विकासमा बेथिति : ठेकेदारको दलीय पहुँचले बझाङबासीलाई सास्ती

A+ A A-

बझाङको साइपाल गाउँपालिकास्थित इंगलद्वार नदीमा झोलेङ्गे पुल बनाउने ठेक्का सम्झौता भएको पाँच वर्ष भइसकेको छ । तर, यो पाँच वर्षमा पुल भने बनेन ।

२०७३ मंसिरमा स्थानीय विकास मन्त्रालय अन्तर्गतको स्थानीय पूर्वाधार विकास तथा कृषि सडक विभाग (डोलिडार) ले पुल निर्माणका लागि टेन्डर आह्वान गर्‍यो । १२० मिटर लम्बाइ भएको उक्त पुल १ करोड ७८ लाख २८ हजारको लागतमा निर्माण गर्ने गरी ठेकेदार कम्पनी हरि निर्माण सेवा प्रालिसँग सम्झौता भयो । तर, समयमै पुल निर्माण हुन सकेन ।

लामो समयसम्म पनि काम सुरु नहुँदा व्यापक जनदबाबपछि गत वर्ष भदौमा निमार्ण कम्पनीले हेलिकप्टरमार्फत पुल निर्माणका लागि आवश्यक लठ्ठा, फलामे सामान र सिमेन्टलगायत सामग्रीहरू निर्माण स्थलमा पुर्‍यायो । निर्माण सामग्री पुर्‍याएपछि ठेकेदार कम्पनीका प्रमुख प्रकाशजंग शाहले गत वर्षको असोजभित्रै काम सम्पन्न गरी पुल हस्तान्तरण गर्ने बताएका थिए । तर, अहिलेसम्म पनि पुल बनेको छैन ।

गत वर्ष साइपाल गाउँपालिकाको इंगलद्वारमा हेलिकप्टरबाट ढुवानी गरिएको सामान ।

पुलको एकातर्फको पर्खालको आधा काम गरेर ठेकेदार सम्पर्कविहीन बनेको छ । साइपाल गाउँपालिकाका बासिन्दा यही बाटो भएर दैनिक ओहोरदोहोर गर्छन् । अरु विकल्प नहुँदा काठको साँघु (पुल) बाट जोखिमको यात्रा गर्न बाध्य छन् ।

साइपाल गाउँपालिकाका दीपक बोहरा जोखिम मोलेर खोला तर्नुको विकल्प नभएको बताउँछन् । 'हेलिकप्टरबाट सामान ढुवानी हुँदा पुल बन्ने भयो भनेर खुसी भएका थियौँ,' उनले भने, 'तर, पुल नबनेपछि जोखिम मोलेर खोला तर्न बाध्य छौँ ।'

पुल नबन्दा यो खोला तर्ने क्रममा पाँच वर्षमा ७ जनाले ज्यान गुमाइसकेका छन् ।

गत वर्ष दुई/चार दिन काम गरेर ठेकेदार सम्पर्कविहीन भएको साइपाल गाँउपालिकाका अध्यक्ष राजेन्द्र धामीले बताए । 'मैले पुल निमार्णको काम छिटो गर्न बारम्बार आग्रह गरेको थिएँ । पहिले त हुन्छ समयमै सक्छु । काम भइरहेको छ भन्थे,' धामीले भने, 'अहिले त फोन गर्दा पनि उठाउँदैनन् ।'

०००

तल्कोट गाउँपालिकाको देवसैनस्थित सेती नदीमा पक्की पुल निमार्णका लागि २०६८ मा ठेक्का सम्झौता भएको थियो । याक्थुहाङ निमार्ण सेवा प्रालिले निर्माणको जिम्मा लिएको सो पुलको काम हालसम्म पनि सुरु भएको छैन ।

ठेकेदार कम्पनीले प्रत्येक वर्ष ठेक्का निमार्णको अवधि भने नवीकरण गरिरहेको छ । राजनीतिक संरक्षणका कारण ठेकेदारले निमार्ण कार्यमा ढिलाई गर्ने गरेको स्थानीयको आरोप छ ।

०००

तमैलमा निमार्ण हुन लागेको पक्की पुल तथा केदारस्युँ गाँउपालिकाको नारुगौडामा बन्न लागेको पुल निर्माणको समय गुज्रिसक्दा पनि बन्न सकेका छैनन् ।

तमैलमा निर्माणाधीन पुलको सम्झौता अवधि गत पुसमा सकिएको छ । तीन वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने सर्तमा के एच कन्स्ट्रक्सन प्रालिले ११ करोड २५ लाख रुपैयाँको लागतमा निर्माण हुने गरी ठेक्का पाएको थियो । निमार्ण कार्यको समायावधि सकिँदा पनि पुलको निमार्ण सम्पन्न भएको छैन ।

दश वर्षसम्म पुल नबनेपछि तल्कोटमा बनाइएको काठेपुल ।

०००

जयपृथ्वी राजमार्गको स्तरोन्नतिका लागि सरकारले रणनीतिक सडक पुल निर्माण, सडक पूर्वाधार विकास कार्यक्रम, राजमार्ग स्तरोन्नति तथा पुनर्स्थापना कार्यक्रम र सडक क्षेत्र विकास आयोजना अन्तर्गतका कार्यक्रममार्फत करोडौँ रकम खर्च गरेको छ ।

यति धेरै रकम खर्च गर्दा पनि सडकको अवस्थामा भने खासै परिवर्तन भएको छैन । ठेकेदार कम्पनीले गुणस्तरहीन काम गर्दा सर्वसाधारणलाई सास्ती हुने गरेको छ ।

जयपृथ्वी राजमार्गको विभिन्न खण्डमा जागृती निमार्ण सेवा, ग्वाल्लेक निमार्ण सेवा र जलजला निमार्ण सेवाले सडक स्तरोन्नतिको ठेक्का लिएका छन् । अहिले राजमार्गको बागथलादेखि चैनपुरसम्मका सडकमा भएका खाल्डा पुर्ने, मोडहरू फराकिलो गर्ने र केही स्थानमा कालोपत्रे गर्ने काम सकिए पनि गुणस्तरहीन काम भएकाले छिटो बिग्रिने गरेको स्थानीय बताउँछन् ।

सडकको गुणस्तरभन्दा पनि ठेकेदारहरू मुनाफा कमाउन लाग्दा यस्तो समस्या देखिएको बझाङबासी बताउँछन् । समयमै काम सम्पन्न गर्न र गुणस्तरीय काम गराउन आयोजना कार्यलयले पनि चासो नदिएको स्थानीयको आरोप छ ।

०००

स्तरोन्नतिको काम नसकिँदै खाल्डाखुल्डा भएको जयपृथ्वी राजमार्ग ।

चीनको तिब्बत क्षेत्र जोड्ने चैनपुर–ताक्लाकोट सडक निर्माणको अवस्था पनि उस्तै छ । सदरमुकाम चैनपुरदेखि रुपातोला सडकलाई चौडा बनाउन २०७३ मा ठेक्का सम्झौता भएर काम सुरु गरेको भए पनि निमार्ण कार्यले गति लिन सकेको छैन ।

सडक निमार्णका लागि दुई खण्डमा काम भइरहेको छ । सदरमुकाम चैनपुरदेखि तल्कोट गाउँपालिकाको रुपातोलासम्म १८ किलोमिटरमा लुम्बिनी र राजेन्द्र निर्माण सेवा र रुपातोलादेखि साइपाल गाउँपालिकाको धुलीसम्म ३० किलोमिटर सडक खण्डमा स्वच्छन्द नागार्जुन जेभीले काम गरिरहेको छ ।

दुई खण्डमा निमार्ण कार्य भइरहे पनि सडकको भौतिक प्रगति सन्तोषजनक छैन । २२ करोडको लागतमा काम गर्ने गरी निर्माणको जिम्मा पाएका कम्पनीले १८ किलोमिटर सडकलाई ठूला सवारी साधनहरू सञ्चालन गर्न मिल्ने गरी साढे सात मिटर चौडा बनाउने जिम्मेवारी पाएका थिए ।

ट्रयाक खोल्ने क्रममा कडाखालको चट्टान लागेकोले मेसिनले काम गर्नसक्ने अवस्था नभएको र विस्फोटक पदार्थ आवश्यक भएकाले निमार्ण कार्यमा केही ढिलाइ भएको ठेकेदार कम्पनीको भनाइ छ ।

नियमनकारी निकायले लाचारीका कारण बझाङमा हुने विकासका काममा ठेकेदारलाई मस्ती र जनतालाई सास्ती हुने गरेको छ । ठेक्का लिएर समयमै काम सम्पन्न नगर्ने तथा राजनैतिक पहुँचका आधारमा म्याद थप्ने गरेको स्थानीयको आरोप छ ।

बझाङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी मोहनराज अधिकारी पनि जिल्लामा भइरहेका निर्माण कार्यमा ठेकेदार कम्पनीको भूमीका सन्तोषजनक नभएको बताउँछन् ।

'कतिपय अटेरी गर्ने ठेकेदारको भुक्तानी रोक्का गर्न पत्र पठाएको थिएँ,' प्रजिअ अधिकारीले भने, 'अधिकांश ठेकेदारको भुक्तानी रोकिएको छ ।'

उनले देवसैन पुल निमार्णको ठेकेदारले पुलको सामान ढुवानी गरेर रकम भुक्तानी गर्न खोजेको भए रोकिएको बताए । त्यस्तै नारुगौडामा पुल र जयपृथ्वी राजमार्ग स्तरोन्नतीको कामको पनि भुक्तानी रोकिएको अधिकारीले जानकारी दिए । कार्यालयहरू टाढा हुँदा समन्वयमा समस्या भएको उनको भनाइ छ ।

'ठेकेदारहरूको राजनीतिक पहुँचका कारण पनि असहज भएको छ । बर्सेनि ठेक्का नविकरण गर्दै बस्ने प्रवृत्तिका कारण यस्तो अवस्था आएको छ,' अधिकारीले भने, 'तुरुन्तै काम गर्न भनेको छु ।'

तस्वीरहरू : मकरराज धामी/शिलापत्र

प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ २८, २०७८ २०:४९