मापदण्ड बिवादले अड्कियो नेकपाको ‘समृद्धि र अन्तरघुलन’

A+ A A-

पारुल क्षेत्री तात्कालीन नेकपा एमाल मोरङका जिल्ला कमिटी सचिवालय सदस्य हुन । उनी गत जेठ देखि पार्टीको कुनैपनि पदमा छैनन ।

तात्कालीन नेकपा एमाले र नेकपा माओबादी केन्द्रवीच पार्टी एकता भएर नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) बनेपछि क्षेत्री आफुलाई ‘राजनीतिक बेरोजगार’ ठान्छन् ।

क्षेत्री दिनभर घरको काम गर्छन । फुर्सद हुदा चिया पसलमा गएर साथीभाईसँग गफगाफ गर्छन् । भन्छन्, ‘म पूर्व एमाले हुँ कि नेकपा ?, थाहै छैन ।’ चियागफमा सरकारका आलोचना सुन्छन् । सकुन्जेल बचाउ गर्छन । नसके उठेर हिडिदिन्छन् ।

......

दिपक खत्री तात्कालीन नेकपा माओवादी केन्द्र, कञ्चनपुरका जिल्ला कमिटी सचिवालय सदस्य हुन । उनी माओबादी शसस्त्र बिद्रोहका ‘जनमुक्ति सेना’ पनि हुन ।

पार्टी एकताअघिसम्म उनको काम संगठन विस्तार थियो । नेकपाका उनी पूर्णकालीन कार्यकर्ता हुन । तर ९ महिना देखि पार्टीमा आफ्नो हैसियत के हो उनलाई थाहा छैन ।

खत्रीको राजनीतिक जिम्मेवारी पनि अहिले चिया पसलमा गफ चुट्नु हो । संगठनमा जिम्मेवारी माग्न कता जानु र कसलाई भेट्नु भन्ने मेसो नै छैन उनलाई ।

.....

नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रबीच एकता भएको ९ महिना पुगिसकेको छ । गत ३ जेठमा नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रबीच पार्टी एकताको घोषणा भयो ।

घोषणा सभामा उभिएर प्रधानमन्त्री तथा नेकपाका अध्यक्ष केपी ओलीले भनेका थिए, ‘एमाले र माओवादी केन्द्र अब अन्तघुलन भएका छौ । यसलाई मिश्रणको रुपमा नखोजे हुन्छ । हिन्दमहासागरमा गएर कोसीको पानी खोज्न थाल्यौ भने भेटिदैन ।’

भुसालको तर्क मान्ने हो भने जबसम्म पार्टीले मापदण्ड मान्दैन तबसम्म तल्ला कमिटी एकता सम्भव छैन ।

अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले भनेका थिए, ‘यो पटकको एकता नितान्त फरक छ । आग्रह र पूर्वाग्रह भन्दा माथि उठेर जनताको आकांक्षाको निष्ठालाई केन्द्रविन्दुमा राखेर गयौ । यो तागतले जनताले चाहेको समृद्धि, सुशासन र विकास दिनेछ । राष्ट्रको एकता र आत्मसम्मान दिनेछ...’

उनले पार्टी एकताको मूल्याङकन इतिहासमा हुने भन्दै एकताको दिन बिशेषगरी युवाका लागि सयौ बर्षसम्म नबिर्सिने दिन बनेको समेत बताए ।

अध्यक्षद्धयका एकता वाणी ९ महिना नाघिसकेको छ । तर दाहालले भनेजस्तो युवाले चाहेको समृद्धि र ओलीले दावी गरेजस्तो अन्तरघुलन दुवै नजिकसम्म पनि देखिएको छैन ।

‘ओलीले भने जस्तै अन्र्तघुलन भएको भए अहिलेसम्म किन नेकपाको प्रदेश भन्दा तल्ला कमिटिहरुबीच एकता हुन सकेन ?’ पार्टीका बेरोेजगार राजनीतिज्ञ प्रश्न गर्न थालेका छन् ।

पार्टी एकता घोषणामा नेताहरुले भदौ पहिलो साता सबै तहको एकता भइसक्ने घोषणा गरे । अहिलेसम्म नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रबीच एकता भएपछि एकताका सबै काम सक्न चारवटा कार्यदल पनि बने ।

पार्टी सचिवालय बैठकले पटक पटक एकताको काम टुङग्याउने निर्णय गर्दै कार्यदल निर्माण गर्छ । तर कार्यदल कहिल्यै टुंगोमा पुग्दैन । अहिलेसम्म जिल्ला कमिटि र त्यो भन्दा तलका कमिटीहरुबीच एकता भएको छैन ।

दिपक खत्री भन्छन् ‘केन्द्रमा एकता भएको धेरैपछि (असोजमा) प्रदेश कमिटी एकता शुरु भयो । तर अहिलेसम्म जिल्ला एकताको कुरा भएको छैन । कार्यकर्ताहरु कता जाने के गर्ने भन्नेमा दुविधामा छौ ।’

उनको जस्तै मत छ तात्कालीन एमाले मोरङका नेता पारुल क्षेत्रीको पनि । क्षेत्री भन्छन् ‘केन्द्र र प्रदेशमा एकता भयो तर दिनदिनै जनतासंग र कार्यकर्तासंग घुलमिल हुने जिल्ला कमिटि भने एकता हुने छाँटकाँट छैन । काम गर्न गाह्रो भएको छ ।’
पार्टी एकता कार्यदलका सदस्य बेदुराम भुसालका अनुसार पार्टीभित्रका दुइ फरक बिचारका कारण एकता लम्विएको हो ।

‘पार्टीमा एउटा पक्ष मापदण्ड अनुसार कमिटी बनाउ भन्छ अर्को पक्ष भन्छ आफुले चाहेको जस्तो सुकै मानिस भएपनि कमिटीमा ल्याउँ भन्छ यहि कुरा नमिल्दा एकता प्रक्रिया अवरुद्ध छ,’ भुसाल भन्छन् ।

नेकपाले एकता टुंग्याउन ४ वटा कार्यदल बनाईसकेको छ । ७ जेठमा बसेको केन्द्रीय सचिवालयको बैठकले सातवटै प्रदेश, केन्द्रीय सम्पर्क समन्वय कमिटी, प्रवास कमिटी र जनसंगठनहरुको एकीकरणका लागि छुटाछुटै कार्यदल बनाएर १५ दिन भित्र प्रतिवेदन बुझाउन निर्देशन दियो ।

तर ती कुनैपनि कार्यदलले काम गरेनन् । १५ दिनको सट्टा १२ हप्ताको समय पाउदा पनि काम गर्न सकेनन् ।

प्रदेश १ प्रदेश २ ले त प्रतिवेदन समेतै बुझाउन सकेनन् । प्रतिवेदन नआएपछि सचिवालयले नै टुंगो लगायो । प्रदेशको एकता गर्न बनेको कार्यदलको सिफारिस माथि छलफल नै नगरी एकता टुङग्याउदा यी प्रदेश कमिटीमा अहिलेसम्म विवाद छ ।

प्रदेश कमिटीको एकीकरणका लागि दोस्रो कार्यदल बन्यो । कार्यदलमा पूर्व एमाले र पूर्व माओवादी केन्द्रका जिल्लाका इन्चार्ज र पदाधिकारी छन् । कार्यदलले कुन जिल्लामा कसले नेतृत्व पाउने भन्ने बाहेक अरु निर्णय गर्न सकेन ।

सचिवालय बैठकबाट विष्णु पौडेल र रामबहादुर थापाको नेतृत्वमा ८ कात्तिकमा तेस्रो कार्यदल बन्यो । यो कार्यदलको काम प्रदेश कमिटीको खाका तयार गर्ने थियो ।

प्रदेशको कार्यदलले पेस गरेका नाममाथि मापदण्ड अनुसार छानबिन गरी सचिवालयलाई सिफारिस गर्नुपर्ने थियो । तर यो कार्यदल पनि विवाद रहित बन्न सकेन ।

क्षेत्री दिनभर घरको काम गर्छन् । फुर्सद हु्ँदा चिया पसलमा गएर साथीभाइसँग गफगाफ गर्छन् । भन्छन्, ‘म पूर्व एमाले हुँ कि नेकपा ? थाहै छैन ।’ चियागफमा सरकारका आलोचना सुन्छन् । सकुन्जेल बचाउ गर्छन् । नसके उठेर हिडिदिन्छन् ।

कार्यदलले सिफारिस गरेका प्रदेश सदस्यको नाममा वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपाल र झलनाथ खनालले असहमति जनाए । जुन अहिलेसम्म पनि जारी छ । अहिलेपनि प्रदेशकमिटी सदस्यहरु मापदण्ड विपरित रहेको दावी गर्छन नेताहरु ।

गत पुसमा दुई साता लामो सचिवालय बैठक बसेर नेकपाले अर्को ९ सदस्यीय कार्यदल बनायो । यो कार्यदललाई पुस मसान्तभित्र दुबै पार्टीको सांगठनिक एकीकरण पुरा गर्ने गरि काम गर्न निर्देशन दिएको थियो ।

तर कार्यदल आफै विवादमा परेपछि काम भन्दा वढी चर्चामा सिमित छ । यो कार्यदल यसअघि बनेका भन्दा बढी विवादित बनेको नेकपाका नेताहरुमात्र होइन कार्यदलका सदस्यहरु नै स्वीकाछर्न । बहुमत सदस्य कार्यदलका नेतृत्वकर्ता रामवहादुर थापा र अर्का सदस्य विष्णु पौडेलका कारण काम हुन नसकेको निष्कर्षमा छन् ।

२४ माघमा बसेको सचिवालय बैठकमा कार्यदल संयोजक थापाले पेश गरेको ३ पेज लामो प्रतिवेदनलाई बैठकमा उपस्थित ७ सदस्य मध्ये ५ जनाले असहमति जनाएपछि एकता प्रक्रिया अघि वढ्न नसकेको सचिवालयका एक सदस्य बताउछन् ।

एकताका लागि रामबहादुर थापाको नेतृत्वमा विष्णु पौडेल, योेगेश भट्टराई, सुरेन्द्र पाण्डे, बर्षमान पुन, शंकर पोखरेल, बेदुराम भुसाल र रघुवीर महासेठको चौथो कार्यदललाई संगठन एकीकरणका बाँकी कामको खाका तयार गर्ने जिम्मा छ ।

कार्यदललाई केन्द्रीय सदस्यहरुको कार्यविभाजन, पोलिटब्युरोको गठन, विधान परिमार्जन , प्रदेश कमिटी गठनको समीक्षासहितको प्रतिवेदन बुझाउने कार्यादेश छ । पुस मसान्तसम्म काम सक्नुपर्ने यो कार्यदलले २७ माघसम्म पनि काम सम्पन्न गरेको छैन ।

मोरङका नेता पारुल क्षेत्री नेताहरुले पार्टी कार्यकर्ताको महत्व नै बुझ्न नसकेको आरोप लगाउछन् ।

‘कम्युनिष्ट पार्टीे क्याडरबेस हो । जब कि क्याडर नै करिब करिब एक बर्षको समयसम्म काम बिहिन छन् । यस्तै भयो भने कसरी क्याडरबेस पार्टी अगाडि बढ्छ ?’ क्षेत्री असन्तुष्टि व्यक्त गर्छन ।

क्षेत्रीको जस्तै मत छ कञ्चनपुरका दिपक खत्रीको । भन्छन, ‘हिजो पार्टी थियो पार्टीको काममा व्यस्त हुन्थ्यौ । आज त पार्टी छ न कुनै संगठन, कसरी काम गर्नु ?’

जिल्ला तहका नेता कार्यकर्ताहरु कुनै औपाचारीक कार्यक्रममा जादा पनि अप्ठेरो महसुस गर्न थालेको बताउछन् क्षेत्री । उनले भने ‘ कार्यक्रममा जिल्ला स्तरका नेताहरुको त केहि काम नै छैन । उनीहरुको संगठन कहाँ हो ? कुन पदको हो केहि अत्तो पत्तो छैन ।’

भुसालको तर्क मान्ने हो भने जबसम्म पार्टीले मापदण्ड मान्दैन तब सम्म तल्ला कमिटी एकता सम्भव छैन ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, माघ २७, २०७५ २२:०५