‘बेइमान कांग्रेस’ बाट ठगिएकी धनमाया

A+ A A-

गण्डकीका कांग्रेस सांसद डोवाटे विश्वकर्मा मन्त्रीको शपथ लिन आउँदा–आउँदै निराश बन्नुपर्‍यो । २०३६ सालदेखि कांग्रेसमा रहेका उनी ८ साउनमा ‘व्यापारी सांसद’ विन्दुकुमार थापाको चेपुवामा परे । डोवाटे पार्टीभित्रैबाट ठगिए ।

गण्डकीमा मन्त्रीमण्डल विस्तार हुँदा धोका पाउने डोवाटेमात्रै होइनन् । जसपाकी सांसद धनमाया लामा पोखरेलले पनि कांग्रेसबाटै धोका पाएकी छन् । गण्डकीको गठबन्धन सरकारमा जनता समाजवादी पार्टीले दुईवटा मन्त्रालय पाउने सहमति थियो । कांग्रेस र जसपाबीच ४ असारमा भएको लिखित सहमतिमा भनिएको थियो, ‘अर्थसहित दुई मन्त्रालय जसपालाई दिने ।’

जसपाका दुईमध्ये सांसद हरिशरण आचार्य ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्री भए । ८ साउनमा सरकारले पूर्णता पाउँदा जसपाले थप मन्त्रालय पाएन । ११ मन्त्रालय रहेको गण्डकीमा कांग्रेसले मुख्यमन्त्रीसहित पाँच, माओवादीले चार र जसपाले एक मन्त्रालय पाएको छ ।

गठबन्धनको सहमतिअनुसार कांग्रेसले चार मन्त्रालय पाउनुपर्ने थियो । तर, जसपालाई धोका दिएर मन्त्रीमण्डलमा कांग्रेसले थप एक जना सांसदलाई लगेको छ । सहमति अनुसार जसपाकी धनमाया लामा पोखरेल पनि सरकारमा जानुपर्ने थियो । ‘इमान, जमान नभएको बेइमानहरूको झुण्ड रहेछ कांग्रेस आज प्रमाणित भो,’ धनमायाको रोष छ ।

धनमायाले पाउनुपर्ने कृषि मन्त्रालय माओवादीका चन्द्रबहादुर बुढाले पाएका छन् । कांग्रेसले अर्थ मन्त्रालयको दाबी छोडेपछि ऊर्जा मन्त्रालय र कृषि मन्त्रालय पाउने भनिएको थियो । दुई मन्त्रालय पाउने सहमति अनुसार हरिशरण आचार्यलाई ऊर्जा र धनमाया लामालाई कृषि मन्त्रालय दिन जसपाका प्रदेश अध्यक्ष मोती रिजालले ८ साउनमा पार्टीको तर्फबाट सिफारिस गरेका थिए । त्यसलाई कांग्रेसले लत्यायो ।

‘म जनयुद्धबाट आएको मान्छे हो । कम्युनिस्ट स्कुलिङमा कांग्रेस कालो हुन्छ, जनताका लागि भलो नगर्ने पार्टी, नेपाललाई डुबाउने कांग्रेस हो भन्ने स्कुलिङ पाएको थिएँ,’ धनमाया भन्छिन्, ‘प्रतिगमनविरुद्ध भनेर सँगै लागियो । जनयुद्धमा पढेको अहिले व्यवहारमै भोग्न पाइयो ।’

मन्त्री बनेको भए...

जनयुद्धमा स्वास्थ्यकर्मीको भूमिकामा रहेकी लामाको इच्छा स्वास्थ्य मन्त्रालयमा थियो । गठबन्धनमा भागबण्डा मिलाउनु पर्ने भएकाले त्यो मन्त्रालय माओवादीले पायो । पाइसकेको कृषि मन्त्रालय फुस्कियो ।

केन्द्रीय नेतासँग सहमति भएकाले जसपाले एउटामात्रै मन्त्रालय पाएको कांग्रेसको दाबी छ । त्यो दाबी स्वीकार्न जसपाका प्रदेश नेता तयार छैनन् । ‘अध्यक्षसँग मेरो कुरा भएको थियो । त्यस्तो केही भएको छैन भन्नुभएको छ । यसबारेमा पार्टीले निर्णय गर्ला,’ उनले भनिन्, ‘तर, त्यो केन्द्रीय नेतासँग कुरा गरेको भन्नु सोह्रै आना झुट हो ।’

८ साउनमा कांग्रेस र माओवादीबाट मन्त्री बनेकाको शपथग्रहण समारोह जसपाले बहिष्कार गर्‍यो । कृषि मन्त्रालयमा कसरी काम गर्ने भनेर चिनजानकासँग छलफल गरेर मानसिकता बनाएकी थिइन् । उनको पहिलो योजना थियो, मन्त्रालयको बेरूजु छानविन गर्ने । दोस्रो, विचौलियालाई नियन्त्रण गरेर बजार व्यवस्थापन गर्ने । कृष्णचन्द्र पोखरेलको क्याविनेटमा नपरेसँगै उनका योजना तुहिएका छन् ।

विश्वास नभएकै कारण त्यतिबेला लिखित सम्झौता गर्नुपरेको धनमाया बताउँछिन् । ‘माओवादी र कांग्रेस पनि भाग्न खोज्ने, विश्वास नभएकै कारण लिखित सहमति गरेको हो,’ उनी भन्छिन्, ‘सत्तामा पुग्न जस्तोसुकै हस्ताक्षर गर्न तयार हुने, पुगेपछि लागू नगर्ने कांग्रेसीको नियत ठीक होइन ।’

गत निर्वाचनमा गोरखामा तत्कालीन नयाँ शक्ति र कांग्रेसबीच चुनावी तालमेल भयो । एक निर्वाचन क्षेत्रबाट कांग्रेसका प्रकाशचन्द्र दवाडी र अर्कोबाट तत्कालीन नयाँ शक्तिका हरिशरणले जिते । जनयुद्धकालमा अहेब रहेकी धनमाया समानुपातिक कोटाबाट माननीय बनेर संसद छिरिन् । यो पटक कांग्रेसले संसदीय खेल खेल्यो, भुङ्ग्रोमा उनी परिन् ।

कांग्रेसले जसपासँगको सहमति तोडेर आफ्नो असली चरित्र देखाएको धनमायाको टिप्पणी छ । ‘मेरो बल्ल आधा जीवन राजनीतिमा गयो । अझै अवसर पाइन्छ,’ उनले भनिन्, ‘यो हदसम्म बेइमानी हुनुहुँदैन । पछिसम्मको सहकार्य हेर्नुपर्ने हो । कांग्रेसले आफ्नो असली चरित्र देखाएको छ ।’

संसदको अंकगणितले गण्डकीमा पृथ्वीसुब्बा गुरूङको सरकार ढले पनि अर्को सरकार बन्ने अवस्था थिएन । विपक्षी गठबन्धनमा पनि बहुमत नभएकाले मध्यावधि चुनाव घोषणा हुने निश्चित नै थियो । कांग्रेसका कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेललाई मुख्यमन्त्री बनाउन स्वतन्त्र सांसद राजीव गुरूङले अपत्यारिलो तरिकाले ‘क्याम्प’ फेरे । गत २७ जेठमा मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरूङले विश्वासको मत लिने कार्यसूची थियो । ६० सदस्यीय प्रदेशसभामा उनीसँग एमालेका २७ जना र जनमोर्चाका कृष्ण थापा गरेर २८ सांसद भए । मनाङे तत्कालीन विपक्षी गठबन्धनमा लागेपछि सरकार बनाउन आवश्यक ३१ मत पुग्यो ।

अरूजस्तै मनाङेलाई विपक्षी गठबन्धनमा ल्याउन डा. बाबुराम भट्टराई पनि लागे । भट्टराईसँगको भेटपछि मनाङेले पृथ्वीसुब्बाको साथ छोड्न बल पुग्यो । ‘राजनीतिक निष्ठा’ नभएका मनाङे मन्त्री हुनकै लागि विपक्षी गठबन्धनतिर लागेको धेरैको तर्क छ । उनको स्वार्थले फाइदा विपक्षी गठबन्धनलाई भयो, संसद विघटन हुनबाट जोगियो ।

मनाङेलाई बाबुरामसँग भेटाउने चाँजोपाँजो सांसद धनमायाले गरेकी थिइन् । सांसद मनाङेकी बहिनी र धनमाया साथी हुन् । मनाङेसँग यही कारण नजिक रहेकी धनमायाले सुरुमा बाबुरामसँग फोनमा कुरा गराइन् । बाबुरामसँगको फोन कुराकानीपछि मनाङे त्यतिबेलाको विपक्षी गठबन्धनतिर लचिलो बने ।

‘संसद विघटन हुन दिनु हुँदैन भन्नेमा हामी थियौँ,’ धनमायाले सुनाइन्, ‘दुवैतिर बहुमत नपुग्ने भएकाले अब निर्णय गर्नुपर्छ भन्ने भयो । एकपटक कुरा गरौँ भन्ने भएपछि बाबुरामजीसँग कुरा भयो ।’ गण्डकीमा गठबन्धन सरकार बनाउन ३१ सांसदकै भूमिका रह्यो । मन्त्रालय बाँडफाँट र मन्त्रालयमा सहभागी देखेर पनि व्यापक असन्तुष्टि छ । २०५८ सालमा माओवादीसँग जोडिएकी धनमायालाई कांग्रेसको गतिविधिमा अहिले दिक्दारी लागेको छ ।

जनमुक्ति सेना नेपाली सेनामा समायोजन हुँदा उनी स्वइच्छाले ब्यारेकबाट फर्किइन् । २०६० देखि ०६८ सम्म जनमुक्ति सेनामा रहिन् । त्यहाँ उनले युद्धका घाइतेलाई उपचार गर्ने जिम्मा थियो । २०६३ सालमा शान्ति सम्झौता भएपछि जनमुक्ति सेनालाई समायोजन गरेर ब्यारेकमा राखियो । लामा चितवनको शक्तिखोर ब्यारेकमा बसिन् ।

सेनामा रहन योग्य भए पनि पारिवारिक कारणले लामा ब्यारेकबाट बिदा भइन् । पछि बाबुराम भट्टराईले माओवादी छोडेर नयाँ शक्ति खोले । त्यसपछि २०७३ सालमा नयाँ शक्ति पार्टीको गोरखा जिल्ला सदस्य भएर धनमाया फेरि राजनीतिमा सक्रिय भइन् ।संसदमा कुनैबेला जनयुद्धमा सँगै रहेकाले पनि आफूलाई मन्त्री हुनबाट रोकेको उनको गुनासो छ । माओवादीका नारायणकाजी श्रेष्ठले गोरखाबाट दुई जना मन्त्री हुँदा आफूलाई अप्ठ्यारो पर्ने भएकाले मन्त्री हुन रोकेको धनमाया बताउँछिन् ।

उनको गुनासो मन्त्री हुनबाट रोक्ने कांग्रेस र मुख्यमन्त्री पोखरेलसँग पनि छ । ‘मेरो कुरा छोडौँ, मेरो छोरा-नातीको पुस्ताले पनि बेइमानी कांग्रेसको संगत गर्न नपरोस्,’ मुख्यमन्त्रीतर्फ इंगित गर्दै उनी भन्छिन्, ‘चित्र हेरेर चरित्रको व्याख्या गर्न नसकिँदो रहेछ ।’

प्रकाशित मिति: सोमबार, साउन ११, २०७८ १२:४३