राजधानी बनाउँदा पर्यावरण नासिने चिन्ता

A+ A A-

गोदावरी नगरपालिकाको तेघरी जंगलमा सुदूरपश्चिमको राजधानी बनाइँदा पर्यावरण नासिने चिन्ता वन तथा वातावरणविद्हरुले गरेका छन् ।

केही महिनाअगाडि तेघरीमा अनुगमनका लागि आएका वन वातावरण संरक्षण विज्ञ तथा राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्वसदस्य डा. प्रभू बुढाथोकीले भने, ‘चुरेको फेदीमै रहेको तेघरी जंगल जुन जैविक मार्गका रूपमा रहेको छ, यो ठाउँमा कुनै पनि हालतमा राजधानी बनाइनुहुँदैन ।’

उनले थपे, ‘हामीले जंगल भन्नेबित्तिकै ठूल्ठूला रूख मात्रै सोच्छौं । यहाँ त आफैं उम्रिएका अनेकौं पर्यावरणीय स्रोत छन्, जसले यहाँको वातावरण सुधार्न मद्दत पुगेको छ ।’

तेघरी जंगल वातावरणीय र जैविक महत्त्वको मात्रै नभई भावी पुस्ताका लागि चाहिने स्रोत यही रहेको उनले बताए ।

‘वातावरण जोगाउने भनेको विकासलाई दिगो गर्नका लागि हो,’ उनले भने, ‘वातावरण नबिगारीकनै विकास गर्न सकिन्छ त्यसैले तेघरी जंगल नभई राजधानीका लागि अन्य स्थल छनोट गरिनुपर्छ ।’

संसारभर वातावरण नबिगारीकन विकास गर्ने ट्रेन्ड चलिरहेका बेला सुदूरपश्चिम सरकारले भने जंगलकै बीचमा राजधानी बनाउन खोज्नु वातावरणप्रतिको संवेदनशीलता नभएको उनले बताए ।

वातावरण संरक्षण समितिका पूर्वसभापति जनकराज चौधरीले राजधानी स्थल तेघरी जंगलको अनुगमन गर्दै भने, ‘वातावरण परिवर्तनको यस्तो गम्भीर कुरा भइरहेका समयमा जंगल मासेर राजधानी बनाउने परिकल्पना गर्नु मूर्खता हो ।’

त्यस्तै, वन विज्ञ तथा पूर्वजिल्ला वन अधिकृत रमेश चन्दले भने, ‘यस्तो संवेदनशील क्षेत्रलाई हामीले जोगाउनुको साटो विनाश गर्नु उपयुक्त हुँदैन । तेघरी जंगल जैविक मार्ग भएकाले पनि यसको संरक्षणमा वन तथा वातावरणविद्ले चासो दिनुपर्ने बेला आएको छ ।’

विश्वमा तापक्रम बढिरहेको सन्दर्भमा उनले भने, ‘कार्बन सोस्ने र अक्सिनज उत्सर्जन गर्ने भनेकै यिनै बुट्यान र हरियालीले नै हो । यसलाई हामीले संरक्षण गर्न सकेनांै भने भोलि गोदावरी तलको क्षेत्र मरुभूमिमा परिणत हुन्छ ।’

‘हामीले अत्तरिया क्षेत्रको विरोध गरेका होइनौं । बरु अत्तरियाकै आसपास राख्न सकिन्छ । तर, जंगल मास्न पाइँदैन,’ नेपाली कांग्रेस संसदीय दलका नेता डा. रणबहादुर रावलले भने, ‘यहाँ ठूल्ठूला रूख मात्रै नभई पर्यावरणीय हिसाबले उपयुक्त क्षेत्रलाई संरक्षण गर्नुपर्छ ।’

जंगल मासेर भौतिक संरचना बनाउन नहुने भन्दै सामुदायिक वन उपभोक्ता महासंघ कैलाली अध्यक्ष डण्डीराज सुवेदीले भने, ‘चुरे र भावर क्षेत्र त झनै संवेदनशील हो । यसलाई चलाइनुहुँदैन ।’

सरोकारवालाहरूले पर्यावरण नै बिगार्ने गरी वन मासेर राजधानी नबनाउन सुझाव दिएका छन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, जेठ ५, २०७६ २३:०९