ट्याक्सी किन्नेलाई ऋण दिन बिचौलिया गिरोह सक्रिय, व्यक्तिगत कागजमा ३० प्रतिशतसम्म ब्याज असुली

ट्याक्सी किन्नेलाई ऋण दिन बिचौलिया गिरोह सक्रिय, व्यक्तिगत कागजमा ३० प्रतिशतसम्म ब्याज असुली

A+ A A-

ललितपुर गोदावरीका युसुफ अलीले कतार र दुबईमा ७ वर्ष पसिना बगाए । विदेशमा काम गरिसकेपछि देशमै केही गर्ने सोचसहित उनी नेपाल फर्किए ।

काम त गर्ने तर के गर्ने ? उनले साथीलाई समस्या राखे । साथीले ट्याक्सी किनेर चलाए कमाइ राम्रै हुने सुझाव दिए । दुबईमा ट्याक्सी नै चलाएका युसुफलाई साथीको सुझाव मन पर्‍यो ।

ट्याक्सी किन्न तय भए पनि उनीसँग पर्याप्त रकम थिएन । बैंकिङ ज्ञान नभएकाले फेरि त्यही साथीसामु समस्या बिसाए । साथीले सामाखुसी लगेर इन्द्रमान श्रेष्ठसँग भेट गराइदिए ।

‘केही पैसा दिएपछि इन्द्रमानले ट्याक्सी आफ्नै नाममा झिक्नुहुँदो रहेछ । अनि हामीले महिनैपिच्छे उहाँलाई किस्ता र ब्याज बुझाउनुपर्ने रहेछ,’ अलीले शिलापत्रसँग भने, ‘बैंकिङ झन्झट गर्नुभन्दा केही बढी ब्याज परे पनि मलाई यही ठीक लाग्यो र १५ प्रतिशत ब्याज तिर्नेगरी ट्याक्सी किनेँ ।’

सुरुमा अलीले ४ लाख डाउन पेमेन्ट गरे र १ महिनापछि थप २ लाख दिए । त्यसपछि उनले महिनैपिच्छे किस्ता र ब्याज तिर्न थाले । ‘उहाँले सुरुमा मेरो विश्वास छैन र भन्दै कागज गरिदिनुभएन अहिले ब्याज बढेर १९ प्रतिशत पुगेको छ,’ उनले भने ।

लकडाउनका कारण गाडी चलाउन नपाएपछि उनले पूरै किस्ता र ब्याज तिर्न सकेनन् । उनले मासिक कहिले ३० हजार त कहिले ३५ हजार तिरेर ऋण घटाउँदै गए । दोस्रो लकडाउनमा पनि त्यही समस्या दोहोरियो ।

‘लकडाउनकाे अवधिमा थाेरैथाेरै गर्दै सावाँ र ब्याज गरेर १५ लाख पैसा दिएको छु,’ उनले भने ।

२४ साउनमा पनि उनी किस्ता बुझाउन इन्द्रमानकाेमा पुगे । तर, इन्द्रमानले ट्याक्सीकाे चाबी खाेसिदिए र सबै पैसा बुझाए मात्र गाडी दिने भने । ब्याज र किस्ता तिर्न गएका उनले सबै पैसा तिर्न सम्भव थिएन ।

‘जसोतसो ५० हजार जुटाए । त्यति बुझाउँदा २० लाख ५ हजार सावाँ बाँकी रहेको हिसाब इन्द्रमानले निकाले,’ अलीले गुनासाे गरे, ‘त्यसपछि १९ प्रतिशत ब्याज र महिनाको ४० हजार रुपैयाँ किस्ता तिर्नुपर्ने, साथै एक वर्षभित्र सम्पूर्ण पैसा तिर्नुपर्ने भनेर कागज गराए ।’

कागजमा भने इन्द्रमानले अलीलाई भर्खरै ट्याक्सी बेचेको व्यहोरा उल्लेख छ । तर, इन्द्रमानको फर्मको नाम उल्लेख गरिएको छैन ।

‘काेराेनाकाे यस्तो समयमा बैंङ्क र फाइनान्सहरूले त गाडी तानेका छैनन् । मैले सकेको पैसा दिँदा पनि इन्द्रमानले गाडी जफत गरे,' युसुफ सुस्केरा हाल्छन् ।

तर, इन्द्रमानचाहिँ युसुफले लामो समयदेखि पैसा नतिरेकाले गाडी तानेको जिकिर गर्छन् । भन्छन्, 'ट्याक्सीचालकहरू सम्पर्कमै आउँदैनन् । अनि भेटेको बेला गाडी तानेको हुँ । हामीलाई पनि त बैंकले फोन गरिरहेको छ नि ।’

आफूले ठूलो लगानी गरेका कारण ट्याक्सीवालाबाट बैंकको ब्याजभन्दा थाेरै बढी ब्याज लिएको इन्द्रमानले दाबी गरे । ‘हामीले बैंकबाट १५/१६ प्रतिशतमा ऋण लिएपछि गाडी किन्नेसँग १९ प्रतिशत लिनु त ठीकै हो नि,’ उनले निर्धक्क भने ।

यस्ता समस्या युसुफलाई मात्र नभई धेरै ट्याक्सी व्यवसायीलाई परेको नेपाल राष्ट्रिय मिटर ट्याक्सी व्यवसायी तथा चालक सेवा समाजका सचिव दिलिप श्रेष्ठ बताउँछन् ।

‘खासगरी यो समस्या पुरानो ट्याक्सी किन्नेलाई परेको छ । पुरानो ट्याक्सीलाई बैंक र फाइनान्सले लगानी नगर्ने हुँदा स्वरोजगार व्यवसायी विचौलियाको फन्दामा पर्छन्,’ उनले भने, ‘कतिपय भने नयाँ गाडी किन्दा पनि अज्ञानतावश यसरी फसिरहेका छन् ।’

यस्ता बिचौलियाहरूले २५/३० प्रतिशतसम्म ब्याज लिने गरेको समाजका सचिव श्रेष्ठले बताए । उपत्यकामा यस्तो कारोबार गर्ने धेरै जना सक्रिय रहेको उनले बताए । बैंकहरूले सामान्यतः बढीमा १५ प्रतिशतसम्म ब्याजमा ऋण दिन्छन् ।

व्यवसाय दर्ता गरेर प्रमाणपत्र पाएको छ भने मात्रै त्यसरी कारोबार गर्न सकिने अधिवक्ता मेघराज पोख्रेल बताउँछन् । ‘व्यवसायको उद्देश्य राखेको छ, ट्याक्समा आएको छ भने सम्झौता गरेर काम गर्न सक्छ । तर, व्यक्तिगत रूपमा गरेको छ र कर पनि छलियो भने त्याे गैरकानुनी हाे,’ उनले भने ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, साउन २९, २०७८ ०६:३९