महिनावारी हुँदा घाँस बोक्न, गोबर सोहर्न हुने, गाईकाे दूध खानचाहिँ नहुने ?

A+ A A-

त्यो दिन विद्यालय छुट्टी थियो । म सुतिरहेकी थिएँ । बिहान ७ बज्न लागेको थियो । मलाई राति देखि नै असहज महसुस भइरहेको थियो ।

हल्का पेट दुखिरहेको थियो । म १३ पूरा भई १४ वर्ष लागेकी थिएँ । मलाई धेरै गाह्रो भयो । शौचालय गएँ । त्यहाँ गएपछि मेरो योनीबाट रगत आएको देखेँ । मैले आत्तिँदै आमालाई बोलाएँ । आमा आउनुभयो । र, सोध्नुभयो- के भयो ?

मैले आमालाई सबै कुरा बताएँ । हत्तपत्त आमाले भन्नुभयाे- बरबाद भएछ । बुवा बाहिर आउने बेला भयो । छिटो हिँड् ।

उहाँले मलाई गोठमा लैजानुभयो । मैले आमलाई सोधेँ- मलाई के भएको छ र ? मेराे पेट दुखिरहेकाे छ, काेठामा गएर आराम गर्छु ।

तर, आमाले झपार्नुभयाे- अब १५ दिन तैले यहीँ बस्नुपर्छ ।

त्यसपछि म छक्क परेँ । आमालाई सोधेँ- किन ?

आमाले जवाफ दिनुभयाे- तँ पहिलोपटक महिनावारी भकी छस् । तैले बुवा र भाइको मुख हेर्न हुँदैन । यताउता छुन हुँदैन । यति भनेर आमाले चाहिने कपडाहरू ल्याइदिनुभयो । उहाँले पुरानो फरिया च्यातेर दिनुभयाे- ला यो लगा ।

त्यसरी नै दिन बित्दै गए । अरु त ठीकै थियो, दिनदिनै मेरो सानो भाइले आमालाई सोध्दाे रै'छ- आमा दिदी खै ?

भाइले सोधेको थाहा पाउँदा भन्न मन लाग्थ्याे- ओए,म यहाँ छु ।

तर, म बोलाउन सक्दिनँ थिएँ । भाइलाई बोलाउन नमिले पनि लुकेर खुब हेर्थें । आमाले खाना त दिनुहुन्थ्याे । तर, सधैं दूध र माम खाने मलाई त्यो बेला दूध खान हुँदैन भनेर दिनुभएन । अनि म आमालाई सोध्थेँ- मैले किन दूध खान हुँदैन ।

आमा भन्नुहुन्थ्याे- पर सरेका बेला गाईको दूध खान हुँदैन, पाप लाग्छ । अब चोखिएपछि खालिस् ।

सधैं दूधसँग माम खाने मलाई तलतल लागिरहन्थ्याे । मलाई त्यो गोठमा बस्न सारै डर लाग्थ्यो । त्यहाँ न त झ्याल थियो, न त ढोका नै ! गर्मी मौसम थियो । लामखुट्टेले टाेकेर रातभरि सुत्नै दिँदैनथ्याे ।

कहिलेकाहीँ राति रगत धेरै बगेर ओछ्यान भिजेको हुन्थ्यो । भोलिपल्ट बिहान गाह्रो हुँदाहुँदै पनि त्यो सबै कपडा धुनुपर्थ्याे । एकातिर बिरामीजस्तो भएकी थिएँ । अर्कातिर पढ्न पाएकाे थिइनँ । मेरो फाइनल एक्जाम आउन २ हप्ता मात्र बाँकी थियो । बल्लतल्ल १५ दिन त कटाएँ तर त्यो १५ दिनलाई म मेराे जीवनकाे सबभन्दा कष्टपूर्ण र अविष्मरणीय पाटाे मान्छु ।

मलाई स्वास्थ शिक्षा पढाउने शिक्षिकाले भन्नुभएकाे थियाे- रजस्वला भनेको नियमित र प्राकृतिक प्रक्रिया हो । महिनावारी भनेको महिलालाई परिपक्व बनाउने एक आधार हो । यो अवस्थापछि मात्र महिला गर्भधारण गर्न सक्ने बन्छिन् । यस्तो अवस्थामा नियमित सरसफाइ गर्नुपर्छ । ४/४ घन्टामा प्याड फेर्दै गर्नुपर्छ । झोलिलो पदार्थ खाइरहनुपर्छ । प्रोटिनयुक्त खानेकुरा खानुपर्छ ।

तर, मैले शिक्षिकाले पढाएको कुरा मैले भोगेको कुरामा असाध्यै धेरै अन्तर पाएँ ।

महिनावारी हुँदा पेट दुख्नुको पीडा, धेरै रगत बग्नुको पीडा कस्ताे हुन्छ एउटी महिलाले मात्रै महसुस गर्न सक्छिन् । यस्तो समयमा पोषणयुक्त तत्व खाने र सरसफाइको आवश्यकता पर्छ । तर, अन्ध विश्वासका कारण यो खान हुँदैन, यता छुन हुँदैन, यो गर्न हुँदैन, त्यो गर्न हुँदैन भनी रोकताेक गरिरहन्छन् ।

भान्छाभित्र चाहिँ काम गर्न हुँदैन । गाईको दूध खान हुँदैन । छोइछाइ गर्न हुँदैन भन्नेले तेही गाईको लागि मरिमरी जङ्गलबाट घाँस ल्याउन हुने, त्यही गाई बस्ने ठाउँ सफा गर्न हुने तर गाईको दूध खान चैं किन नहुने ? अझै महिनावारी हुँदा ५ दिन छुट्टै बस्नुपर्ने बाध्यता छ । एउटाै भान्सामा भात खाए देवता रिसाउँछन भन्ने मान्यता राख्ने समाजमा मजस्ता हरेक महिला समस्यामा छन् ।

के महिनावारी हुनु पाप हो ? सृष्टि चलाउन नभई नहुने कुरा भनेको महिला र महिलाको रजस्वला हो । अनि किन बुझेर पनि नबुझे झैं गर्छन् मान्छे ?

रजस्वला भएको समयमा मैले भोगेका समस्या मभन्दा पछाडिका किशाेरीले भोग्न नपरोस् । पूरै देशलाई परिवर्तन त गर्न म नसकाैँला तर यो समाजमा आमूल परिवर्तन ल्याउन भने लड्ने छु ।

हामी युवा एकजुट भई यस्ता कुरिती र अन्धविश्वासकाे जालाे च्यात्नुपर्छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, जेठ १४, २०७८ १४:१३