सेती प्रादेशिक अस्पतालमा जब पहिलोपटक कोरोना संक्रमित भर्ना भए...

लक्ष्मी कुमारी उपाध्याय

A+ A A-

गत वर्ष कोरोनाको महामारी नियन्त्रणका लागि सरकारले लकडाउन गर्‍यो । महामारी तथा लकडाउनकै बीच भारतबाट थुप्रै नेपालीहरू घर फर्किरहेका थिए ।

अस्पतालहरूमा संक्रमितहरू भर्ना हुने क्रम बढ्यो । तर, त्यसबेलासम्म कोभिड अस्पतालहरू राम्रोसँग व्यवस्थापन भइसकेका थिएनन् । कतिपय स्वस्थ्य्यकर्मीहरूलाई नै यसबारेमा पर्याप्त जानकारी थिएन । संक्रमणको जोखिम भने बढ्दै थियो ।

त्यसबेला सेती प्रादेशिक अस्पतालको कोभिड आईसीयू वार्ड इन्चार्जको रूपमा कार्यरत थिइन् लक्ष्मी कुमारी उपाध्याय । लक्ष्मी अझै पनि सम्झिन्छिन् मास्क र सेनिटाइजरको पनि व्यवस्था थिएन । पूर्वतयारी पनि थिएन । तर, कोरोना माहामारीले आक्रान्त बनाइसकेको थियो ।

यस्तो जटिलताका बीच विदेशबाट फर्किएका एक जना कोरोना संक्रमित सेती प्रादेशिक अस्पताल पुगे । कोरोना संक्रमित अस्पताल पुगेपछि स्वास्थ्यकर्मीहरू नै डराए ।

त्यतिबेला अस्पतालभित्र पस्न पनि डराउने गरेको सम्झिन्छिन् लक्ष्मी । ‘पहिलो संक्रमित जब अस्पताल भर्ना भए, हामी सबै डाराएका थियौँ । संक्रमितको उपचार कसरी गर्ने भन्ने चिन्ता थियो,' लक्ष्मीले भनिन्, ‘त्यो बेला संक्रमणका बारेमा धेरै जानकारी थिएन । संक्रमितलाई छुनै हुँदैन भन्ने पनि थियो ।'

लक्ष्मीका अनुसार अस्पताल भर्ना भएका ती संक्रमितमा भने कुनै लक्षण थिएन । उनी केही दिनको अस्पताल बसाइपछि संक्रमणमुक्त भएर घर फर्किए ।

विस्तारै संक्रमितहरू अस्पताल भर्ना हुने क्रम बढ्यो । संक्रमणबारेको जानकारी प्राप्त हुँदै गएपछि डर कम हुँदै गएको लक्ष्मीले बताइन् । 'सुरुमा काम गर्न स्वास्थ्यकर्मीलाई पनि सहज त कहाँ थियो र ?,' उनले भनिन्, 'विस्तारै सबैले चासो देखाउन थाले । स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई मास्क, सेनिटाइजर र पीपीईको व्यवस्थापन भयो ।'

विस्तारै संक्रमण पनि घट्दै गयो । कोरोनाको पहिलो लहरमा धेरै संक्रमितले कोरोना जितेको अनुभव छ लक्ष्मीको ।

घट्न थालेको संक्रमण पुन: बढ्न थाल्यो । दोस्रो लहरमा धेरैलाई कोरोनाको संक्रमण देखियो । दोस्रो लहरमा धेरै संक्रमितको मृत्यु भएको बताउँछिन् लक्ष्मी ।

'कोभिड वार्डको सफाइ गर्नु चिया बेचेजस्तो सजिलो त कहाँ थियो र ?'

‘सरकारले नै कोभिड सकिएको हो की भन्ने जस्तो गर्‍यो,’ लक्ष्मी भन्छिन्, 'दोस्रो लहरको कोरोना संक्रमण पनि आउन सक्छ भनेर कुनै तयारी नै गरेन । कोरोना फेरि बढ्न सक्छ भनेर हुनुपर्ने तयारी भएन ।'

दोस्रो लहरमा धेरैलाई कोरोनाको बारेमा जानकारी भए पनि त्यसका लागि तयारी भने नभएको उनले बताइन् । पर्याप्त पूर्वतयारी नहुँदा धेरै संक्रमितको मृत्यु भएको उनी बताउँछिन् । कोरोनाको दोस्रो लहरमा आईसीयू र भेन्टीलेटर मात्र होइन अक्सिजन नपाउँदा पनि धेरैको ज्यान गयो ।

दोस्रो लहर आएसँगै संक्रमितले अस्पताल भरिन थले । बेडको अभाव हुन थाल्यो । एउटै बेडमा दुई जनासम्म संक्रमित राख्नु परेको लक्ष्मीले बताइन् । अस्पतालको ग्यालरीसमेत भरिएको उनको भनाइ छ ।

दक्ष जनशक्तिको कमी हुन थाल्यो । दैनिक जसो ३/४ जना संक्रमितले आईसीयूमा ज्यान गुमाउन थाले । अस्पतालको आईसीयूमा रहेका १० जना संक्रमितमध्ये एकै दिन सात जनाको मृत्यु भयो । एकै दिन सात जना संक्रमितको मृत्यु हुँदा आफूले पनि आँशु थाम्न नसकेको बताउँछिन् लक्ष्मी ।

'आफूले सबै प्रयास गर्दा पनि संक्रमितले ज्यान गुमाउन थालेपछि नराम्रो लाग्थ्यो । १६ वटा आईसीयू बेडमा भएका संक्रमित दुई जना स्टाफले मात्रै हेर्नु पर्ने थियो,' लक्ष्मीले भनिन्, ‘१२/१२ घण्टासम्म २ जना मात्रैले हेर्‍यौँ । जनशक्तिको अभाव थियो । आफैँले हेर्नुपर्ने । पूर्वतयारी गरेको भए यस्तो हुदैन थियो ।'

'अस्पतालमा अझै पनि दक्ष जनशक्ति छैनन् । राम्रो भेन्टिलेटरको व्यवस्था छैन । ल्याएका भेन्टिलेटर पनि केही दिनमै बिग्रिन्छन् । यसको लागि फेरि पनि तयारी र व्यवस्थापन हुनुपर्छ,' लक्ष्मी भन्छिन्, 'अर्को लहरको जोखिम आउला र तयारी गरौँला भनेर बस्यो भने फेरि पनि यस भन्दा बढी जोखिम नआउला भन्न सकिन्न ।'

प्रकाशित मिति: शनिबार, असार १२, २०७८ १०:१५