पर्यटनक्षेत्र नखुल्दै सकियो २०७७ साल

A+ A A-

२८ वर्षदेखि होटलमा म्यानेजर थिए, सुनील श्रेष्ठ । तर, यसपालि भने अचानक उनले जागिरबाट हात धुनुपर्‍यो । तीन दशकदेखि होटलमा काम गरेको आम्दानीले काठमाडौंमा परिवार पाल्दै आएका थिए । सुनील मात्र होइन, उनीसँगै काम गर्ने सुनिता लामाको पनि १ वर्षअघि मात्र बल्लतल्ल पाएको जागिर गुम्यो ।

सधैँजस्तो हुन्थ्यो भने पर्यटकलाई डाँडाकाँडा घुमाउँदै आफू पनि प्रकृतिसँग खुब रमाइरहेका हुन्थे, ट्रेकिङ गाइड सेनिम लामा । र, अहिले त उसै पनि ट्रेकिङको याम । ट्रेकिङ गाइडबाट मासिक ४० हजार कमाउँदै आएका उनको आम्दानी शून्यमा झरेको वर्ष दिन कटिसक्यो ।

काम नभएपछि ठमेलमा ढाकरमा सामान बाेक्ने काम गर्न थालेका छन् । यसै वर्ष पर्यटकलाई अझै धेरै ठाउँ घुमाएर एउटा घर बनाउने उनको योजना त अधुरै रह्यो । सँगै आफ्नो जीवन कसरी धान्ने भन्ने पिरलोचाहिँ थपिएको छ उनलाई ।

वर्ष एउटा पत्रिकामा छापियो, पर्यटक बस्न बनाइएको होटल बने गाईगोठ । पर्यटक आउन छोडेपछि होटल व्यवसायी शहर झरेको खबर पनि थियो त्यसमा ।

यो वर्षभर नै कोरोना महामारीका कारण पर्यटन गतिविधि शून्य भएपछि यो क्षेत्रसँग जोडिएका व्यवसाय यसरी नै धराशयी बने । महामारी नियन्त्रणका लागि लभगभग विश्वभर लकडाउन गरिएपछि पर्यटनक्षेत्र चलमलाउन नसक्ने अवस्थामा पुग्यो । जसको प्रतिनिधित्व माथिका बेरोजगार पात्रले गरेका छन् ।

अति विकट भेगका पर्यटन व्यवसायी आफ्नो व्यवसाय छोडेर शहर झर्ने र शहरीक्षेत्रका कर्मचारी तथा व्यवसायी जीवन धान्न गाउँ पस्ने स्थिति बन्यो ।

कोभिडले तहसनहस गर्दा यो क्षेत्रको झण्डै १ खर्बभन्दा बढी आम्दानी घटेकाे नेपाल पर्यटन बाेर्डले सार्वजनिक गरेकाे छ भने ८ लाख श्रमिक बेरोजगार बने ।

कोभिडको कारण देखाउँदै यस वर्ष ठूला होटलहरू बन्द हुने अवस्थामा पुगेका छन् भने कतिपय धराशयी बनेका छन् ।

अधिकांश ठूला होटलहरू याक एण्ड यती, सोल्टी, साङ्ग्रिला, र्‍याडिसनलगायत धराशयी बनेका छन् । यीबाहेक मध्यम र साना खालका ८० प्रतिशत होटलहरू उठ्नै नसक्ने गरी थलिएको होटल व्यवसायी महासंघ (हान) का प्रथम उपाध्यक्ष बिनायक साहको भनाइ छ । उनले अझै पनि होटलहरूले १० प्रतिशत पर्यटकसमेत नपाएको बताए ।

यस वर्ष कोभिडका कारण होटल मात्र धराशयी भएनन्, पर्यटन वर्ष २०२० लाई लक्षित गर्दै खुलेका अधिकांश ट्रेकिङ व्यवसायहरू बन्दको अवस्थामा पुगे भने कतिपयले बन्द नै गरे । ट्रेकिङ एजेन्सी एसोसिएसन नेपाल (टान)का अनुसार करिब ५० प्रतिशत व्यवसायी ट्रेकिङ क्षेत्रबाटै पलायन हुने अवस्थामा पुगेका छन् ।

यो क्षेत्रमा मात्रै यस वर्ष १५ अर्ब रुपैयाँ नोक्सान भएको छ । टानका अनुसार संक्रमण दर पुन: दोहोरिएर आउँदा चलायमान बन्न खोजेको यो क्षेत्रमा पुन ३ लाख मजदुर बेरोजगार बन्न सक्ने देखिएको छ ।

पर्यटकीय सवारीसाधन चलाएर गुजारा गर्दै आएका व्यवसायी पनि मारमा परे । नेपालमा १ सयभन्दा बढीको संख्यामा रहेका पर्यटन सवारी व्यवसायीका करिब २ हजार ७ सय सवारीसाधन वर्षभरि नै थन्किए । अझै पनि कोरोनाको जोखिम कायमै रहँदा ती सवारीसाधन कामै नलाग्ने हालतमा पुग्ने जोखिम बढेको छ ।

नेपाल पर्यटन बोर्डले गरेको एक सर्वेक्षणमा लकडाउन अवधिमा होटलक्षेत्रमा ८१ अर्ब १० करोड, ट्राभलमा १ अर्ब ७३ करोड, ट्रेकिङमा ८४ अर्ब, एयरलाइन्समा २५ अर्ब ५० करोड गरी १ खर्ब १५ अर्ब ३८ करोड रुपैयाँ रहेको पर्यटनक्षेत्रको लगानीलाई यस वर्ष कोभिडले जोखिममा पुर्‍याएको उल्लेख छ ।

हुन पनि यो वर्ष पर्यटन आवागमन ८० प्रतिशतले घट्यो । संक्रमण बढेपछि करिब १० महिना ठप्प रहेको यो क्षेत्रमा पर्यटकको चहलपहल भने वर्षभरि नै देख्न पाइएन । अध्यागमन विभागका अनुसार गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष करिब ८० प्रतिशतले पर्यटक आवागमन घटेको छ ।

विभागको तथ्यांकअनुसार गत मार्च महिना (फागुन २१) मा मात्रै त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहुँदै विभिन्न १ सय ३८ देशबाट १४ हजार ९ सय ७७ पर्यटक नेपाल आएका छन् । यो अघिल्लो सालको सोही अवधिको तुलनामा ८० प्रतिशतले कम हो ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, चैत ३१, २०७७ १६:१७