केटी भएकैले बिहान सबेरै बाटोमा एक्लै हिँड्न मैले डराउनुपर्ने ?

A+ A A-

असार १९ गते शनिबार बिहान, सधैँझैँ ४ बजेर ३० मिनेटमा ठ्याक्कै ब्युँझिएँ । बिहान ५ः१९ देखि चितवनको सिनर्जी एफएममा ‘सिनर्जी डायरी’ पढ्ने ड्युटी छ । सबेरै रेडियो पुग्नुपर्ने भएकाले हरेक बिहान छिटो उठ्छु ।

त्यो बिहान पनि सधैँझैँ ड्युटी जान निस्किएँ । केही दिनयतादेखि सक्रिय मनसुनले अरु बेलाजस्तो उज्यालो थिएन त्यो बिहान । झमझम पानी परिरहेको थियो, उज्यालिनुपर्ने बिहानी झमक्क साँझ परेझैँं थियो ।

हुन त बसाइ र रेडियो धेरै टाढा छैन । केही मिनेटमा म अफिस पुग्छु । तर, लामो बाटो भएकैले जोखिम हुने त कहाँ रहेछ र ! जाग्दा ज्युँदा मानिसमा अपराधको मनस्थिति बढ्दै गएपछि नै त रहेछ समाजले कमजोर करार गरेका व्यक्तिहरू जोखिममा पर्दै जाने ।

अफिस जाँदै थिएँ, भरतपुर– १०, कामनाचोकमा एक जना बुबाले सुरक्षाको चेतावनी दिनुभयो, ‘नानी सबेरै कता हिँड्यौ ? एक्लै नहिँड है । जे पनि हुन सक्छ । सुजिता भण्डारीको घटना त था’नै होला ?’

टक्क अडिएँ । उहाँ मेरो बुबाझैँँ पाँच दशक उमेर हाराहारीको देखिनुहुन्थ्यो । त्यो चेतावनीपछि झस्किएँ । हो त झैँँ लाग्यो । निस्फिक्री घरबाट निस्किएका पाइला एकाएक गह्रौँझैँं लाग्न थाल्यो । गह्रौँ पाइला, अदृश्य त्रासबाट गाँजिरहेको मनस्थिति बोकेर अफिस पुगेँ ।

समाचार कक्षमा छिरेँ । समाचारको सिट मिलाउँदै थिएँ, पहिलो हेडलाइन सुजिता भण्डारीकै बन्यो । देशका विभिन्न सञ्चारमाध्यममा फरक-फरक शीर्षकमा सुजिताको समाचार बोलिरहेको थियो । म भने हेडलाइन भन्दै गर्दा आफैँसँग प्रश्न गरिरहेकी थिएँ, ‘कुनै दिन यसैगरी मेरै समाचार मूल हेडलाइन बन्योे भने !’

त्यसो हुन्थ्यो भने भन्ने थिएँ, चलाइदेऊ न्यायको खुकुरी, दया नभएको पशुलाई पारिदेऊ टुक्रा । जब कोमल शरीरमा ती पशु हात सलबलाउन थाल्छन्, कुल्चिदेउ तिनका छातीमा । जहाँ सत्यलाई लुकाइन्छ, तोडिदेऊ त्यहाँका पिँजडाहरू

हो, पछिल्ला दिनहरूमा देख्दै, सुन्दै अनि पढ्दै आएका घटनाहरूले मन अत्तालिन थालेको छ । आफू महिला हुनुमा गर्व गर्नुपर्ने ठाउँमा कमजोर, अवलाझैँँ महसुस हुन थालेको छ । पटक-पटक आफैँमाथि प्रश्न आउन थालेको छ, ‘कहिले, कति बेला, कसले, कसरी आफूलाई पनि सुजिता, निर्मला, भागरथीका लाइनमा गणना गर्नुपर्ने अवस्था आयो भने !’

चितवनमा पछिल्लो समय बढ्दै गएका घटनाले घरबाट बाहिर निस्कँदा म मात्रै होइन, अधिकांश महिलाहरू असुरक्षाको त्रास सँगसँगै लिएर हिँड्छन् । सुजिताजस्ता कैयौँ छोरीहरू बिहान केही गर्छु भनी घरबाट निस्किएपछि सकुशल घर पुग्दैनन् कि भन्ने डर बढेको छ ।

एक थान पाठेघर लिएर जन्मिएका छोरीहरू त्यही कारणले असुरक्षित हुने सिलसिला कहिले टुंगिएला ? कैयौँ निर्मला, भागरथी, सीता त मरिसके, थाहा छैन बाँचिरहेका छोरीहरू, नारीहरू कहिलेसम्म सुरक्षित रहलान् ।

कतिले त गर्भमै महिला अंग देखिएका कारण यो सृष्टि देख्नै पाएका छैनन् त कोही ११ महिनामै बलात्कारको सिकार बने, कोही ६० वर्षको उमेरमा त कोही कलकलाउँदो जवानीमै ।

छोरीहरूमाथि भएका घटनाको सिलसिला स्मरण गरौँ त, कोही बाटोमै तेजाबले पोलिए, कोही जंगलमा मृत नाङ्गो भेटिए, कोही खोला किनारमा तैरिइरहेका भेटिए ।

तथ्यांकको ग्राफ हेर्दा घटना बढ्दो रूपमा देखिन्छ । पीडितले न्याय पाएका छैनन् । अपराध गर्नेहरू खुलमखुल्ला घुमिरहेका छन् । तर, राज्यले अपराधीलाई चिन्न छोडेको छ ।

समय फेरियो । आधुनिकता बढ्यो । मान्छे शिक्षित भए । सुविधाभोगी पनि भए । तर, फेरिएन मानिसको सोच । न त लिंगका आधारमा गरिने विभेदको खाडल नै पुरियाे । समाजले अझै पनि योनी र पाठेघर भएकै कारण कमजोर करार गर्छ छोरीलाई । अनि आफूलाई वलिष्ठ ठान्ने सोच छोरामा बढाउँदै छ । तिनै कमजोर सोचकाे उपज हो, दिनदिनै छोरीहरू असुरक्षित बन्दै जानु । झन्, परिवर्तित स्वरुपमा बढ्दै गयो हिंसा ।

यसो विचार गर्दा मनमा आउँछ, दोषीलाई तत्कालै कानुनी कठघरामा उभ्याएर सजाय दिलाउने राज्यको संयन्त्र बलियो भएको भए यो नियती कम हुन्थ्यो कि ।

कानुनी समानतामा दक्षिण एसियामा नै उत्कृष्ट देश । राष्ट्रपति महिला भएको देश । गाउँको सिंहदरबार भनिने स्थानीय तहमा ४२ प्रतिशत महिला सहभागी भएको राज्यमा छोरीहरू दिन नबिराई हिंसाको सिकार भइरहेका छन् ।

समाज हेरौँ त, छोरी जन्माएकाहरूलाई कसरी सुरक्षित बनाउने भन्ने चिन्ता छ । नयाँ सन्तान जन्माउन चाहनेहरूलाई छोरी नजन्मिए हुन्थ्यो भन्ने मानसिकता छ । जन्मँदै सुरक्षा चुनौती लिएर जन्मिने सन्तान नजन्मिएकै वेश लाग्दो हो कतिपय अभिभावकहरूलाई ।

समय फेरियो । आधुनिकता बढ्यो । मान्छे शिक्षित भए र सुविधाभोगी पनि । तर, फेरिएन मानिसको सोच । न त जैविक लिङ्गका आधारमा गरिने विभेदको खाडल नै घट्यो ।

कसैकी छोरी, दिदीबहिनी, श्रीमती, बुहारी वा आमा फरकफरक नातासम्बन्धका छोरीहरू सबैभन्दा पहिले यो देशका नागरिक हुन् । उनीहरूको मूल घर देश हो । पहिलो अभिभावक राज्य । तर, देशले महिलाका हकमा यसैगरी सोच्यो त ?

दिनदिनैका घटनाले हिजोआज प्रकाश सपुतको ‘बदला बरिलै’ गीत पटकपटक सम्झिरहन्छु । हुन त नैराश्यलाई संगीतमार्फत नै हटाउने बानी भएकाले पनि होला, बदला बरिलैमा बलात्कारपछि हत्या गरिएकी युवतीको आत्मा खोज्ने शान्तिको बाटोको बिम्ब उतारिएको छ ।

हिजोआज असुरक्षित मस्तिष्क बोकेर बसिरहँदा म सोचिरहेकी हुन्छु, साँच्चै निर्मला, सुजिता, भगरथीहरूका आत्मा एक भइदिने भए ! जिउँदा मान्छेहरूले दिलाउन नसकेको न्याय उनीहरूले पो दिलाउने थिए कि ! थोपाथोपा मिलेर बनेको समुन्द्रझैँं हजारौँ भागरथी, निर्मला, सीता, सुजिताहरू मिलेर बदला लिन्थे कि !

त्यसो हुन्थ्यो भने भन्ने थिएँ, चलाइदेऊ न्यायको खुकुरी, दया नभएको पिचासलाई सडाइदेऊ अनकन्टार काेठरीमा । जब कोमल शरीरमा ती पशु हात सलबलाउन थाल्छन्, कुल्चिदेउ तिनका छातीमा । जहाँ सत्यलाई लुकाइन्छ, तोडिदेऊ त्यहाँका पिँजडाहरू । न्यायका लागि भौँतारिँदै हिँडेका आमाबाबा गलेर फतक्क हुन्छन्, तब थामिदेऊ उनका हातहरू ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असार ३१, २०७८ ०६:४०