काठमाडौं उपत्यकामा २० दिनका लागि विद्यालय खोल्ने स्वार्थ के हो ?

A+ A A-

काठमाडौं उपत्यकाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी र स्थानीय सरकारका प्रतिनिधिबीच गत सोमबार भएको बैठकले विद्यालय खोल्ने निर्णय गर्‍यो । तर, बैठकमा अभिभावक महासंघले दसैँअघि विद्यालय खोल्न नहुने तर्क राखेको थियो ।

‘स्वास्थ्य मन्त्रालयले तेस्रो लहर आउने भनिरहेको छ । अबको लहरमा बालबालिका बढी जोखिमा पर्ने भनिएको छ । उपत्यकामा ४ हजार सक्रिय संक्रमित छन् । विद्यार्थी पनि धेरै यही छन् । खोप लगाएको छैन,’ अभिभावक महासंघमा अध्यक्ष सुप्रभात भण्डारी भन्छन्, ‘अहिले नै जोखिम किन लिने ?’

दसैँअघि विद्यालय खोल्ने निर्णयमा स्वार्थ मिसिएको आशंका गर्छन्, उनी । ‘दसैँको मुखमा विद्यालय खोल्ने निर्णय भयो । १ असोजमा विद्यालय खोलेर दसैँका लागि २० गतेबाट बन्द गर्नुपर्छ,’ उनी भन्छन्, ‘हतारमा विद्यालय खोल्ने निर्णय किन आयो ? शहरीक्षेत्रमा तत्काल भौतिक रूपमा विद्यालय खोल्नु उपयुक्त छैन ।’

दसैँमा शुल्क उठाउन निजी विद्यालयहरूका लागि खोल्ने निर्णयमा प्रशासन पुगेको अभिभावकहरूको आरोप छ । तर, विद्यालय सञ्चालकहरू यो कुरा मान्न तयार छैनन् । ‘शुल्कसँग विद्यालय खोल्नुको सम्बन्ध छैन । शुल्क भन्दा पनि विद्यालय खोल्दा विद्यार्थीको सिकाइ राम्रो हुन्छ भन्ने हो,’ एनप्याब्सनका अध्यक्ष ऋतुराज सापकोटा भन्छन्, ‘ वैकल्पिकबाट पढाइ हुँदा पनि न्यूनतम शुल्क तिर्नै पर्छ । शुल्कका लागि विद्यालय खोल्न लागिएको भन्नेमा सत्यता छैन ।’

प्रशासनले बोलाएको बैठकमा अभिभावक महासंघले दसैँपछि मात्र विद्यालय खोल्न प्रस्ताव गरेको थियो । ‘एक महिना कुरेर कात्तिक लागेपछि ठूलो कक्षाबाट सुरु गरौँ । अहिले वैकल्पिक विधिबाट नै पठनपाठन सञ्चालन गरौँ भनेको हो,’ अभिभावक महासंघमा अध्यक्ष भण्डारी भन्छन्, ‘दसैँपछि खोल्ने गरि पूर्वाधार तयार गरौँ ।’

विद्यालय खोल्ने निर्णय भएको बैठकमा आफूहरूलाई नबोलाइएको गुनासो गर्छन्, एनप्याब्सन अध्यक्ष सापकोटा । ‘बैठकमा हामीलाई बोलाएको थिएन । बोलाएको भए हामी पनि एक महिनापछि खोलौ भन्थ्यौँ होला । निर्णय गरेर एक महिनापछि खोल्नुपर्छ भनेर छलफल गर्नु उपयुक्त भएन । निर्णयअघि छलफल हुनुपर्ने हो,’ उनी भन्छन् ।

विद्यालयका अभिभावकसँग समन्वय गरेर विद्यालय खोलिने बताउँछन्, सापकोटा । ‘अभिभावकसँग समन्वय गरेर नै विद्यालय खोल्ने हो । सुरुमा ठूलो कक्षा र विस्तारै सानो कक्षा सुरु गर्नुपर्छ,’ उनी भन्छन् ।

ठूला शहरमा विद्यालय खोल्न हतार नगरौँ : स्वास्थ्य मन्त्रालय

काठमाडौं उपत्यका अझै पनि कोरोनाको उच्च जोखिममा रहेको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको निष्कर्ष छ । पाँच सय बढी सक्रिय संक्रमित रहेको ठाउँलाई मन्त्रालयले उच्च जोखिममा राखेको छ ।

बिहीबारको स्वास्थ्य मन्त्रालयको तथ्यांक अनुसार ३ हजार ५ सय ९५, भक्तपुरमा १ हजार २ सय २३ र ललितपुरमा १ हजार ९ सय ७९ जना सक्रिय संक्रमित छन् । मन्त्रालयका अनुसार संक्रमण दर हाल १३.८ प्रतिशत छ ।

उपत्यकाको कोरोना संक्रमणको स्थिति । स्रोत :स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय ।

उपत्यकामा जोखिम कायमै रहेकाले विद्यालय खोल्न हतार नगर्न मन्त्रालयको सुझाव छ । ‘संक्रमणदर १० प्रतिशतमाथि छ । १० प्रतिशतभन्दा कम ५ प्रतिशत हुनुपर्ने हो,’ मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. कृष्ण पौडेल भन्छन्, ‘ठूला शहरमा जनसंख्या पनि धेरै छ । विद्यालय खोल्न हतार नगरौँ । उपत्यकामा अहिले नै विद्यालय खोल्न छिटो हुन्छ ।’

दसैँसम्म संक्रमणको स्थिति हेर्न स्वास्थ्य मन्त्रालयले शिक्षा मन्त्रालय र प्रधानमन्त्री कार्यालयलाई अनुरोध गरेको छ । ‘हामीले दसैँसम्म स्थिति हेरर निर्णय लिन भनेका छौँ । यसमा सीसीएमसीले हेर्ने हो,’ उनी भन्छन् ।

केही समय पर्खिऔँ : सीसीएमसी

कोभिड-१९ संकट व्यवस्थापन केन्द्र (सीसीएमसी) ले पनि काठमाडौं उपत्यकामा तत्काल विद्यालय खोल्न नहुने राय राखेको छ । ‘दसैँअघि विद्यालय नखोलौ भन्ने राय छ । खोप नलगाएको वर्ग विद्यार्थी हो । खोप पनि उपलब्ध छैन,’ सीसीएमसीका प्रवक्ता नुरहरि खतिवडा भन्छन्, ‘एक दुई महिना हेरिदिए हुन्थ्यो भन्ने आग्रह छ ।’

सीसीएमसीले स्मार्ट लकडाउनको कार्यविधि बनाएकाले सोही अनुसार विद्यालय सञ्चालन गर्न पाउने बताउँछन्, उनी । ‘स्मार्ट लकडाउन अनुसार स्थितिको मूल्याङ्कन गरेर विद्यालय खोल्ने नखोल्ने निर्णय लिनुपर्छ,’ उनी भन्छन्, ‘यसमा हाम्रो प्रेसर हुँदैन ।’

स्मार्ट लकडाउनअनुसार विद्यालय सञ्चालन : शिक्षा मन्त्रालय

स्मार्ट लकडाउनअनुसार विद्यालय सञ्चालन गर्ने अधिकार स्थानीय सरकारलाई दिइएको शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयको भनाइ छ । ‘हामीले कार्यविधि बनाएका छौंँ । जोखिम हेरेर स्थानीय सरकाले विद्यालय खोल्न र बन्द गर्न सक्छन्,’ मन्त्रालयका प्रवक्ता दीपक शर्मा भन्छन्,‘ स्थानीय सरकारले डीसीसीएमसीसँग छलफल गरेर निर्णय गर्ने हो ।’

मन्त्रालयले बनाएको ६बुँदे कार्ययोजनामा निषेधाज्ञाको प्रकृति हेरेर विद्यालय सञ्चालन गर्न सकिने उल्लेख छ । हार्ड लकडाउन (रेड जोन), मिक्स्ड लकडाउन (गाढा पहेँलो जोन), सफ्ट लकडाउन (पहेँलो जोन) र मिनिमल लकडाउन (ग्रीन जोन) मा वर्गीकरण गरिएको छ । वर्गीकरण गरिएका चारखाले लकडाउनका आधारमा कुन ठाउँमा कसरी विद्यालय सञ्चालन गर्ने र परीक्षा कसरी लिने भन्ने उल्लेख गरिएको छ ।

विद्यालय खोल्ने निर्णयबाट प्रशासन पछि हट्छ त ?

जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंका तत्कालीन प्रमुख जिल्ला अधिकारी कालीप्रसाद पराजुलीले सरोकारवालासँग छलफल गरेर १ असोजदेखि विद्यालय खोल्ने निर्णय गरेका थिए । उनी सरुवा भएकाले हाल आएका प्रमुख जिल्ला अधिकारी गोविन्दप्रसाद रिजालले अघिल्लो निर्णयमाथि समीक्षा गरिने बताए ।

‘तीजका कारण बैठक बस्न सकेको छैन । आइतबार डीसीसीएमसीको बैठक बसेर अस्तिको निर्णयको समीक्षा गर्छौं,’ उनी भन्छन्, ‘स्थानीय पालिकाबाट के सुझाव आउँछ त्यसैको आधारमा अगाडि बढ्छौँ ।’ पालिकाहरूले अहिले गाह्रो स्थिति रहेको सुझाव दिएमा अस्तिको निर्णय रोकिन सक्ने संकेत उनले गरे । ‘पालिकाहरूलाई जिम्मा दिएको थियो । पालिकाहरूले पनि छलफल गर्नुभयो होला । गाह्रो भयो रोकौँ भन्ने सुझाव आउँछ कि अस्तिको निर्णयअनुसार नै जाने भन्ने आउँछ । त्यसैका आधारमा निर्णय हुन्छ,’ उनी भन्छन् ।

गत चैतदेखि कोरोनाको दोस्रो लहरका कारण भौतिक रूपमा विद्यालय सञ्चालन भएको छैन । जसका कारण ८४ लाख विद्यार्थीको पठनपाठन प्रभावित भएको छ । वैकल्पिक माध्यमबाट पढाइ भए पनि प्रभावकारी भएको छैन ।

याे पनि पढ्नुस् :

काठमाडौं उपत्यकामा १ असोजदेखि विद्यालय खुल्ने

विद्यालय खोल्ने निर्णय : विद्यालय प्रशासन हतारमा, विद्यार्थी र अभिभावक दोधारमा

अभिभावक भन्छन्- विद्यालय खोल्न हतार नगरौँ

बन्यो विद्यालय, कलेज र परीक्षा सञ्चालन गर्ने कार्ययोजना, कहाँ कसरी खोल्ने विद्यालय ? (कार्ययोजनासहित)

विद्यालयको सम्पर्कमा छैनन् २० प्रतिशत विद्यार्थी, मजदुरका छोराछोरीको दुखेसो- मोबाइल र इन्टरनेट छैन, कसरी पढ्नु ?

कोरोनाकालमा वैकल्पिक विधि : निर्देशिकाको भरमा सरकार, कार्यान्वयनमा विद्यालयलाई कठिनाइ

जहाँ शिक्षकले विद्यार्थीलाई मोबाइलमा फोन गरेर पढाउँछन् (भिडियोसहित)

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ २५, २०७८ १४:०८