उमेर ८७, काम गिट्टी कुट्ने

A+ A A-

बझाङ सदरमुकाम चैनपुरको छेउमै छ, बाहुली खोला । त्यही बाहुली खोलाको किनारमा सधैं भेटिन्छन्, एक जोडी बूढाबूढी । नौलो मान्छेलाई देखे भने आशाका पोका फुकाइहाल्छन् र बोलाउँछन्, खाने कुरा भए माग्छन् ।

८७ वर्षीय दलवीरे दमाई र उनकी ८० वर्षीया श्रीमती बिमा नेपाली गिट्टी कुट्छन् । जीवनको उत्तरार्धमा दलवीरेले झेलिरहेको सास्ती कहालीलाग्दो छ । ८७ वर्षको बूढो शरीर र त्यसमाथि ढुंगा गिट्टीको काम । भोको पेटमै उनी बिहान ६ नबज्दै गिट्टी कुट्न बाहुली खोला किनार पुग्छन् ।

हातमा सानो हताैडा, एउटा लट्ठी र आधा च्यातिएको छाता बोकेर गिट्टी कुट्न हरेक बिहान बाहुली खोलाको किनारमा पुग्ने र साँझ घर फर्कने दलवीरे दमाईको दैनिकी बनेको छ ।

सशस्त्र द्वन्द्वका कारण वि.सं. २०५१ सालमा रोल्पाको जेल्वाङबाट गाउँ छाडेर बझाङ आइपुगेका उनले २५ वर्ष भयो यस्तो दुःख झेलेको ।
‘उतिबेला थोरबहुत तागत थियो, काम गरेर खान समस्या थिएन,’ आँखाभरि आँसु पार्दै दलवीरे भन्छन्, ‘अब साह्रै बूढो भइयो, काम गर्न निकै गाह्रो हुन्छ । तर नगरे खान पाइँदैन ।’

द्वन्द्वबाट विस्थापित उनी रोल्पाको जेल्वाङ (उनको गाउँ) फर्किन पैसाकै कारण नसकेको बताउँछन् । त्यहाँ उनको घरबारी छ । उनले भने, ‘जेल्वाङ गाउँमा मेरो सानो घर र थोरै खेतबारी थियो । अब त घर पनि भत्किसक्यो होला । खेतबारी पनि बाँझै होला । गाउँ फर्कने धोको थियो । तर, के गर्नु गिट्टी फुटाएको पैसाले महिनाको दुई हजार कोठा भाडा तिर्न र खानसमेत पुग्दैन । अस्ति घरभेटीले कोठाबाट पनि निकालिदियो । त्यसैले हिजोआज अर्कै ठाउँमा बस्छु । गिट्टीसमेत उधारोमा लिन्छन् । अहिलेसम्म पैसा दिएका छैनन् । आफूहरुलाई बिहान बेलुकाको छाक टार्नै धौधौ छ ।’

बिमा भन्छिन्, ‘कहिलेकाहीँ त जहर खाएर मरौंजस्तो लाग्छ । मर्न सकिँदैन । हुन त छोरो जवान भइसक्यो, बिहे गर भन्छु, मान्दैन । आर्मी प्रहरीमा भर्ती हुन्छु भन्छ । भर्ती गर्नलाई नागरिकता नै छैन ।’

बाहुली खोलामै जम्मा गरेका दाउराका टुक्रा पिठिउँमा उठाउँदै बिमाले भनिन्, ‘घाम पनि बगरमा असाध्यै हुन्छ । बूढालाई भोकसमेत लागिसक्यो होला । बिहान खाजा केही हुँदैन । भोकभोकै लौरो टेकेर गिट्टी कुट्ने ठाउँसम्म पुग्छन् । बूढालाई केही खानेकुरा ल्याउँछु ।’

कसैले सहयोग गरिदिए पुरानो घर फर्किने दलवीरेको योजना छ ।
‘बझाङमा पनि साह्रै दुःख पाइयो, यो बुढेसकालमा केही नभए पनि गाउँमा साखहरु र बाल्यकालका साथीसँग दुःखसुखका कुरा गर्ने रहर छ ।’