गण्डकी : प्रदेश प्रमुखले उपधारा ३ लाई टेक्दा विपक्षी जिल्ल

A+ A A-

गण्डकी प्रदेशको मुख्यमन्त्रीमा पृथ्वीसुब्बा गुरुङ बुधबार पुनः नियुक्त भए ।

विपक्षी गठबन्धनले बहुमत दाबी गरे पनि प्रदेश प्रमुख सीताकुमारी पौडेलले गुरुङलाई मुख्यमन्त्री नियुक्त गरेकी हुन् । राजीनामा दिएको तीन दिनपछि उनले फेरि मुख्यमन्त्रीको शपथ खाएका हुन् ।

कोरोना संक्रमित पृथ्वीसुब्बा मुख्यमन्त्रीको शपथ खान बुधबार साँझ सवा ६ बजे प्रदेश प्रमुखको निवास पुगेका थिए । विपक्षीले आफूहरूको पक्षमा बहुमत रहेको दाबी गर्दागर्दै पृथ्वीसुब्बाले शपथ खाएका हुन् । विपक्षी गठबन्धनले बहुमत पुर्‍याउन नसकेपछि ठूलो दलको नेताको हैसियतले पृथ्वीसुब्बालाई शपथ खुवाइएको प्रदेश प्रमुखको कार्यालयले बताएको छ ।

‘उहाँहरूले दाबी गर्नुभयो । त्यसमा ३२ जना सांसद आफूहरूको पक्षमा रहेको भनिएको थियो । जनमोर्चाको दुई जना सांसदले विपक्षी गठबन्धनसँग रहेको भनेपछि ३० भयो,’ कार्यालयका प्रवक्ता चण्डीप्रसाद अर्यालले शिलापत्रसँग भने, ‘उपधारा २ बाट नहुने भएपछि प्रदेश प्रमुख ३ अनुसार जानुभएको हो ।’ उपधारा ३ मा दुई वा दुईभन्दा बढी दलको समर्थनमा मुख्यमन्त्री बन्ने अवस्था नभए ठूलो दलको नेता मुख्यमन्त्री बन्न सक्ने व्यवस्था छ ।

मुख्यमन्त्रीबाट पृथ्वीसुब्बाले राजीनामा दिएपछि प्रदेश प्रमुख सीताकुमारी पौडेलले संविधानको धारा १६८ (२) अनुसार सरकार गठनका लागि आह्वान गरेकी थिइन् । ‘प्रदेशसभामा कुनै पनि दलको स्पष्ट बहुमत नरहेको अवस्थामा प्रदेश सभामा प्रतिनिधित्व गर्ने दुई वा दुईभन्दा बढी दलहरूको समर्थनमा बहुमत प्राप्त गर्न सक्ने प्रदेश सभाको सदस्यलाई प्रदेश प्रमुखले मुख्यमन्त्री नियुक्त गर्नेछ,’ उपधारा २ मा भनिएको छ ।

त्यही व्यवस्था अनुसार कांग्रेसले मुख्यमन्त्री दाबी गर्न प्रदेश प्रमुखलाई निवेदन दिएको थियो । कांग्रेसका १५, सभामुखसहित माओवादीका १२, राष्ट्रिय जनमोर्चाका तीन र जनता समाजवादी पार्टीका दुई जनाको समर्थन रहेको भन्दै मुख्यमन्त्रीमा कांग्रेस संसदीय दलका नेता कृष्णचन्द्र पोखरेलको दाबी गरेका थिए ।

प्रदेश प्रमुखले पृथ्वीसुब्बालाई संविधानको धारा १६८ (३) अनुसार मुख्यमन्त्री बनाइन् । जनमोर्चाका सांसद कृष्ण थापा र खिमविक्रम शाहीले विपक्षीलाई समर्थन नगरेको कारण देखाउँदै पृथ्वीसुब्बालाई मुख्यमन्त्री बनाइन् । ‘निर्णय गर्ने माननीयज्यू (प्रदेश प्रमुख) ले नै हो,’ प्रवक्ता अर्यालले भने, ‘सबैको दस्तखत छैन । पार्टीको निर्णय भनेर चारवटा कागज दिइएको थियो । पछि दुई जनाले हामी तटस्थ छौँ भनेपछि धारा ३ मा जानु भयो ।’

६० सदस्यीय गण्डकी प्रदेश सभामा ठूलो दल एमालेसँग २७ सांसद छन् । उसलाई एक जना स्वतन्त्र सांसदको पनि समर्थन छ । त्यसबाहेक कांग्रेसका १५, माओवादीसँग सभामुखसहित १२, जनमोर्चाका तीन, जसपाका दुई सांसद छन् । जनमोर्चा सांसद विभाजित हुँदा पृथ्वीसुब्बा दोस्रोपटक मुख्यमन्त्री बनेका हुन् । जनमोर्चा संसदीय दलका नेता कृष्ण थापाले कांग्रेस नेतृत्वको सरकारको पक्षमा हस्ताक्षर गर्न मंगलबार अस्वीकार गरेका थिए ।

सांसद खिमविक्रम शाहीले अन्तिम समयमा आफू कांग्रेस नेतृत्वको सरकारकै पक्षमा रहेको बताए । सचेतक पियारी थापा भने पहिल्यैदेखि नयाँ सरकार बनाउनुपर्ने पक्षमा थिइन् । विपक्षीले दाबी दर्ता गराएपछि आफू तटस्थ रहेको बताएका सांसद शाहीले मुख्यमन्त्रीमा पृथ्वीसुब्बाले शपथ लिएपछि किर्ते विज्ञप्ति निकालिएको दाबी गरेका छन् ।

कहिले संसदमा अविश्वास प्रस्तावमाथि मतदान हुँदा हराउने, कहिले कांग्रेस नेतृत्वको पक्षमा हस्ताक्षर गर्न आनाकानी गर्ने, कहिले समर्थन छ भन्ने र कहिले तटस्थ छु भन्ने सांसद शाहीको गतिविधि शंकास्पद छ । यसले उनी मुख्यमन्त्रीमा पृथ्वीसुब्बा रहनुपर्छ भन्ने पक्षमा रहेको संकेत गर्छ ।

प्रदेश प्रमुख एमाले कार्यकर्ता बन्नुभयोः विपक्षी

बहुमत हुँदाहुँदै ठूलो दलको नेतालाई मुख्यमन्त्री बनाएकोमा विपक्षी दल असन्तुष्ट छन् । दाबी पेस गरेर निस्किएपछि संविधानअनुसार आफूहरूकै सरकार बन्ने प्रस्तावित मुख्यमन्त्री कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेलले दाबी गरेका थिए ।

‘दुई वा दुईभन्दा बढी दलहरूको समर्थनमा बहुमत प्राप्त गर्न सक्ने’ भन्ने धारा १६८ (२) अनुसार दाबी प्रस्तुत गरिएको उनको भनाइ थियो । दाबी गर्दा कांग्रेस, माओवादी, जनमोर्चा र जसपाको समर्थन पत्र पनि बुझाइएको थियो । तर, विपक्षी दल दाबी प्रस्तुत गरेर निस्किएको ४५ मिनेटपछि पृथ्वीसुब्बा गुरुङ प्रदेश प्रमुख निवास छिरे ।

कोभिड पोजेटिभ गुरुङ शपथ लिएर फर्किए । माओवादी सांसद दीपक कोइराला प्रदेश प्रमुख एमालेको कार्यकर्ता भएर काम गरेको जिकिर गर्छन् । ‘बहुमतको सरकार बन्ने सम्भावना रहँदारहँदै प्रदेश प्रमुखले ठूलो दलको नेता पृथ्वीसुब्बा गुरुङलाई शपथ ग्रहण गराउनुभयो,’ सांसद कोइरालाले भने, ‘संविधानत यो मिल्दैन प्रदेश प्रमुखले एमालेको कार्यकर्ताको रुपमा काम गर्नुभयो । यसमा हाम्रो समर्थन छैन ।’

प्रदेश प्रमुखले अहिले बहुमत नपुगेको भन्दै ठूलो दलको नेतालाई मुख्यमन्त्री बनाएकोमा उनले विमति जनाए । संसदमा बहुमत देखाउनुपर्ने र अहिले पार्टीको निर्णयले काम गर्नुे व्यवस्थाअनुसार आफूहरूले नयाँ सरकार गठन दाबी गरेको सांसद कोइरालाले बताए । ‘तटस्थ बस्ने-नबस्ने भन्ने अहिलेको कुरा होइन । त्यो मुख्यमन्त्री भएको एक महिनापछि विश्वासको मत लिनेबेला हो । पार्टीको कुराले अहिले अर्थ लाग्छ,’ उनले भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, वैशाख ३०, २०७८ ११:०३