मन्त्रीको शपथ लिन आउँदा–आउँदै जसलाई अर्कैले उछिन्यो

A+ A A-

गठबन्धन सरकार बनेको ४० दिनपछि गण्डकी प्रदेशको मन्त्रिपरिषद्ले शुक्रबार पूर्णता पायो । कांग्रेस र माओवादीका तीन-तीन सांसदले मन्त्रीको शपथ लिएसँगै मन्त्रिपरिषद्‍ले पूर्णता पाएको हो ।

माओवादीबाट मन्त्री बन्नेको नाम टुंगो लागेर बिहीबार नै सार्वजनिक गरिएको थियो । कांग्रेसबाट मन्त्री बन्नेको नाम भने शपथ हुनु पहिलासम्म गोप्य राखिएको थियो ।

मुख्यमन्त्रीले क्याबिनेटमा कांग्रेसबाट मणिभद्र शर्मा कँडेल, डोवाटे विश्वकर्मा र मेखलाल श्रेष्ठलाई लैजाने निधो गरेका थिए । यी तीनै जना समानुपातिक सांसद मन्त्री हुने बिहीबार नै पक्का थियो । शपथका लागि तयार रहन भनिएको थियो ।

तीन जनामध्ये तनहुँका डोवाटे विश्वकर्माको नाम अन्तिममा काटियो । कास्कीका विन्दुकुमार थापालाई मन्त्री बनाउन पार्टी केन्द्रबाट आएको दबाब मुख्यमन्त्री पोखरेलले थेग्न सकेनन् ।

बिहीबार नै शपथ गराउने मुख्यमन्त्री पोखरेलको योजना थियो । डोवाटे दौरा सुरूवाल लिएर पोखरा आए । माओवादीसँगको वार्ताले रात परेपछि शपथ हुन सकेन । ‘हिजै शपथ खाने भन्ने कुरा थियो । माओवादीसँग मन्त्रालयको कुरा गर्दा राति आठ बज्यो,’ उनले भने, ‘त्यसपछि बेलुका घर आएँ । आज दाउ नभएकाले बिग्रियो ।’

कांग्रेस र माओवादीका मन्त्री शपथ लिँदै ।

मन्त्रीको शपथ लिने गरी शुक्रबार बिहान १० बजे तनहुँका डोवाटे पोखरा आए । हातैको मन्त्री पद फुस्किएपछि उनी निराश भएर शुक्रबार दिउँसै गृहजिल्ला फर्किएका छन् । पोखरा आएर पनि शपथ ग्रहण समारोहमा सहभागी भएनन् । ६६ वर्षीय सांसद विश्वकर्मा तनहुँको व्यास नगरपालिका-२ अमरपुरीका स्थायी बासिन्दा हुन् ।

आफू मन्त्री हुने लिस्टमा रहेको खबर उनले दुई दिन पहिल्यै पाएका थिए । शुक्रबार बिहान ११ बजेपछि एकाएक नाम काटेर मुख्यमन्त्री पोखरेलले कास्की २ (ख) बाट निर्वाचित विन्दुकुमार थापालाई शपथ गराउन लागेको थाहा पाए ।

आफ्नो नाम काटिएको जानकारी पोखरा आउँदै गर्दा थाहा पाएको सांसद डोवाटेले सुनाए । ‘पोखरा आउँदा-आउँदै थाहा भयो नाम काटियो भनेर । बिहान ९ बजेसम्म मन्त्री हुने क्लियर थियो,’ उनले शिलापत्रसँग भने, ‘मुख्यमन्त्रीज्यूलाई भेटेँ । आफ्ना कुरा राखेँ । यही हो त धर्म भनेर सोधेँ । त्यसपछि छनक देखियो, अनि फर्किएँ ।’

डोवाटे मन्त्री नहुनुमा कांग्रेसको गुट-उपगुट पनि एउटा कारण मान्न सकिन्छ । उनी रामचन्द्र पौडेल पक्षमा छन् । मुख्यमन्त्री पोखरेल पनि कांग्रेसमा संस्थापन इतर समूहमा छन् । विन्दुकुमार देउवा परिवारसँग नजिक भएकाले पनि उनी मन्त्री बन्ने पक्कापक्की नै थियो । मुख्यमन्त्री पोखरेलले उनलाई नभई संस्थापन इतर समूहकै डोवाटेलाई क्याविनेटमा ल्याउन चाहन्थे ।

को हुन् डोवाटे ?

मन्त्री नियुक्त भएका विन्दुकुमार भने राजनीतिक पृष्ठभूमिका होइनन् । २०७१ सालमा पोखरा उद्योग वाणिज्य संघको अध्यक्ष भए । त्यसपछि उनी राजनीतिमा जोडिए । जेनतेन टिकट हात पारे । व्यापारिक पृष्ठभूमिका उनलाई संसद छिर्न पनि धेरै समय लागेन ।

नवनियुक्त कानुनमन्त्री विन्दुकुमार थापा ।

कांग्रेसको राजनीतिमा छोटो समयदेखि क्रियाशील थापाले २०३६ सालदेखि कांग्रेसमा रहेका डोवाटेलाई उछिने । २०१२ साल मंसिरमा जन्मिएका डोवाटेले २४ वर्षको हुँदा कांग्रेसको सदस्यता लिएका थिए । हाल मुख्यमन्त्री रहेका कृष्णचन्द्रकै बुवा गोवर्धन पोखरेलबाट डोवाटेले त्यतिबेला पार्टी सदस्यता लिएका थिए ।

देशमा बहुदलीय व्यवस्था माग्दै २०४२ सालमा नेपाली कांग्रेसले सत्याग्रह घोषणा गर्‍यो । डोवाटे सत्याग्रहसँगै २०४६ सालको जनआन्दोलनमा पनि जोडिए । २०४९ देखि ०५९ सम्म गरेर दुईपटक व्यास नगरपालिकाको वडा सदस्य पनि भए । २०६६ सालदेखि दुई वर्ष डोवाटे राष्ट्रिय दलित आयोगको सदस्य पनि भएका थिए । त्यसअघि दलित संघ तनहुँको सभापति भए । पार्टीका पछिल्लो दुई महाधिवेशनमा प्रतिनिधि भएर उनले काम पनि गरे ।

राजनीतिक घटनाक्रमसँग प्रत्यक्ष जोडिएर गत २०७४ सालमा समानुपातिक सांसद भएर संसद छिरेका डोवाटे आफ्नो हातैको मन्त्री पद फुस्किएकोबारे धेरै बोल्न चाहँदैनन् । उनी निराश हुँदै भन्छन्, ‘खोई, यसबारे धेरै नबोलौँ । निष्ठावान् कार्यकर्ताका मूल्यांकन नहुँदो रहेछ । ज्यादै दुःख हुँदोरहेछ ।’

मुख्यमन्त्री पनि डोवाटे चाहन्थे

विन्दुकुमारलाई मन्त्री नबनाउँदा केन्द्रबाट दबाब आउनेमा मुख्यमन्त्री जानकार थिए । त्यसैले शपथ गराउनुअघि को-को मन्त्री बन्ने भन्ने विषय सार्वजनिक नै नगर्ने मनसायमा मुख्यमन्त्री थिए ।

शुक्रबार दिउँसो एक बजे कांग्रेस र माओवादीका ६ मन्त्रीलाई शपथ ग्रहण गराउने तयारी थियो । पौने एक बजेसम्म सरकारका प्रवक्ता कुमार खड्काले भनेका थिए, ‘नाम टुंगिएको छैन । को-को सरकारमा जान्छ शपथमा थाहा हुन्छ ।’ यसबाट पनि मन्त्रीको नाम फेरबदल हुनसक्ने सम्भावना प्रस्ट देखिन्छ ।

सांसद थापाले मन्त्रीमा आफ्नो नाम नभएको थाहा पाएपछि केन्द्रीय नेतृत्वसम्म यो खबर पुर्‍याए । बाहिर भने बिहीबारसम्म सांसद थापा कास्कीबाट दुई मन्त्री हुने भएकाले आफ्नो सम्भावना निकै कम रहेको बताइरहेका थिए । तर, अन्त्यमा सांसद विश्वकर्मालाई उछिनेर उनी शपथ लिन प्रदेश प्रमुखकहाँ पुगे ।

केन्द्रले प्रदेशमा दबाब दिएपछि थापा मन्त्रीमा नियुक्ति भए । थापाले शुक्रबार कानुन, सञ्चार तथा प्रदेशसभा मामिला मन्त्रीका रूपमा शपथ लिएका छन् । कांग्रेसबाट शुक्रबार विन्दुकुमारसँगै बागलुङका मणिभद्र शर्मा कँडेल र स्याङ्जाका मेखलाल श्रेष्ठ मन्त्री बनेका छन् । मेखलाल शिक्षा, संस्कृति, विज्ञान, प्रविधि तथा सामाजिक विकास मन्त्री र मणिभद्र शर्मा कँडेल पर्यटन, उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्री बनेका हुन् ।

पहुँच पुर्‍याएर व्यापारिक पृष्ठभूमिका विन्दुकुमारले डोवाटेलाई उछिने । तर, आफू कसैसँग आग्रह-पूर्वाग्रह नराखी अगाडि बढ्ने सांसद विकले बताए । ‘म ठक्कर-हण्डर जति खाए पनि आवेशमा आउने मान्छे होइन । रमाएर हिँड्ने पनि होइन,’ उनी भन्छन्, ‘नदी बगेझैँ मेरो राजनीति बगिरहेको छ । कसैसँग आग्रह-पूर्वाग्रह राख्नु छैन ।’

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, साउन ८, २०७८ १९:२३