सरोकारवालाहरूको सुझाव : एसईई खारेज गरौँ, १२ कक्षामा अन्तिम परीक्षा लिऔँ

A+ A A-

कोरोना महामारीका कारण र यस वर्ष एसईई परीक्षा हुन सकेन । मन्त्रिपरिषद्‌ले आन्तरिक मूल्यांकनका आधारमा नतिजा सार्वजनिक गर्ने निर्णय गर्‍यो । र, सोहीअनुरुप कार्यविधि बनाउन राष्ट्रिय परीक्षा बोर्ड लागिपरेको छ ।

तर, सरोकारवालाहरू भने एसईई नै खारेज गर्नुपर्छ भन्ने सुझाव दिइरहेका छन् । यसै सन्दर्भमा सोमबार शिक्षा पत्रकार समूहले एसईईकै विषयमा एक भर्चुअल अन्तर्क्रिया कार्यक्रमको आयोजना गर्‍यो । उक्त कार्यक्रमका वक्ताहरूले पनि एसईई खारेज नै गर्नुपर्ने मत राखेका छन् ।

कार्यक्रममा शिक्षाविद् विष्णु कार्कीले हाम्रो पाठ्यक्रम एकदमै परीक्षामुखी मात्र भएकोमा चिन्ता व्यक्त गरे । पहिला त परीक्षाको महत्त्व र उद्देश्य स्पष्ट हुनुपर्ने उनले बताए । ‘मैले बुझेको चाहिँ, विद्यार्थीले सिकेको छ या छैन भनेर परीक्षा लिइन्छ,' उनले भने, ‘परीक्षा लिने विविध तरिका हुन्छ । त्यसबारे छलफल गर्नुपर्‍यो ।'

अहिले भइरहेको परीक्षा विद्यार्थीको हितमा नभएको टिप्पणी गर्छन्, कार्की । त्यसमाथि एसईईले त विद्यार्थीमा दुविधा मात्र उत्पन्न गर्दै आएकाले खारेज गर्नुपर्छ भनेर भन्दै आएको उनले प्रश्ट्याए । ‘कक्षा १२ सम्म विद्यालय शिक्षा हुनुपर्छ भनेर पहिलेबाट छलफल गरेका थियौँ । त्यसबेलादेखि खारेज गरौँ भन्दै आएका हौँ,' उनले भने ।

नियमित सिकाइको जाँचको जिम्मा विद्यालयलाई नै दिएर प्रमाणीकरणका लागि बोर्डले १२ कक्षाको परीक्षा मात्र गर्नुपर्ने कार्कीको सुझाव छ । तर, निर्णय गर्न हिचकिचाएको देख्दा विद्यालय र शिक्षकलाई राज्यले नै अविश्वास गरेको उनी बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘यहाँ विद्यालय र शिक्षकको नभएर क्याबिनेटको विश्वास गरिएको अवस्था छ । यसैबाट यो परीक्षा कसका लागि भइरहेको छ भनेर स्पष्ट हुन्छ नि ।'

त्यस्तै, अर्का वक्ता सरिता न्यौपानेले कक्षा १२ को परीक्षालाई अन्तिम परीक्षा बनाउन ढिलो भइसकेको बताइन् । उनले भनिन्, 'नीतिहरू बनाउँदै गए पनि त्यसलाई व्यवस्थापकीय ढङ्गबाट अघि बढाउन हामी चुकेका छौँ ।'

हरेक नीतिगत परिवर्तनको कुरामा परीक्षा बोर्ड अघि सर्नुपर्ने न्यौपाने बताउँछिन् । र, अबदेखि एसईई खारेज गरेर विद्यालयलाई सबै जिम्मा दिनुपर्ने उनको मत छ । ‘भोलि अन्य ब्याचको परीक्षा गरिँदा अघिल्लो र यो वर्ष परीक्षाबाट वञ्चित भएकालाई पछुतो नहोस्,' उनले भनिन्, ‘त्यसैले यसलाई खारेज गरेर १२ मा अन्तिम परीक्षा लिऔँ ।'

त्यस्तै, अभिभावक संघका अध्यक्ष सुप्रभात भण्डारीले एसईई परीक्षा केन्द्रले सञ्चालन गर्नु नै संविधानको बर्खिलापमा रहेको बताए । ‘१० कक्षालाई विद्यालय शिक्षा मानिसकेको अवस्थामा केन्द्रिकृत रूपमा परीक्षा सञ्चालन गर्नु आफैँमा कानुनको बर्खिलापमा छ', उनले भने । शिक्षकलाई विश्वास गरेर परीक्षाको जिम्मा दिनुपर्ने उनको सुझाव छ ।

त्यस्तै, दिव्यमणि कर्माचार्यले पनि एसईई खारेज गर्नुपर्नेमै जोड दिए । तर, यस्ता विषयमा विगतदेखि अध्ययन गरिँदै छोडिँदै गरिएकोमा उनको गुनासो छ । ‘पहिला पनि अध्यनका लागि धेरै खर्च भइसकेको छ,' उनी भन्छन्, ‘तर, खालि अध्यन गर्ने, अनि कार्यान्वयन नहुँदाचाहिँ समस्या भयो ।'

वक्ता टीकाराम रेग्मीले माध्यमिक तह भनेर १२ सम्मलाई मानेपछि एसईईको औचित्य सकिएको बताए । शिक्षकले नै पठाएको नम्बरलाई बोर्डले छाप हानेर पठाउनुको कुनै अर्थ नभएको उनको भनाइ छ ।

राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डका अध्यक्ष चन्द्रमणि पौडेल यसपटक सरकारको निर्देशन भएकाले आन्तरिक मूल्यांकनबाटै नतिजा निकाल्ने बताउँछन् । ‘आन्तरिक मूल्यांकनबाटै नतिजा निकाल्ने भनेर कार्यविधिको ड्राफ्ट बनाउँदै छौँ । छिट्टै निकाल्छौँ,' उनले भने ।

एसईई खारेज गर्ने विषयमा भने आफ्नो कुनै अधिकार नभएको उनले प्रस्ट पारे । यद्यपि शिक्षक नै जिम्मेबार हुनेगरी नतिजा निकाल्ने मूल्यांकन प्रणाली विकास गर्न आफू पनि सकारात्मक रहेको उनको भनाइ छ । तर, सरकारले निर्णय गरिसकेको र अहिले भएकै कानुनी व्यवस्थाअनुरुप आफू चल्नुपर्ने उनले बताए ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, जेठ २४, २०७८ १९:०५