प्याजको पकेट क्षेत्रमा गाउँभरि प्याजकै गन्ध, किसान भन्छन्– न बिक्री भयो, न छाक टर्‍यो

प्याजको पकेट क्षेत्रमा गाउँभरि प्याजकै गन्ध, किसान भन्छन्– न बिक्री भयो, न छाक टर्‍यो

बाजुराकाे स्वामीकार्तिक खापर गाउँपालिका–१ बाहुँनीमा फलेको प्याज घर र प्याज भण्डारमा राख्ने ठाउँ नुहुँदा गाई गोठमा ¥याग बनाएर राखिएको छ । फोटो : निमेन्द्र शाही बाजुरा

A+ A A-

स्वामीकार्तिक खापरका हंसबहादुर बिकले गहुँ फल्ने खेतमा प्याज लगाए । गहुँभन्दा प्याजको उत्पादनले धेरै मूल्य पाउने भनिएको थियो । पहिलो वर्ष प्याज यति धेरै फल्यो कि घरभित्र राख्ने ठाउँसमेत नभएपछि गाईगोठमा थन्क्याए । ‘प्याज त अचाक्ली फल्यो । तर, कहाँ बेच्ने ? गाउँमा सबैकहाँ छ, टाढा लैजान बाटो छैन,’ बिकले भने ।

गहुँ वा अरु अन्न भएको भए भकारीमा राख्न मिल्थ्यो । प्याजलाई छाक टार्ने गरी खान पनि मिलेन । न भण्डारण गर्ने तरिका थाहा छ । ‘गहुँ फल्ने खेतमा प्याज रोपेर बर्बाद भयो । बजार नपाए डुब्ने भइयो,’ उनले भने ।

प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाअन्तर्गत गत वर्ष स्वामीकार्तिक खापर गाउँपालिका–१, बाउनीलाई प्याजको पकेट क्षेत्रका रूपमा विकास गर्ने निर्णय भयो । किसानले गाउँको १२ हेक्टर खेतमा प्याज खेती लगाए । प्याज सोचेभन्दा धेरै उत्पादन भयो । तर, भण्डारणको समस्याले कुहिन थालेपछि अहिले गाउँमा जता गए पनि प्याजकै गन्ध आउन थालेको छ ।

गाउँका ४० परिवारले प्याज खेती गरेका छन् । ‘अन्न फल्ने खेतभरि प्याज लगायौँ, धेरै फल्यो । बेच्न नपाएरै धेरै प्याज कुहियो । बाँकी पनि कुहेर सकिने हो कि भन्ने चिन्ता छ,’ अर्का किसान सतल बिकले भने ।

प्याज खेती गरेर आम्दानी बढाउने अभियानअन्तर्गत पकेट क्षेत्र घोषणा गरिएको थियो । किसानले घरमा राख्ने ठाउँ नभएपछि लकडाउनपछि विद्यालय भवनमा समेत राखेका छन् । विद्यालय सञ्चालनपछि कहाँ राख्ने भन्ने चिन्ता भएको स्थानीय रमेश बिकले बताए ।

४० परिवारले ६० क्विन्टलभन्दा बढी प्याज उत्पादन गरे । स्कुलमा लगेर केही दिन सुकाए । आधाभन्दा बढी सुकाउँदै कुहिएर खेर गयो । नगदे बाली भनेर लगाएको प्याज कुँहिदा मन रोएको उल्लेख गर्दै किसान दीपक बिक भन्छन्, ‘गहुँ लगाएको भए बरु छाक टार्न हुन्थ्यो, प्याजले छाक टर्दैन । उल्टै कुहिएर गाउँभरि प्याज गन्हायो ।’

स्वामीकार्तिक खापर गाउँपालिकाको कृषि शाखा संयोजक नरेशकुमार रोका पकेट क्षेत्र सही रहेको पुष्टि भए पनि बजारीकरण गर्न नसक्दा समस्या भएको बताउँछन् । उनले भने, ‘हामीले सोचेभन्दा धेरै प्याज उत्पादन भएको हो । तर, भण्डारण गर्न नसक्दा कुहियो, बजारमा लैजान नसक्दा किसानले लाभ लिन सकेनन् ।’ उनले जिल्लास्थित कृषि अधिकारीलाई यसबारे जानकारी गराइएकाले केही न केही समाधान खोजिने बताए ।

जिल्ला कृषि ज्ञान केन्द्रका कृषि प्रसार अधिकृत मीनप्रसाद जैसीले प्याज बजारसम्म पुर्‍याउन आवश्यक ढुवानी प्रबन्ध मिलाइरहेको बताए । वर्षाका कारण ग्रामीण सडक बिग्रेर प्याज बजार लैजान नसकिएको उल्लेख गर्दै उनले भने, ‘सडकका कारण यस वर्ष धोका भएको हो । प्याजको उत्पादन उत्साहजनक रहेकाले भण्डारण व्यवस्थित गरेर अर्को वर्ष किसानले धेरै लाभ पाउने गरी काम गर्छौं ।’

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, साउन १५, २०७८ १२:०७