गण्डकी प्रदेशसभा : मार्सल, कबड्डी शैली हुँदै बल प्रदर्शन

सांसदको घम्साघम्सी । तस्वीर - राधिका कँडेल

A+ A A-

गण्डकी प्रदेश सभाको बुधबारको बैठक अशान्त रह्यो । एकल प्रतिपक्षी एमालेले आफ्नो १० बुँदे माग पूरा नभएरसम्म संसदका गतिविधि अगाडि बढ्न नदिने अडान लिएको थियो । एमालेको अडानकै बीच आगामी आर्थिक वर्षको बजेट बहुमतले पारित भएको छ । गण्डकी प्रदेशमा गठबन्धनसँग ३१ सांसद अर्थात् बहुमत छन् ।

बुधबार तीन पटक संसद स्थगित भयो, दुईपटक छलफल गर्दा पनि एमालेसँग सहमति जुटेन । त्यसपछि सभामुख नेत्रनाथ अधिकारीले मार्सल नै लगाएर विनियोजन विधेयक २०७८ लाई छलफलको लागि प्रस्तुत गर्न अर्थमन्त्रीसमेत रहेका मुख्यमन्त्री कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेललाई समय दिए । मुख्यमन्त्री पोखरेललाई मर्यादापालकले रोष्टमसम्म पुर्‍याए । र, विधेयक छलफलका लागि प्रस्तुत गरे ।

वार्षिक विकास कार्यक्रममा भएका कमजोरी सच्याउने मौका नदिई गैरसंसदीय तरिकाले सत्तापक्ष संसदमा प्रस्तुत भएको एमालेको जिकिर छ । ‘१ गते बजेट ल्याएर २७ गते छलफलमा ल्याउने हामीले ढिला गरेको हो ? हामीले मसिनो गरेर हेर्न पाउनुपर्‍यो, सच्याउने मौका पाउनपर्‍यो,’ एमाले प्रमुख सचेतक मायानाथ अधिकारी भन्छन्, ‘जबरजस्ती गरेर विधेयक, गैरसंसदीय तरिकाले अगाडि बढाउनुभयो ।’ सभामुख अधिकारीले बुधबार विनियोजन विधेयकलाई संसदमा अगाडि बढाउँदा एमालेका सांसद बैठक बहिस्कार गरेर निस्किसकेका थिए ।

तस्वीर - राधिका कँडेल

के छन् एमालेका माग ?

गत २७ असारमा बजेटमाथि छलफल गर्न बैठक बोलाइएको थियो । त्यसयता एमालेले दुई वटा माग राखेर संसद बैठक अवरुद्ध गर्दै आएको छ । पहिलो माग रकमान्तरको फेहरिस्त सार्वजनिक गर्नुपर्नेबारे थियो, जुन २८ असारमा सम्बोधन भयो ।

कांग्रेस नेतृत्वको सरकारले असार दोस्रो साता गरेको १४ करोड रकमान्तरको सबै फेहरिस्त आफूहरूलाई दिनुपर्ने एमालेको माग थियो । २७ असारमा दुई पटकसम्म बैठक अवरुद्ध भयो ।

सभामुख अधिकारीले २८ असारसम्म बैठक स्थगित गरे । त्यो दिन पनि एमालेले रकमान्तरकै विषयलाई लिएर संसद अवरुद्ध गरेपछि एउटा अनुगमन समिति बनाउने सहमति जुटेको थियो । त्यसपछि संसद सूचारू भएर प्रदेश सरकारको अर्थ सम्बन्धी विधेयकमा छलफल सुरु भयो । त्यसको छलफल सकिएर विनियोजन विधेयक २०७८ प्रस्तुत गरेपछि बैठक ३० असार (बुधबार) सम्म स्थगित भएको थियो ।

२९ गतेलाई एक दिन अध्ययनको लागि समय राखिएको थियो । ‘वार्षिक विकास कार्यक्रममा एक दिन अध्ययन गर्न पाउनुपर्छ भनेर माग राख्यौँ र त्यसमा अध्ययन गर्‍यौँ,’ प्रमुख सचेतक अधिकारीले भने, ‘बहुवर्षीय योजना, होमस्टेका योजनालाई निरन्तरता दिएको, प्राथमिकता दिएको देखिएन । गैरजिम्मेवार ढंगले योजनालाई अलपत्र पारेर कार्यकर्ता पोस्न ल्याउनुभएको छ ।’ प्रदेशको एउटा वडामा ९ वटा योजना रहेकोमा मुस्ताङमा जम्मा पाँच योजना सरकारले दिएको उनले बताए ।

विनियोजन विधेयकमाथि छलफल सुरु गर्ने तयारी रहेकोमा एमालेले त्यही वार्षिक विकास कार्यक्रममा केन्द्रीत भएर बुधबार १० बुँदे माग राख्दै संसद अवरुद्ध गर्‍यो । मुख्यमन्त्री पोखरेललाई भेटेर एमालेले १० बुँदे माग बुधबार बिहानै जानकारी गराइसकेको थियो । त्यसको सम्बोधन हुने नदेखेपछि एमाले विरोधमा उत्रिएको हो ।

यस्ता छन् एमालेका १० बुँदे माग

१. व्यक्तिको फेरबदलले सरकारले लिएका आधारभूत नीतिहरू परिवर्तित हुन्नन् र गरिँदैन । माननीय पृथ्वीसुब्बा गुरुङले नेतृत्व गरेको सरकारले लिएको आधारभूत नीतिहरूमा फेरबदल गरेर वार्षिक कार्यक्रम ल्याइएका घोषित विकास लक्ष्य प्राप्त हुन नसक्ने प्रष्ट भएको छ ।

२. यहाँको नेतृत्वको सरकारले २०७८ असार २७ गते गण्डकी प्रदेशको वर्तमान आर्थिक स्थिति सम्बन्धमा जारी गरिएको श्वेतपत्र सफेद झुटको पुलिन्दा बनेको छ । निर्वाचनपछि शून्य अवस्थामा गठन भएको सरकारले गरेका कामको न्यूनतम पनि बस्तुनिष्ठाता देखाउन नसक्नुले र आफैँ प्रमुख प्रतिपक्षमा रहेरपनि सहयोग र समर्थन जनाएका विषयहरूलाई तोडमोड गरिनु दुःखदायी विषय हो । हामीले अपनाएको शासन प्रणालीमा प्रतिपक्षी दलहरूलाई जिम्मेवार ठान्ने बिश्वाश भत्किएको छ । सत्ताका लागि जो पनि र जे पनि ठीक भन्ने निष्कर्षमा सत्तारुढ दलको मनोविज्ञान प्रकट भएको छ । यसमा सरकारले आफूलाई सच्याउनु पर्दछ ।

तस्वीर - राधिका कँडेल

३. यो वार्षिक विकास कार्यक्रमले गण्डकी प्रदेश सरकारको प्रथम पञ्चवर्षीय योजना २०७६/०७७–२०८०/०८१,अल्पकालीन लक्ष्य २०७६/२०७७–२०८०/२०८१, दिगो बिकास लक्ष्य २०७२/२०७८ लाई अनुशरण गरेन । प्रदेश सरकारको विकास नीतिहरूको पालना गरेन ।

४. बहवर्षे आयोजनाहरू जसको स्रोत सुनिश्चित भइ ठेक्का प्रक्रियामा रहेका योजनाहरूलाई पुर्वाग्रहका आधारमा रद्द गरिएको छ । वार्षिक विकास कार्यक्रमबाट हटाइएको छ । यसको जवाफ सरकारले दिनु पर्दछ ।

५. गत विगत वर्षहरूबाट सालबसाली सञ्चालनमा रहेका योजनाहरू अलपत्र पारियो । बजेट व्यवस्थापन गरिएन । के कति कारणले विकास योजनाहरू हटाइयो ?

६ विगतमा बजेट विनियोजन भई निर्माणाधीन सडकहरूलाई अनुसुचिमा राखेर विपक्षी दलमा माननीयहरूको निर्वाचन क्षेत्रमा बजेट विनियोजन नगरी सत्तापक्षीय माननीयहरूका निर्वाचन क्षेत्रमा मात्र बजेट बिनियोजन गरिएको छ। यसलाई सच्याइनु पर्दछ ।

७ गण्डकी प्रदेश सरकारबाट प्रारम्भ गरिएका उज्यालो गण्डकी प्रदेश कार्यक्रम, स्थानीय पालिका केन्द्र जोड्ने सडक, निर्वाचन क्षेत्रीय सडकको दोस्रो खण्ड, एक पालिका एक खेल मैदान, एक घर एक धारा जस्ता महत्वपूर्ण योजनाहरूलाई निरन्तता दिइएन । बजेट व्यवस्थापन भएन । यस्ता योजनामा बजेट सन्तुलन र व्यवस्थापन गरिनुपर्दछ ।

८ अघिल्लो सरकारले गण्डकी प्रदेशका अति दुर्गम क्षेत्र भनी बजेट छुट्याउने गरे पनि यस सरकारले दुर्गम र पिछडिएको क्षेत्रको बजेट कट्टा गरेको छ पुन थप गरियोस् ।

९ विभिन्न मन्त्रालयमा योजना उल्लेख नगरी बजेट एकमुष्ट राखिएकोमा हाम्रो आपत्ति रहेको छ तत्काल योजनागत रुपमा बजेट विनियोजन गरी वार्षिक विकास कार्यक्रम सच्चाइयोस् ।

१० प्रस्तुत वार्षिक विकास कार्यक्रमले सरकारले संसदमा प्रस्तुत गरेको नीति कार्यक्रम र बजेट वक्तव्यमा समावेश भएका योजनाहरू मै बजेट व्यवस्था गरेको छैन सो को व्यवस्था गरियोस् ।

सांसदको कबड्डी, पूर्वमन्त्रीको बल प्रदर्शन

मुख्यमन्त्री संसदमा जान लाग्दा एमालेका सांसद आफ्नो कुर्सीबाट उठे । त्यतिबेलै कांग्रेस सांसद विन्दुकुमार थापा पनि आफ्नो ठाउँबाट उठेर एमाले सांसद भएको ठाउँतिर पुगे । त्यहाँ उनको एमाले सांसद तथा पूर्वमन्त्री रामशरण बस्नेतसँग हात हालाहाल नै भयो ।

तस्वीर - अनुप पौडेल

त्यसपछि एमाले सांसदहरू कांग्रेस सांसद थापाको पछिपछि दौडिए । थापा सत्तापक्षको रो’मा गएपछि विपक्षी दल एमालेका सांसदलाई मर्यादापालकले रोके । त्यसपछि सांसद थापा र एमालेका सांसदबीच भनाभन सुरु हुन्छ । एमाले प्रमुख सचेतक मायानाथ अधिकारी, पूर्वमन्त्री रामशरण बस्नेत, एमाले सांसदहरू मोहन रेग्मी, सावित्रा राना, चन्द्रमोहन गौचन, प्रदेश सभाका ज्येष्ठ सदस्य जनकलाल श्रेष्ठ सांसद थापासँग भनाभनमा उत्रिएका थिए ।

सांसद बस्नेत, गौचन, श्रेष्ठ ‘कबड्डी शैली’ मा कांग्रेस सांसद थापालाई आफूतिर बोलाउँछन् । सांसद थापा उभिरहँदा पूर्व भौतिक पूर्वाधारमन्त्री रामशरण बस्नेत मन्त्री बस्ने कुसीको अघि राखिने टेबल उचालेर सांसद दीर्घामा फाल्छन् । आफ्नो बल देखाएपछि भने उनी शान्त देखिन्छन् ।

बस्नेतले टेबुल फालेपछि एमाले सांसद धनञ्जय दवाडी पनि टेबुल फाल्न खोज्छन्, तर एमालेकै सांसद कृष्ण थापा उनलाई रोकेका थिए । त्यसपछि एमाले सांसद बैठक बहिस्कार गरेर निस्किएका थिए ।

पूर्वमन्त्री बस्नेतले बुधबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा आफूले टेबल नफालेको दाबी गरेका छन् । पत्रकारले हुँदै नभएको कुरा लेखेको भन्दै एमाले सांसद बस्नेत पत्रकारमाथि नै खनिए ।

‘नभएका कुरा लेख्न जरुरत छैन । जुन ठाउँमा भिडभाड थियो । टेबुल उठाएर कुनै व्यक्तिलाई हान्न खोजेको हो भने हान्न नसक्ने तागत नेकपा एमालेसँग नभएको होइन,’ उनले भने, ‘तर, हामी साँघुरो भएर हटाउन खोज्दा साथीहरूले लेख्नुभएको छ भने तुरुन्त सच्याउन म अनुरोध गर्दछु । त्यो नियतवश होइन ।’

सत्तपक्षका सांसदले आक्रमण गरेः एमाले

संसद बहिस्कार गरेर निस्किएपछि एमाले संसदीय दलले पत्रकार सम्मेलन डाक्यो । आफूहरूमाथि सत्तापक्षका सांसदले हातपात गरेको एमालेको आरोप छ ।

‘विपक्षीविहीन तरिकाले संसदमा जुन बजेट पास भएको घोषणा गरिएको छ यो सरासर त्रुटिपूर्ण छ,’ पूर्वमन्त्री बस्नेतले भने, ‘आज सदनमा हामीले अवरोध गरिरहँदा त्यहाँ मार्सल लगाइन्छ । सत्तासीन पार्टीका माननीय विपक्षीमाथि आक्रमण गर्न स्वयम् उपस्थित हुनुभयो ।’ सांसदको नाम नलिए पनि उनले कांग्रेस सांसद थापातर्फ इंगित गरेका हुन् ।

तर, कांग्रेस सांसद थापाले भने आफूले कसैलाई हातपात नगरेको बताएका छन् । शिलापत्रसँगको कुराकानीमा थापाले आफू मुख्यमन्त्रीमाथि हुनसक्ने अवरोध रोक्न गएको र प्रतिपक्षी सांसदले नै आफूलाई धकेलेको दाबी गरे ।

‘हाम्रो दलको नेतालाई प्रतिपक्षीले अवरोध गर्न अगाडि आउनुभयो । त्यसपछि त्यो अवरोध रोक्न म अगाडि गएको हुँ,’ थापाले भने, ‘म एक ठाउँमा उभिँदा मलाई नै धकेलेर अर्कोतिर पुर्‍याउनुभएको हो ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार ३०, २०७८ २२:२९