नर्सले बुझ्ने छन् घरमै रहेका गण्डकीका संक्रमितको हालचाल

A+ A A-

घरमै रहेका कोरोना संक्रमित र अन्य बिरामीलाई स्वास्थ्य परामर्श दिन गण्डकी प्रदेश सरकारले हेलो डाक्टर कार्यक्रम चलाइरहेको छ । प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयअन्तर्गतको यो हटलाइन नम्बर (१०९२)मा दैनिक ३५ जनासम्मले फोन गर्छन् ।

एक जना कल्सल्टेन्ट डाक्टर र पाँच जना मेडिकल अफिसरले हेलो डाक्टरबाट बिरामीलाई स्वास्थ्य परामर्श दिँदै आएका छन् । यो हटलाइन नम्बरबाट घरमा रहेका बिरामीले प्रदेशका अस्पतालमा बेड, आइसियु र भेन्टिलेटर खाली भए/नभएको पर्याप्त जानकारी पाइरहेका छैनन् । इन्टरनेटको पहुँचमा नभएकाहरू झनै समस्यमा छन् ।

प्रायः संक्रमितको पहुँचमा स्थानीय सरकार र स्वास्थ्यकर्मी छैनन् । संक्रमितलाई परामर्श दिन र मनोबल बढाउन निर्देशनालयले ‘गण्डकी स्वास्थ्य स्वयंसेवक’ कार्यक्रम सुरू गर्ने भएको छ । कार्यक्रममा संक्रमितलाई परामर्श दिन खटिने नर्सलाई बुधबार तालिम दिइएको छ ।

अस्पताल कसरी जाने, कुन अस्पताल जाने भन्ने खोज्दाखोज्दै संक्रमितको मृत्यु हुन थालेपछि निर्देशनालयले बिहीबारदेखि यो कार्यक्रम सुरू गर्ने भएको हो । पोखरा नर्सिङ क्याम्पसका एक सय जना नर्सिङ विद्यार्थीले बिहीबारदेखि घरमा रहेका संक्रमितको स्वास्थ्य अवस्था बुझ्ने छन् । क्याम्पसका प्राध्यापकले विद्यार्थीलाई कुनै समस्य परे सहयोग गर्ने छन् ।

नर्सिङमा ब्याचलर र मास्टर्स गरिरहेकाले हप्तामा तीन दिन संक्रमितको स्वास्थ्य अवस्था बुझ्ने प्रदेश स्वास्थ्य निदेशक डा. विनोदविन्दु शर्माले जानकारी दिए । ‘उहाँहरूलाई कसरी काम गर्ने भनेर सिकाएका छौँ । नर्सिङ पढ्दै गरेको हुनुहुन्छ, कोही सरकारी सेवामा आबद्ध हुनुहुन्छ । यसले घरमा बस्नुभएकाको मनोबल पक्कै बढाउँछ,’ निर्देशक डा. शर्माले दाबी गरे ।

निर्देशनालयको तथ्यांक अनुसार प्रदेशका कुल सक्रियमध्ये ९२ प्रतिशत हाराहारी संक्रमित होम आइसोलेसनमै छन् । पाँच प्रतिशत संक्रमितले मात्रै अस्पतालमा उपचार पाइरहेको निर्देशनालयको तथ्यांकले देखाउँछ । अहिले प्रदेशका ११ जिल्लामा ६ हजार ८२० सक्रिय संक्रमित छन् । तीमध्ये ६ हजार ३०१ जना होम आइसोलेसनमा रहेको निर्देशनालयको तथ्यांक छ ।

प्रदेशमा बुधबारसम्म ४८ हजार ४७२ जनामा कोरोना पुष्टि भएको छ । तीमध्ये ४० हजार ८९३ जना निको भएका छन् । संक्रमितमध्ये ७ सय ९९ जनाको मृत्यु भएको निर्देशनालयले जनाएको छ ।

के हो ‘गण्डकी स्वास्थ्य स्वयंसेवक’ कार्यक्रम ?

यो कार्यक्रम स्वास्थ्यकर्मी र होम आइसोलेसनमा रहेका संक्रमितलाई जोड्ने छ । करिब सात हजार सक्रिय संक्रमितको फोन नम्बर एक सय जना नर्सलाई भाग लगाइएको छ । प्रत्येकको भागमा ८० जनासम्म संक्रमितको स्वास्थ्य अवस्था बुझ्ने र फलोअप गर्ने जिम्मा हुनेछ ।

आफ्नो जिम्मामा परेका संक्रमितलाई बिहीबार सबैले पहिलो फोन गर्ने छन् । पहिलोपटक फोन गरेको दुई दिनपछि फेरि दोस्रोपटक र त्यसको तीन दिनपछि फेरि स्वास्थ्य अवस्था बुझ्ने छन् ।

फोन गरिएकामध्ये कसैको स्वास्थ्य अवस्था जटिल भएमा अस्पतालसम्म ल्याउन सहजीकरण गरिने छ । ‘कोही संक्रमितलाई अस्पताल ल्याउनुपर्ने भए नर्सले कुन अस्पतालमा बेड खाली छ, एम्बुलेन्स कहाँ छ भनेर बिरामी र आफन्तलाई भन्नुहुन्छ,’ डा. शर्माले कार्यक्रमबारे सुनाए ।

निर्देशनालयले हरेक दिन प्रदेशका सबै जिल्लाका कुन अस्पतालमा कति आइसोलेसन बेड, कति आइसियु र भेन्टिलेटर खाली छ भन्ने तथ्यांक सार्वजनिक गर्छ । त्यो तथ्यांक सबै संक्रमितको पहुँचमा पुगेको छैन । नर्सले त्यही डाटा बिरामीसम्म पुर्‍याउने काम गर्ने छन् ।

बिरामीसम्म पुग्ने कार्यक्रम ल्याउन लागिएकाले सहकार्य गर्न निर्देशक डा. शर्माले पोखरा नर्सिङ कलेजसँग सहकार्यको प्रस्ताव गरे । स्वास्थ्यसँगै सम्बन्धित विषय भएको र संक्रमितलाई पनि निकै फाइदा पुग्ने देखेर प्रस्ताव स्वीकार गरेको क्याम्पस चिफ नीता ताम्राकारले सुनाइन् ।

उनका अनुसार क्याम्पसमा ब्याचलर र मास्टर्स गरिररहेका साढे दुई सय जनामध्ये एक सय जनालाई यो कार्यक्रमका लागि छनोट गरिएको हो । उनीहरूले बिरामीलाई सामान्य, मध्यम जटिल र अस्पताल लैजानुपर्ने गरी तीन प्रकारमा छुट्याउने छन् ।

‘संक्रमणको दर घटे पनि मृत्यु दर घट्न सकेको छैन । मृत्यु र संक्रमण दरलाई घटाउन निगरानी बढाउनुपर्ने भयो भनेर प्रस्ताव ल्याउनुभयो,’ उनले भनिन्, ‘महामारीमा हामी पनि स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित भएकाले योगदान गरौँ भन्ने भयो ।’

फोटो : कार्यक्रममा संलग्नलाई बुधबार दिइएको तालिममा भर्चुअल शुभकामना दिँदै मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरूङ ।

मुख्यमन्त्रीले सम्झिए फ्लोरेन्स नाइटटिङ्गेल

‘गण्डकी स्वास्थ्य स्वयंसेवक’ कार्यक्रममा खटिन लागेकालाई भर्चुअल शुभकामना दिँदै मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरूङले बिरामी गम्भीर अवस्थामा अस्पताल पुग्दा मृत्यु दर बढेको सुनाए । ‘गाह्रो हुँदा पनि सात/आठ दिनसम्म घरमै बस्ने र अन्तिममा आउने भएकाले बचाउन सकेका छैनौँ । क्रिटिकल केयरको जनशक्तिको अभावले पनि मृत्यु दर बढेको छ,’ स्वास्थ्मन्त्रीसमेत रहेका उनले भने ।

स्वास्थ्यमा समस्या हुनेबित्तिकै परामर्श दिन र अस्पताल पुर्‍याउन यो कार्यक्रम फलदायी हुने विश्वास उनले व्यक्त गरे । होम आइसोलेसनमा रहेका संक्रमितलाई स्वास्थ्य किट दिने भनेर प्रदेश सरकारले निर्णय गरे पनि आफूहरूले त्यो उपलब्ध गराउन नसकेको मुख्यमन्त्री गुरूङले बताए ।

उनले आधुनिक नर्सिङकी जन्मदाता फ्लोरेन्स नाइटटिङ्गेललाई सम्झिए र फ्लोरेन्सकोजस्तै सेवा भाव लिएर काम गर्न आग्रह गरे । ‘फ्लोरेन्स नाइटटिङ्गेलको कथा पढ्यौँ । उहाँमा जुन खालको सेवाको भावना थियो त्यस्तै खालको भावना तपाइँहरूमा पनि जागरूक भओस्,’ मुख्यमन्त्री गुरूङले थपे, ‘सबै जना पेसागत दायित्वमा सरिक हुनुभएको छ । यसमा के–के सहयोग गर्नुपर्छ त्यसमा हामी तयार छौँ ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, जेठ २६, २०७८ २०:५६