खनाल–नेपाल समूहमा तीन धार, नयाँ पार्टी बनाउने कि एमालेभित्रै अन्तरसंघर्ष गर्ने अझै अलमल

खनाल–नेपाल समूहमा तीन धार, नयाँ पार्टी बनाउने कि एमालेभित्रै अन्तरसंघर्ष गर्ने अझै अलमल

A+ A A-

एमालेभित्र समानान्तर अभ्यासमा सक्रिय झलनाथ खनाल र माधव कुमार नेपाल पक्षधर निरन्तर अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको पेलानमा परिरहेको छ ।

एमालेभित्रै अन्तरसंघर्ष गर्ने वा फुटेर नयाँ पार्टी निर्माण गर्ने प्रष्ट नीति लिन नसक्दा खनाल–नेपाल समूह किनाराकृत हुँदै गइरहेकाे छ । खनाल-नेपालले प्रष्ट गति लिन नसक्नुमा केही आन्तरिक कारण छन् । जस्तो, याे समूहमा अहिले तीनवटा धार प्रष्ट देखिन्छ ।

एउटा धार अलग पार्टी निर्माण गरेर जाने मत राख्छ । यस्तो मत राख्ने नेतामा भीम रावल, सुरेन्द्र पाण्डे, युवराज ज्ञवालीलगायत छन् । ती नेताहरू अध्यक्ष ओलीको स्वेच्छाचारी निर्णय र गतिविधिले एमालेलाई सग्लो राख्न सहयोग पुग्दैन र सग्लो राख्ने मनसाय पनि देखिँदैन भन्ने बुझाइमा छन् । र, ओलीका हरेक संवाद र भेटवार्ता रणनीतिक चालबाजीसँग जोडिएको बुझ्छन् ।

९ वैशाख दिउँसो माधव नेपाल अध्यक्ष ओलीलाई भेट्न मेरियट होटल पुग्नुअघि नेपालनिकट नेता युवराज ज्ञवालीले शिलापत्रसँग टेलिफोनमा भनेका थिए, 'ओलीका हरेक संवाद रणनीतिक चालबाजीसँग जोडिएका हुन्छन् । अहिलेकाे संवादमा पनि त्यस्तै हुनसक्छ ।'

ज्ञवालीले भनेझैँ विगतमा ओली महत्त्वपूर्ण निर्णय लिनुअघि असन्तुष्ट पक्षलाई भेट्न बालुवाटारबाट निस्कने गरेको उदाहरण छन् । जस्तो, संसद् विघटनको अघिल्लो दिन ४ पुसमा प्रचण्डलाई भेट्न खुमलटार पुगे ।

माधव नेपालसहितका नेताहरूलाई कारबाही सुरु गर्नुअघि धुम्बाराहीमा भेटवार्ता गरे । अनि, १० वैशाखमा स्थायी कमिटी गठन र नेताहरूको कार्यविभाजनको निर्णय गर्नुअघि मेरियट होटलमा दुई दिन नेता नेपालसँग संवाद गरे ।

माधव नेपाल समूहका एक नेताको भनाइमा यी नेताहरू ओलीको स्वेच्छाचारी गतिविधिमा कमी नआउने देखिएकाले एकसाथ रहन गाह्राे हुने विश्लेषणमा छन् । त्यसैकारण अलग पार्टी निर्माणको प्रयास थाल्नुपर्ने मत उनीहरूको छ ।

खासमा उनीहरू अलग पार्टी निर्माण गरेर संगठन विस्तारमा जानुपर्ने तर्क पनि गरिरहेका छन् । त्यही आधारमा अध्यक्ष ओली खनाल–नेपाल समूहलाई अलग पार्टी बनाइसकेको आरोप लगाइरहेका छन् । र, त्यही आधारमा असन्तुष्ट समूहका २७ जना सांसदलाई स्पष्टीकरण सोधेका थिए ।

तर, नेता रावल भने खनाल–नेपाल समुहभित्र विभिन्न मत रहेको स्वीकार गर्दैनन् । र, अन्तिम समयसम्म एमाले बचाउने प्रयासमा लाग्ने दाबी गर्छन् । शिलापत्रसँग रावलले भने, ‘हामी एउटै धारणामा छौँ र त्यो भनेको अन्तिमसम्म एमाले बचाउने नै भन्ने छ । अब अध्यक्ष ओलीको स्वेच्छाचारिता र विधानविपरीत गतिविधि रोकिएन भने के गर्ने भनेर सामूहिक निर्णय गर्छौं ।’

अर्को धार भने अध्यक्ष ओलीसँग सहमति जुटाउनुपर्ने र पार्टी एकतालाई जोगाउनुपर्ने पक्षमा छ । यो धारमा मत राख्ने नेताहरू खनाल–नेपाल समूहकाे २ जेठ ०७५ मा फर्किनुपर्ने न्यूनतम बटमलाइनमा पनि केही लचिलो हुनुपर्ने बताउँछन् । अर्थात्, २ जेठ ०७५ को एमालेकै हैसियतमा नेताहरूको जिम्मेवारी र कार्यविभाजन गर्न अध्यक्ष ओली सहमत भए आफूहरू लचिलो हुनुपर्ने मत राख्छन् ।

खनाल–नेपालनिकट स्रोतका अनुसार, त्यतिबेला माओवादीबाट आएका २३ जना नेताहरूलाई केन्द्रीय कमिटीमा मनोनीत गर्ने निर्णयलाई अन्यथा मान्न नहुने र त्यो निर्णयलाई राजनीतिक निर्णयका रुपमा लिनुपर्ने मत पनि राख्ने गरेका छन् ।

यो मतमा माधव नेपाल पनि एक हदसम्म सहमत छन् तर ओली त्यसलाई स्वीकार गर्न मानिरहेका छैनन् । यो मतको पक्षमा योगेश भट्टराई, गोकर्ण विष्टसहितका केही नेताहरू छन् ।

शिलापत्रसँगको कुराकानीमा नेता गणेश पहाडी अदालतको फैसला अनुसार २ जेठ ०७५ मा फर्किएको एमालेको केन्द्रीय समिति बैठकले राजनीतिक निर्णय गरेर माओवादी नेताहरूलाई जिम्मेवारी दिन सकिने बताउँछन् । पहाडी भन्छन्, ‘२ जेठ ०७५ मा फर्किनुपर्ने हाम्रो बटमलाइन हो, त्यसपछि माओवादीबाट आएका नेताहरूलाई उचित जिम्मेवारी बाँडफाँड गर्न सकिन्छ ।’

तेस्रो मत राख्ने नेताहरू तत्काल अलग पार्टी निर्माण गर्ने र माओवादीसँग एकता गर्नुपर्ने पक्षमा छन् । त्यस्तो मत राख्नेमा केन्द्रीय सदस्य विजय पौडेलसहित केही नेताहरूको छ ।

पौडेलले खनाल–नेपाल समूहको केन्द्रीय कमिटी बैठकमा लिखित फरक मत राखेर माओवादीसँग एकता गरी वामपन्थी ध्रुवीकरण गर्नुपर्ने बताएका थिए । तर, यो पक्षमा धेरै नेता र कार्यकर्ता खुलेका छैनन् ।

माओवादीसँग एकता गर्ने अवस्थामा कतिपय जिल्ला नेताहरू खनाल–नेपाल समूह छाड्ने मुडमा रहेको विश्लेषण पनि भइरहेको छ । याे समूहका सर्लाहीका एक नेताको भनाइमा जिल्लामा एमाले विभाजन गरेर अलग पार्टी बनाए पनि माओवादीसँग भने चुनावी मोर्चा मात्रै बनाउनुपर्ने पक्षमा बढ्ता मत देखिन्छ ।

नेता झलनाथ खनाल र माधव नेपालले आफ्नै समूहभित्र प्रष्ट धारणा दिइसकेका छैनन्, कुन कित्तामा उभिने भनेर । खनाल–नेपाल समूहको ठूलो पंक्ति तत्काल नयाँ पार्टी बनाउने पक्षमा भने छैन । तत्काल पार्टी विभाजन गर्दा खनाल–नेपाल समूहमा लागेका संघीय संसद, प्रदेशसभा र स्थानीय जनप्रतिनिधिहरूको पदहरू खोसिन्छ ।

पद खारेजीमा पर्ने भएकोले धेरै जनप्रतिनिधिको साथ नपाउने आंशकाका कारण पनि खनाल–नेपाल समूह तत्काल अलग पार्टी बनाइहाल्ने पक्षमा नदेखिएको नेताहरू बताउँछन् । र, तत्काललाई समानान्तर गतिविधिलाई कायम राखेर अलग पार्टी चाहिँ चुनावको सम्मुखमा बनाउनु पर्ने तर्क छ ।

तर, त्यतिबेलासम्म अध्यक्ष ओलीबाट नेताहरूलाई वान अन वान संवादमार्फत तान्ने डर पनि खनाल–नेपाल समूहभित्र छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, वैशाख १०, २०७८ २०:१४