आधारभूत प्राथमिकता भुलेर ओली अमरत्वको अभिलाषामा

A+ A A-

बेलायत भ्रमणबाट फर्किएपछि श्री ३ जंगबहादुरले देशमा केही नयाँ काम गरे । ती नयाँ काममध्ये जहाँनियाँ शासनको रवाफ र आफ्नो अमरत्वका लागि सार्वजनिक महत्त्वका स्थानमा नामाङ्कन र सालिक निर्माण गर्ने पनि एक हो ।

इतिहासका शासक जंगबहादुरको जस्तै अमरत्वको धङधङी उनका भाइभारदारमा पनि प्रशस्त देखिन्थ्यो । त्यो बेला कतिपय सार्वजनिक स्थलहरूमा बडेमानका प्रतिमाहरू बनाइए । सजीव इतिहासलाई छोडेर तिनै निर्जीव प्रतिमाहरूलाई आज पनि हामी परिक्रमा गर्न बाध्य छौँ ।

राजामहाराजाहरू झन् के कम, उनीहरूमा त अझ बढी अमरत्वको उत्कण्ठा थियो । जसको परिणामस्वरुप आज पनि यत्रतत्र सर्वत्र बडेमानका सालिक ठडिइनै रहेको हामीले देख्न सक्छौँ । त्यति मात्रै होइन, बाटोका नामकरण पनि गरिएका छन् ।शिक्षालयमा नामाङ्कित भएका छन् । तर, नामांकित व्यक्तिकै खराब इतिहास त्यहीँ पढिन्छ, पढाइन्छ ।

राणा शासन अन्त्य भएको करिब आठ दशकपछि, राजतन्त्र संग्रहालयमा थन्किएको डेढ दशकपछि अहिले देशमा फेरि त्यो प्रवृत्तिको पुनरावृत्ति भएको आभास हुँदै छ ।

भनिन्छ, इतिहासको पुनरावृत्ति हुँदैन, विकास हुन्छ । तर, नेपालको राजनीतिको शासकीय प्रवृत्तिमा जंगबहादुरको अमरत्वको धङधङी पुनरावृत्ति भएको आभास हुन्छ । 'सैनिकसँग नभिडी, सामन्तलाई नगिँडी आउँदैन जनवाद भाषण ठोकेर' भन्नेहरू, मान्नेहरू आज राजामहाराजाका नक्कल मात्र गरिरहेका छैनन्, अमरत्वको उत्कट अभिलाषा पालेर शिलालेख, शिलापत्र, अनावरण, उद्घाटनका सस्ता प्रचारमा सफलताको आत्मरति लिइरहेका छन् । र, तिनका 'बा' पन्थी चाटुकारहरू श्री ३ का भाइभारदारको पदचापमा गर्व गरिरहेका छन् ।

ओली सरकारको अर्जुनदृष्टि यतिबेला हरेक कुनाकन्दरामा शिलालेखमार्फत आफ्नो नाम लेखाउने मात्र छ । यसो भनिरहँदा अनवरत आरोप शृंखला पनि भनिएला तर तथ्य नै यस्तै छ ।

भूकम्पका बेला भत्किएका स्कुल/अस्पतालमा ओली नजर परेन, केवल धरहरा पर्‍यो ।धरहरा पनि सांस्कृतिक महत्त्वको थियो, जो यसअघि पनि पुनर्निर्माण गरिएको थियो । तर, जसरी ओलीले धरहराको प्रचार गरे– मानौँ, ओलीबिना धरहरा नै बन्दैन । त्यो सत्य थिएन, यो समय एउटा संयोग बन्यो तर राज्यका अगाडि एउटा धरहरा पुननिर्मित हुनु सबै कुरा थिएन, होइन ।

यसो भनिरहँदा नैतिकताको कसीमा ओलीजनले प्रतिप्रश्न गर्न सक्छन्, तर्कमा नैतिकता खोज्न सक्छन् । र, म भन्छु– आफैँले विघटन गरेको संसद् अदालतबाट बिउँतिँदा राजनीतिक मूल्य मान्यताका आधारमा राजीनामा दिनुपर्छ भन्नेसम्म नसोच्ने नैतिकताले स्वनैतिक प्रश्न पहिले गरेर नैतिक पाठ पढाउनु गुणी कुरा हो ।

निर्माण समयावधिभन्दा आठ महिनाअघि उद्‌घाटनको हतारो हुने सरकारले नवनिर्मित धरहराको उचाइबाट उत्तिकै सामाजिक चासोको निर्मला न्यायमा हतारो किन नगरेको होला ?

पुननिर्मित सिंहदरबारको उद्‌घाटन, पानीजहाजको अलपत्र कार्यालय उद्‌घाटन, रेल विभागको कार्यालय उद्‌घाटन, सात वर्षभित्रै २० अर्ब लागतमा बन्नुपर्ने मेलम्ची २५ वर्षमा, त्यो पनि कुल आयोजना खर्च ३५ अर्बभन्दा बढी गरेर बनेपछि प्रचारका लागि एउटै आयोजनाको तीन/तीन पटक उद्‌घाटन गरियो ।

अनिश्चित राष्ट्रिय गौरवका आयोजनाको बिनाआधार हठात् उद्‌घाटन, बिनाबजेटका सडकहरूको बालुवाटारबाट हाँसोलाग्दो उद्‌घाटन ! सरकार बनेको यतिका समयसम्म रोजगारका कुनै अवसर नबनाएको गुमनाम प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रमको के अर्थ ? तर, प्रधानमन्त्री औद्योगिक केन्द्रको शिलान्यासको डंका पिट्दै देश दौडाहामा लागे ।

जंगबहादुरले बरु 'संकटका बेला कालाबजारी गर्ने देशका शत्रु हुन्, राष्ट्रलाई महासंकट परेको बेला कालाबजारी गरेको भेटिए पाँच जना मानिस राखी काटिदिनू' भनेर जनतालाई ठग्नेहरूलाई कानुनी सजायको घेरामा ल्याउन आदेश दिएका रहेछन्, तर यो सरकार त उल्टो संरक्षण/बचाउमा लागेको देखिन्छ ।

कोभिड महामारीको दोस्रो लहर चलिरहँदा अहिले अक्सिजन अभाव, उपचार अभाव, अस्पतालका बेड, आईसीयू र भेन्टिलेटर अभावमा दैनिक सयौँको ज्यान गइरहेको छ, दैनिक हजारौँ संक्रमित बढिरहेका छन् तर ओली सरकार एकमुस्ट अस्पताल उद्घाटनपछि यो महामारीका बेला नागरिकप्रतिको आफ्नो कर्तव्यबाट पन्छिइरहेको छ । न नि:शुल्क कोरोना परीक्षण, न नि:शुल्क उपचार छ, न अस्पतालको परिपूर्ति गर्न जरुरी ठान्छ यो सरकार । देशमा सरकार छ ? छ भने त्यो केवल यस्तो समयमा पनि कमिसनको बार्गेनिङ गर्ने सरकार छ ।

जंगबहादुरले बरु 'संकटका बेला कालाबजारी गर्ने देशका शत्रु हुन्, राष्ट्रलाई महासंकट परेको बेला कालाबजारी गरेको भेटिए पाँच जना मानिस राखी काटिदिनू' भनेर जनतालाई ठग्नेहरूलाई कानुनी सजायको घेरामा ल्याउन आदेश दिएका रहेछन्, तर यो सरकार त उल्टो संरक्षण/बचाउमा लागेको देखिन्छ ।

यतिका शिलान्यास र उद्‌घाटनमा तल्लीन सरकार शिक्षाक्षेत्रमा विद्यालय, कलेज वा विश्वविद्यालय शिलान्यास/उद्‌घाटन गरेको भने देखिएन । यसबाट पनि थाहा हुन्छ, शासकको सोच के छ ? शासकको प्राथमिकता केमा छ ?

साँचो अर्थमा 'समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली' वा चुनावी कथन 'विकास, समृद्धि र सुशासनका लागि नेकपाको सरकार' त नारा मात्रै रहेछ भन्ने कुरा माथि उल्लेखित इतिवृत्तान्तबाटै पुष्टि हुन्छ । वास्तविकता त ओलीमा सवार शासकीय अमरत्वको अभिलाषा रहेछ । राजामहाराजाका जस्तै जनमनमा नभई निर्जीव भग्नावशेषका अमर पात्र बन्ने धङधङी थियो उनको, जुन पटकथाको अन्तिम पातोमा छ देश यतिबेला ।

अहिले ओलीलाई सामन्ती हाउभाउ र रवाफमा दङदास देख्दा त्यो आन्दोलनको निष्ठा बोक्नेहरूको अनुहार त अमिलिएकै छ, पतझर र घामपानीले खुइलिएका सुखानीका शहीदहरू र जननेता मदन भण्डारी सालिक नभएर आज सजीव भैदिएको भए मुख छोप्न बाध्य हुन्थे सायद !

बलियो कम्युनिस्ट पार्टी बनाउने, समाजवादको आधार तयार गर्ने, विकास, समृद्धि र सुशासनको जनम्याण्डेटबाट च्यूत भएको छ ओली सरकार । न शिक्षा नि:शुल्क, न स्वास्थ्य व्यवस्थित, न रोजगारका कुनै अवसर, तर भाषण त आकाशकै तारा झार्ने थिए ।

राष्ट्रवादको चर्को नारा उराल्नेहरू लिपुलेक, लिम्पियाधुरा र कालापानी समेटिएको नयाँ नक्सा बेवारिसे छाडेर मिडनाइट डिनरमा आत्मसमर्पण गरेको हुनुपर्छ । त्यसैले त उखाने बोली, रामसीता लोली र व्यापारिक होली दक्षिणतिर खुब मनाइएको छ ।साम्राज्यवाद र विस्तारवादविरुद्ध रटान लाइ–लाइ सत्तारोहण गरेकाहरूले एमसीसी पास गर्न गरेको रोइलो हेर्दा नक्कली राष्ट्रवादको योभन्दा भद्दा नाटक मञ्चन अरु के हुन सक्ला ? हिङ नभए पनि हिङ बाँधेको टालोसम्मको राष्ट्रवाद ठानेका जनताले ओलीको असली राष्ट्रवाद योभन्दा बुझ्न अब केही बाँकी छैन ।

सरकार बनेको तीन वर्ष भाषण ठोकेरै बिताएको ओली सरकार एकपछि अर्को काण्ड र परिणामविहीन असफलताको दबाबमा परेका बेला पार्टीभित्रबाटै काम गर्न नदिइएको रटान लगाए । हुँदाछँदाको स्पष्ट बहुमतबाट पार्टी संघारेर दम्भ र तिकडमको पृष्ठभूमिमा उभिएको यो सरकार गिर्दो छवि सुधार्न नयाँँ ग्वेवल्स प्रवृत्तिको पुनरावृत्तिमार्फत जनताका आँखामा छारो हाल्न प्रयासरत छ ।

कम्युनिस्ट पार्टीलाई जनताले करिब दुईतिहाइ जनमत दिएर बनेको सरकारको काम, रवैया र शैली वास्तवमा यस्तो दुर्दशापूर्ण हुनु हुन्थेन । ओली एकताको पक्षमा थिएनन्, कम्युनिस्ट आदर्शमा प्रतिवद्ध थिएनन्, समाजवाद उनको ओठेभक्ति थियो, यत्ति कुरा बुझ्न देश र जनतालाई करिब चार वर्ष कुर्नुपर्‍यो । उनलाई विश्वास हुन्थ्यो, आदर्श, मूल्य, मान्यतामा उनी दृढ हुन्थे भने समाजवादका आधारभूत प्राथमिकता भुलेर अमरत्वको अभिलाषामा आफ्नो नाम लेखाउन, प्रचारमा देखाउन मरिहत्ते गर्ने थिएनन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, वैशाख २६, २०७८ २०:०७