'छाेरीकाे स्कुलले दिनका दिन फाेन गरिरा'छ, पैसा भए पाे शुल्क बुझाउनु'

A+ A A-

ललितपुर सातदोबाटो बस्ने ४५ वर्षीय शरण लामा बिहान उठ्नेबित्तिकै मोवाइलमा समाचार हेर्छन् । रातारात केही निर्णय भएर भोलिदेखि काममा जान पाइन्छ कि भन्ने झिनाे आस उनले मारेका छैनन् । आशालाग्दो समाचार नदेखेपछि उनी फेरि निराश हुन्छन् ।

विगत २४ वर्षदेखि गाडी चलाउन थालेका शरणले टेम्पुदेखि हायससम्म धेरै रुटमा धेरै गाडी चलाए । पछिल्लो समय उनले लगनखेल-रत्नपार्क रुटको हायस चलाउँदै थिए । निषेधाज्ञाले रोजीरोटी खोसिँदा श्रीमती र ५ वर्षीय छोरीसहित उनी गाउँ पसे ।

‘श्रीमती र छोरीलाई लिएर गाउँ गएको थिएँ । निषेधाज्ञा खुल्ने हल्लापछि उनीहरूलाई गाउँमै छोडेर म फर्किएँ’, उनले भने, ‘हाम्रो तलब ४/५ हजार मात्रै हुन्छ । गाडी चलेको दिन ८/९ सय रूपैयाँ भत्ता हुन्थ्याे । गाडी चलाउनै नपाएपछि हामी कसरी बाँच्ने ?’

पोहोरको लकडाउनमा कोठा भाडा तिर्न नसकेर गाउँ गएका उनले लकडाउन खुलेपछि काम गरेर बक्यौता कोठाभाडा करिब ४० हजार बल्ल–बल्ल तिरेका थिए । त्यो पैसा तिरिसक्न नपाउँदै निषेधाज्ञा भएपछि के गर्ने भनेर सोच्नै नसकेको उनी बताउँछन् ।

‘बाहिर हेर्दा सडक त खाली छ तर काम गर्न नपाउँदा मन भारी हुन्छ’, उनले भने ।

चालक शरण लामा ।

सरकारले अरुको बारेमा सोचेजस्तो देखिए पनि दैनिक ज्यालादारी मजदूरको हकमा केही नगरेको उनको दुखेसो छ । यस्तो अवस्थामा भ्याक्सिन र स्वास्थ्य उपकरणको व्यवस्था मिलाएर गाडी खुलाउनुपर्ने शरणले बताए । बर्षौदेखि साहुको गाडी चलाएका मजदूरहरूलाई सहुलियत कर्जा उपलब्ध गराएर सरकारले स्वरोजगार बनाउन सहयोग गर्नुपर्नेमा उनी बताउँछन् ।

०००

सबै ठीकठाक भएकाे भए बूढानिलकण्ठका शिव श्रेष्ठ यतिखेर स्टेरिङ समातेर बूढानिलकण्ठ–रत्नपार्क रुटको जम्बो हायसमा यात्रु बोकिरहेका हुन्थे । विगत ६ वर्षदेखि गाडी चलाउन थालेका शिव मासिक ५ हजार तलब र दैनिक ९ सय भत्ताले सन्तुष्टिका साथ श्रीमती र छोरा/छोरीसगँ जीवन बिताइरहेका थिए ।

चालक शिव श्रेष्ठ

‘पोहोर पनि ७ महिना गाडी चलाउन पाइएन । यसपालि पनि काम गर्न नपाएपछि त अहिले हामी निकै अप्ठ्यारोमा परेका छौँ’, उनले भने ‘पोहोर वैशाख १२ गते गाउँको लागि गाडी खुलेको बेलामा उतै गएँ, लकडाउन खुलेपछि मात्रै फर्केको ।’

असारमा पनि गाडी चलाउन नपाए फेरि गाउँ नै फर्कने तयारीमा छन् शिव । नयाँ शैक्षिक सत्रको लागि छोरीको स्कुलले फोन गरे पनि भर्ना गर्न सक्ने स्थिति नरहेको उनले दुखेसो पोखे ।

‘किताब पनि किन्नै पर्‍याे । स्कुलले अहिले पढाउँदै गर्नुस्, पछि भर्ना गर्नु भन्यो भने गरौँला । नत्र कसरी भर्ना गर्ने र ?’ शिव भन्छन् ।

अहिले यातायात मजदूरमा आर्थिकसँगै स्वास्थ्य संकट पनि देखापरेको नेपाल यातायात स्वतन्त्र मजदूर संगठनका अध्यक्ष भीमज्वाला राई बताउँछन् । ‘हाम्रो संगठनका १४ जना सदस्या, जाे यातायात मजदूर थिए, कोरोना संक्रमणको कारण ज्यान गइसक्यो । ४४ जनाको स्थिति चिन्ताजनक छ । सरकारले तत्काल खोप र स्वास्थ उपकरण प्रदान गरेर यातायात मजदूरलाई काममा फर्किने व्यवस्था मिलाउनुपर्छ’, उनले भने ।

यसपालि पनि पोहोरजस्तै भए अधिकांश यातायात मजदूर पलायन हुने स्थितिमा पुगेको उनकाे भनाइ छ ।

‘कोरोनाको महामारीका कारण २ लाख मजदूर पलायन भइसकेका छन् । यो विषयलाई सरकारले गम्भीर रूपमा नसोचे यातायात क्षत्रमा जनशक्तिकै हाहाकार हुन्छ’, उनले भने ।

गत वर्षको नीति तया कार्यक्रममा यातायात व्यवसायी र मजदूरका माग सम्बोधन भएकोजस्तो देखिए पनि साना व्यवसायी र मजदूरलाई कुनै फाइदा नपुगेको नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासघंका महासचिव सरोज सिटौलाले बताए ।

‘राज्यको सेवा सुविधा ठूला कम्पनीले मात्रै पाए । अब एक गाडी एक पुनर्कर्जा हुनुपर्छ’, उनले भने, ‘ब्लुबुक, रोड परमिट, जाँचपास, चालकको लाइसेन्स, बीमालगायतमा छुट दिनुपर्छ र किस्ताको हकमा यो अवधिलाई शून्य समय मान्नुपर्छ’, उनले भने ।

यी व्यवस्था भए मात्र यातायात व्यवसायी टिक्न सक्ने र आफ्ना मजदूरलाई रोजगारी दिन सक्ने उनले बताए । पोहोर साल लकडाउनमा कागजपत्र नवीकरणको छुट दिनुको सट्टा जरिवानासमेत लगाइएको उनको गुनासाे छ । त्यस्तै दैनिक यातायात मजदूरका लागि विशेष राहत प्याकेज ल्याउनुपर्ने उनको माग छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, जेठ २८, २०७८ ०८:१८