नेकपा एकताः संगठन विभागमा चार नेताको रस्साकस्सी

A+ A A-

तत्कालीन एमाले र माओवादी मिलेर बनेको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)ले किस्ताकिस्तामा संगठनात्मक एकता गरिरहेको छ ।
पछिल्लो समय भ्रातृसंगठनको नेतृत्व टु‌ग्याएसँगै पार्टी एकता अन्तिमतिर पुगेको छ । यद्यपि, पोलिट्ब्युरो, विभागलगायत महत्त्वपूर्ण संगठन गठन हुन सकेको छैन ।

पोलिट्ब्युरोसँगै संगठन विभाग प्रमुख चुन्ने विषयमा नेकपाभित्र तीव्र विवाद छ । जसका लागि सचिवालयका नौ सदस्यमध्ये चार सदस्यबीच घम्साघम्सी भइरहेको छ । चारमध्ये दुई/दुई जना अध्यक्षद्वयको समूहमा कित्ताकाट भएका छन् । महासचिव विष्णु पौडेल, ईश्वर पोखरेल, रामबहादुर थापा (बादल) र वामदेव गौतमले संगठनको नेतृत्व ताकिरहेका छन् ।

विष्णु पौडेल

महासचिव विष्णु पौडेल आफैंले संगठनको नेतृत्व पाउनुपर्ने लबिङमा छन् । बालुवाटार जग्गा प्रकरणमा मुछिएपछि विवादित बनेका पौडेललाई संगठनको काम प्रभावकारी ढंगमा नगरेको आरोप छ ।

बादल संयोजकत्वको ‘पार्टी संगठन एकता समिति’मा सदस्य रहेका पौडेलकै कारण काम छिटो नसकिएको बताइएको थियो । र, पार्टी एकताको काम सचिवालयमै फर्काइएको थियो ।

ओलीनिकट पौडेलले भने संगठन विभागको नेतृत्व दाबी गरिरहेका छन् । पूर्वएमालेमा भने पौडेल कुशल संगठकका रुपमा चिनिन्छन् ।

ईश्वर पोखरेल

नेकपाका सचिवालय सदस्य एवम् रक्षामन्त्री ईश्वर पोखरेलले पनि पार्टी संगठन विभागको नेतृत्व ताकिरहेका छन् । पूर्वएमालेका महासचिवबाट हटाएपछि अध्यक्ष केपी ओलीसँग चिडिएका पोखरेलले आफूनिकट नेतासँग संगठन नेतृत्वका लागि लबिङ अघि बढाएका हुन् । यद्यपि, उनी अझै ओलीनिकट नै मानिन्छन् ।

पूर्वएमालेको नवौं महाधिवेशनबाट महासचिव भएका पोखरेल संगठन विभाग प्रमुख पनि थिए । पार्टी महासचिव खोसिएपछि पोखरेलले अर्थमन्त्रीको आस गरेका गरेका थिए । त्यहाँ पनि चुकेका उनी अहिले भने पार्टी संगठनको नेतृत्व पाउनेमा भने आशावादी छन् ।

रामबहादुर थापा ‘बादल’

गृहमन्त्री रामबहादुर थापा(बादल) पनि नेकपाको संगठन विभागको नेतृत्व गर्ने लाइनमा छन् । पूर्वमाओवादी केन्द्रका पनि संगठनको नेतृत्व गरेका बादल अहिले केपी शर्मा ओलीनिकट छन् ।

विगतमा अध्यक्ष प्रचण्डसित नजिक रहेका बादलसँग अहिले प्रचण्ड चिडिएका छन् । वैद्यसँगै पार्टी छाडेर हिँडेपछि प्रचण्ड र बादलबीच टाढिएको सम्बन्ध नजिकिएको छैन । ओलीले बादललाई आफूनिकट बनाएर प्रचण्डलाई साइजमा ल्याउन खोजिएको आँकलन पनि गरिएको छ । यसर्थ, ओलीलले बादललाई संगठनको नेतृत्व सुम्पने सम्भावना प्रबल भएको नेकपाका एक नेताले बताए ।

वामदेव गौतम

नेकपाका सचिवालय सदस्य वामदेव गौतमको नजर पनि अहिले संगठन विभाग प्रमुखमा छ । प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा पराजय भएका गौतम ओलीसँग चिडिएका छन् । उनले अहिले प्रचण्डको साथ लिएका छन् । र, प्रचण्डले पनि गौतमप्रति सहानुभूति देखाइरहेका छन् ।
पार्टी एकताका लागि महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी निर्वाह गरेका भनिएका वामदेवलाई नै पार्टी संगठनको जिम्मा दिन प्रचण्ड सहमत भए पनि ओलीले मानिरहेका छैनन् ।

वमदेव भर्सेज बादल

खासगरी संगठन विभाग प्रमुख गौतम र बादलबीच तीव्र प्रतिस्पर्धा हुने निश्चित छ । रोचकचाहिँ के छ भने गौतमलाई पूर्वमाओवादीका अध्यक्ष दाहालको साथ छ भने बादललाई पूर्वएमालेका अध्यक्षको साथ छ । अबको सचिवालय बैठकमा प्रचण्डले गौतम र ओलीले बादललाई संगठन विभाग प्रमुखका लागि सिफारिस गर्ने सम्भावना बढेको नेकपाका एक नेताले बताए ।

यसअघि पूर्वमाओवादीका नेता जनार्दन शर्मालाई संगठनको जिम्मा दिने ‘भद्र सहमति’ भएको भनिएको थियो ।

तत्कालीन एमालेको परम्परा

तत्कालीन नेकपा माले र मार्क्सवादीबीच एकता भएपछि मनमोहन अधिकारी अध्यक्ष बने । महासचिव मदन भण्डारी र संगठन विभाग प्रमुख थिए, जीवराज आश्रित । महासचिव र संगठन विभागको जिम्मा फरक फरक व्यक्तिले पाए ।

भण्डारी र आश्रितको दासढुंगा जिप दुर्घटनामा रहस्यमय हत्या भएपछि माधवकुमार नेपाल महासचिव भए भने संगठन विभाग प्रमुख भए, वामदेव गौतम ।

२०५१ सालमा गौतम कार्यवाहक महासचिव भएपछि विष्णु पौडेल संगठन विभाग प्रमुख भएका थिए । २०५४ सालमा नेपाल नै महासचिव भए भने संगठन विभाग प्रमुख भए, अमृत बोहरा ।

सातौं महाधिवेशनमा नेपाल महासचिव भए । ईश्वर पोखरेल संगठन विभाग प्रमुख भए । २०६१ देखि ०६४ सालसम्म विष्णु पौडल संगठन विभाग प्रमुख भए । यसबीचमा युवराज ज्ञावली पनि संगठन विभाग प्रमुख भए ।

२०६५ सालको बुटवल महाधिवेशनबाट पोखरेल महासचिव भए । उनले संगठन विभाग पनि आफैंसँग राखे ।

नवौं महाधिवेशनबाट अध्यक्ष केपी ओली, महासचिव पोखरेल र संगठन विभाग प्रमुख पृथ्वी सुब्बा गुरुङ भए । गुरुङ अहिले गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री छन् ।

तत्कालीन माओवादीको परम्परा

तत्कालीन माओवादीले भने शान्ति प्रक्रियामा आएपछि संगठन विभाग बनाएको देखिन्छ । पहिला सबै अधिकार पार्टी अध्यक्षमा थियो । संगठनको जिम्मा पनि पार्टी प्रमुखको थियो । विभिन्न कमान्डहरु बनाएको थियो । यसका प्रमुख भिन्नभिन्न नेता हुन्थे ।

माओवादीले २०६५ सालदेखि संगठन विभाग बनाएको हो । माओवादीमा संगठन विभाग प्रमुख रामबहादुर थापा बादल बनेका थिए ।

त्यसपछि पोस्टबहादुर बोगटी संगठन विभाग प्रमुख बनेका थिए । बोगटीपछि कृष्णबहादुर महरा संगठन विभाग प्रमुख बने । पुनः बादल संगठन विभाग प्रमुख बने ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, जेठ ११, २०७६ ०४:४०