चढ्ने र माइकले हान्ने काम नगर्नुस् । मर्यादित भएर बैठकमा प्रस्तुत हुनुहोस्,' आफ्ना सांसदप्रति ओलीको निर्देशन थियो ।

सदनको गतिरोध अन्त्‍यका लागि सभामुख अग्नि सापकोटाले साेमबार सर्वदलीय बैठक बोलाएका थिए । आक्रोशित ओली आफूमात्रै अनुपस्थित भएनन्, बैठकमा नजान दलका नेताहरूलाई निर्देशन दिए । 'अध्यक्षले बैठकमा नजान निर्देशन दिनुभएको छ, 'संसदीय दलका उपनेता सुवास नेम्वाङले कानुनमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीसँग फोन संवादमा भनेका थिए ।

प्रधानमन्त्री देउवा यतिबेला आन्तरिक, राजनीतिक र कूटनीतिक रूपमा अप्ठ्यारो परिस्थितिमा छन् । महाधिवेशनको चटारोमा व्यस्त हुनुपर्दाको असर सरकार गठन र सञ्चालनमै देखिएको छ । सरकारको आयु लम्ब्याउन गठबन्धनलाई मजबुत गर्नुपर्ने चुनौती उनलाई छ । आफ्नै सरकारको पालामा हस्ताक्षर भएको अमेरिकी सहायता परियोजना (एमसीसी)बारे निर्णय लिनुपर्ने अवस्थामा उनी छन् ।

एमसीसीकी उपाध्यक्ष फातिमा सुमार काठमाडाैं आएरै छिटो निर्णय लिन आग्रह गरिसकेकी छिन् । संसदीय दलको बैठकमा देउवाले एमसीसी पास गर्नुपर्ने अडान राख्दै भनेका थिए, ‘लोकतान्त्रिक मुलुकसँगको सम्बन्धको विषय पनि भएकाले एमसीसी पारित गर्नुपर्छ । यो विषयमा बुझ्नेहरू बोल्नुस्, नबुझेका नबोल्नुस् ।’

सरकार गठन भएको दुई महिनासम्म पनि मन्त्रिपरिषद् विस्तार गर्न नसकेको भन्दै सार्वजनिक रूपमा देउवाको आलोचना बढिरहेको छ । आफ्नै संसदीय दलमा समेत दुई महिनामै सरकारको प्रतिरक्षामा उभिनुपर्ने स्थिति आएको भन्दै सांसदहरूले आलोचना गरेपछि उनले गठबन्धनका नेताहरूसँग मन्त्रीको नामावली पठाउन भनेका छन् ।

सरकारलाई पूर्णता दिन नसक्दा देउवा सरकारप्रति 'खुट्‍टी हेर्दै चाल पाइयो' देखि देउवाले पाँचौँ पटक प्रधानमन्त्री हुँदा 'असक्षमताको पुनर्पुष्टि' बाहेक केही गर्न नसक्ने भन्दै आलोचना भइरहेको छ । यो अवस्थामा देउवा केही नबोली बसेका छन् । आफ्नो दल विभाजनमा सत्ता पक्षले षड्यन्त्र गरेको भन्दै एमालेको सदन अवरोध सत्तापक्षलाई अर्को टाउको दुखाइ बनेको छ । देउवा यसबारे समेत रक्षात्मक देखिए । 'सदन यसरी कहिलेसम्म चलाउनुहुन्छ प्रधानमन्त्रीज्यू' भन्ने प्रश्नमा देउवाको एक शब्दको उत्तर छ, 'ओलीलाई सोध्नुस् । ओलीलाई ।'

अर्थात्, प्रतिपक्षमा पुगिसक्दा पनि ओली नै राजनीतिकाे केन्द्रमा छन् भन्ने तथ्य प्रधानमन्त्री आफैँले पुष्टि गरिदिए । ओली आक्रामक र देउवा रक्षात्मक हुँदा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्ड भने विलखबन्दमा छन् । सर्वोच्चले नेकपालाई वैधानिकता नदिएपछि त्यसको शक्तिशाली अध्यक्ष बन्ने उनको धोको अधुरो रह्यो । माओवादीमा फर्किएपछि भद्रगोल संगठनलाई व्यवस्थापन गर्नुपर्ने चुनौती उनमा थपियो । पार्टीका नेताहरूको व्यवस्थापन पनि उनको टाउको दुखाइ बन्यो ।

९ साउनमा नरबहादुर कर्माचार्यको स्मृति दिवसका अवसरमा प्रचण्डले भनेका थिए 'पार्टीका ४९ सांसदलाई नै मन्त्री चाहिएको छ । यो विषयले म निकै तनावमा छु ।' पार्टीको भद्रगोल संगठनबाट विरक्तिएर हुनसक्छ प्रचण्डले पार्टी विघटनको कुरा पनि गरिरहेका छन् । १७ भदौमा कार्यकर्ताहरूलाई भर्चुअल सम्बोधन गर्दै उनले भने, ‘पार्टी चुस्त नबनाउने हो भने विघटन गरिदिए हुन्छ । कार्ल मार्क्सले पनि त्यसको अभ्यास गर्नुभएको थियो ।'

सधैँ शक्तिशाली भूमिका रुचाउने प्रचण्डले देउवा नेतृत्वको सरकारलाई नियन्त्रणका लागि उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्र बनाउने प्रयास गरेका थिए । संवैधानिक हैसियत नहुने संयन्त्रबाट सरकार चल्न नहुने कांग्रेसको अडानपछि उनको प्रयास असफल भयो । एमसीसीका कारण गठबन्धन नै संकटमा पर्न सक्ने आकलन भइरहेको छ । यसले गठबन्धनबीच चुनावी सहकार्यलाई समेत प्रभावित पार्न सक्ने चर्चा भइरहेको बेला आफू एक्लिनुपर्ने चिन्ता प्रचण्डले गरेका छन् । आइतबारको एक सभामा उनले भनेका थिए, 'माओले जस्तै एक्लै छु भन्नुपर्ने अवस्था आउने हो कि?कहिलेकाहीँ यस्तो प्रश्न पनि दिमागमा आउँछन् ।'

नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालकै सामुन्ने प्रचण्डले भनेका छन्, 'एक चरण विभाजन भएर हेरियो । लछारपाटो केही लाग्नेवाला छैन त्यसकारण फेरि एक ठाउँमा आएर हेरौँ ।' कुनैबेला राजनीतिलाई आफ्नो वरिपरि घुमाउने प्रचण्ड अहिले दोधारमा छन् । कहिले पार्टी विघटनको कुरा गर्छन् कहिले माधव नेपालसहितको एकताको चर्चा गर्छन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ २८, २०७८ १९:१२