महँगो फूल डम्पिङ गर्दै किसान : व्यवसायी भन्छन्- व्यापार नै छैन, किन चाहियो ढुवानी र कर छुट ?

महँगो फूल डम्पिङ गर्दै किसान : व्यवसायी भन्छन्- व्यापार नै छैन, किन चाहियो ढुवानी र कर छुट ?

A+ A A-

कोरोना भाइरसको महामारीअघि सुशीला कठायत गिरीलाई केही समस्या थिएन । बूढानीलकण्ठस्थित ६ रोपनीमा उनले फूल लगाएकी थिइन् । गुलाफ र सयपत्री रोपेकी उनले दुई परिवारलाई रोजगारी दिएकी थिइन् । तर, कोरोनाको महामारीले उनलाई समस्यामा पार्‍यो ।

‘निषेधाज्ञाले त विजोक नै बनायो । कमाउने कुरा त परै जाओस कर्मचारीलाई तलबसम्म दिन सकेकी छैन,’ उनले भनिन्, ‘खान बस्न व्यवस्था गरिदिएकी छु । कतै दैनिक ज्यालादारी काम पाए गर्नु पनि भनेकी छु,’ उनले भनिन् ।

पोहोर सालको लकडाउनमा करिब १२ लाख घाटा व्यहोरेकी गिरीले यो वर्ष पैसा उठाउन बेमौसमी सयपत्री लगाए पनि ऋण बढ्नेबाहेक प्रगति भएन । ‘५ लाख सहुलियत ऋण लिएको थिएँ । पोहोरदेखि किस्ता हाल्न सकेको छैन,’ उनले भनिन् ।

अहिले यस्तो भए पनि अवस्थामा सुध्रनेमा उनी आशावादी छिन् । त्यसैको आशमा उनले बोट जोगाउन औसधि स्प्रे गर्नेदेखि बिरुवा कटिङको लागि खर्च गरिरहेकी छिन् ।

‘फुल त डम्पिङ नै गरिरहेकी छु । काँडा हुन्छ भनेर गाई पाल्ने किसानले सित्तैमा पनि लैजादैनन् । कोरोनाको डरको कारण मन्दिरमा पनि लिदैनन्,’ उनले भनिन् ।

भक्तपुर दाप्चाका फूल किसान राम चन्द्र खड्काको स्थिती पनि उस्तै छ । १२ रोपनीमा आधुनिक सेडहाउस बनाएर गरेको जरबेरा र सयपत्री फूल डम्पिङ गर्नेबाहेक उनीसगँ विकल्प छैन । गत वर्ष कम्तिमा २४ लाख घाटा व्यहोरेका खण्ड्काले यसपाली फूलको कोपिला नै लाग्न दिएका छैनन् ।

‘हामिले कोपिला लाग्नेबित्तिकै त्यसलाई फाल्छौँ । त्यो फूललाई मल, जलमा गर्दा धेरै खर्च लाग्छ,’ उनले भने । अवस्था सामान्य हुँदा ६ जनालाई रोजगारी लिएका खड्काको फार्ममा हाल २ जना मात्रै कामदार छन् ।

‘अवस्था यस्तै हुने हो भने हामी फूल किसान विस्थापित हुनको विकल्प छैन,’ उनले दु:खेसो पोखे ।

हाल नेपालभर १ हजार पुष्प उद्यमी र करिब ४५ हजार यसमा आश्रितको अवस्था नाजुक रहेको नेपाल फ्ल्लोरिकल्चर एसोसिएसनका अध्यक्ष कुमार कसजूले बताए । साढे ६ अर्ब लगानी र ९१ प्रतिशत आत्मनिर्भर भएको यो क्षेत्रमा पोहोर १ अर्ब घाटा भएकोमा यो वर्ष पनि यस्तै अवस्था देखिएको उनको भनाइ छ ।

‘सरकारले जनतालाई थुनेको मात्र छ । कोभिड व्यवस्थापनमा प्लानिङ नै छैन । कोभिड व्यवस्थापन गर्दै अर्थतन्त्र चलायमान गर्न विश्वले अपनाएको उपाए हाम्रो सरकारले अपनाएको छैन,’ कसजूले भने । फूल व्यवसाय सञ्चालन मात्रै गरेर यो क्षेत्र नजोगिने उनको भनाइ छ ।

‘यो क्षेत्र फस्टाउन पर्यटन, उद्योग, कारखाना सबै खुल्नुपर्छ । सरकारले ढुवानी छुट, कर छुट भनेको छ । बिजनेश नै छैन ढुवानी छुट किन चाहियो ? व्यापार नै छैन कर छुट किन चाहियो,’ कसजूको प्रश्न छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, जेठ २१, २०७८ ०८:३१