बेलायती राजपरिवारबीचको दूरी अन्त्य गर्ने कडी बन्ला फिलिपको अन्त्येष्टि ?

A+ A A-

राजदरबारमा विभेद रहेको भन्दै त्यसको विरोध गर्दै मुलुक छाडेका युवराज ह्यारी बेलायत फर्कने सन्देश शनिबार बकिङ्घम प्यालेसले सुनायो । उनी युवराज फिलिपको अन्त्येष्टि समारोहमा सरिक हुन त्यहाँ आउनेछन् । ह्यारीको बेलायत आगमनले राजपरिवारबीचको दूरी साँघुरो बनाउन सहयोगी होला वा नहोला भन्ने चासो छ यतिबेला ।

राजपरिवारको सेवा सुविधा त्यागेर बकिङ्घम प्यालेसबाट बाहिरिएका ह्यारीले बेलायत आगमनसँगै आफ्ना दाजु विलियम र आफ्ना पिता चार्ल्सलाई भेट्नेछन् । जसप्रति ह्यारीको टिप्पणी थियो, 'बकिङ्घमा उनीहरू बेखुसी जिन्दगी व्यतीत गर्न विवश छन् ।'

पतिको हजुरबुबाको अन्तिम संस्कारमा मेघन भने सहभागी नहुने भएकी छिन् । गर्भवती मेघन क्यालिफोर्नियामा चिकित्सकको निगरानीमा रहेकाले फिलिपको अन्तिम बिदाइमा आउन वञ्चित बनेकी हुन् ।

गत महिना विश्वकै ध्यान ओफ्रा विनफ्रेको अन्तर्वार्तामा केन्द्रित रहँदा बहुसंख्यक बेलायतीको चासो भने फिलिपको स्वास्थ्यमा केन्द्रित थियो । मुटुमा देखिएको समस्यापछि उनी अस्पताल भर्ना भएका थिए । आफ्ना बुबाको छेउमा भावविह्वल देखिएका चार्ल्सको फोटो पत्रपत्रिकामा छाएको थियो । यही समयमा राजपरिवारमाथि विभेदको आरोप लगाउँदै बाहिरिएपछि ह्यारी र मेघनमाथि बेलायती मिडिया खनिएका थिए ।

हजुरबुबा बिरामी हुँदा आफ्नो दायित्व निर्वाह नगरी खराब आचरण प्रस्तुत गरेको भन्दै ह्यारी आलोचित बने । डेली मेलको हेडलाइन थियो, 'ह्याभ दे नो रेस्पेक्ट ?'

फिलिपको स्वास्थ्यका कारण सान्त्वना बटुलिरहेको राजपरिवारले गम्भीर आरोपको सामाना गर्नुपर्‍यो । ह्यारीले विनफ्रेसँगको अन्तर्वार्तामा भनिदिए, 'बकिङ्घमका भारदारमा कुनै पनि भावना छैन । त्यहाँ वर्ण विभेद छ ।' यो अन्तर्वार्ताले सनसनी मच्चायो ।

Grammar School — ओफ्रा विनफ्रेसँग संवाद गर्दै ह्यारी र मेघन ।

यो खुलासासँगै राजपरिवार सदस्यबीच दूरी बढ्दो छ । हलचल मच्चिएको हाउस अफ विन्डजरमा बहसको नयाँ अध्याय सुरु भएको छ । १७ अप्रिलमा फिलिपको अन्तिम बिदाइ हुँदै छ । उनका नाति ह्यारीसमेत आउने भएपछि राजपरिवारबीचको दूरी घट्न सक्ने बहस चलिहरेको छ । राजपरिवारका गतिविधि चासोमा राख्नेहरूको मस्तिष्कमा एउटै प्रश्न छ, 'बकिङ्घमलाई बदनाम गराएका ह्यारीको राजपरिवारसँग सम्बन्ध बौरेला त ?'

असंख्य मानिसको मस्तिष्कमा यो सवाल रहे पनि परिणाम अझै अनिश्चित छ । आफ्नो हजुरबुबाको निधनपछि ह्यारी घर फर्किन लागेका छन् । यो भेटले राजपरिवारको सम्बन्ध पुनर्मिलन गराउने सम्भावना जीवितै छ,' इतिहासविद् पेनी जोनर भन्छन् ।

यो सम्भावनाबारे थप व्याख्या गर्दै जोनर भन्छन्, 'आफ्नोबारे भइरहेका सार्वजनिक टिकाटिप्पणी राजपरिवारले रुचाएको छैन । उनीहरूको चाहना यसको अन्त्य होस् भन्ने छ, जसको पहल भित्रैबाट हुनुपर्छ ।'

बेलायत राजपरिवारको सम्बन्धका विषयमा विभक्त छ । केही ह्यारीप्रति सहानुभूति राख्ने जमात छन्, अधिकांश बकिङ्घमप्रति नै बफादार छन् । राजदरबारका समर्थकहरूले युवराज फिलिपको स्वास्थ्यबाट बेलायतको ध्यान मोड्न ह्यारी र मेघनले राजपरिवारलाई विवादमा तानेको आरोप लगायो ।

अन्तर्वार्तामा मेघनले फिलिप अस्पतालमा भर्ना भएकोबारे सबेरै आफूले जानकारी पाएको बताएकी थिइन् । त्यही कुराकानीमा उनले खुलाइन्, 'फिलिपले पनि राजपरिवारभित्रका विभेदका विषयलाई संरक्षण दिइरहे ।'

जन्मिन लागेको सन्तानको रङबारे राजपरिवारमा चर्चा हुने गरेको सुनाइन् । आफू मानसिक तनावबाट मुक्ति पाउन चिकित्सकको परामर्श लिन खोज्दा राजदरबारको प्रतिष्ठामा प्रश्न उठ्ने भन्दै आफूलाई रोकिएको आरोप लगाइन् । यो विषय सार्वजनिक भएपछि बेलायत तरंगित मात्र बनेन, फिलिपबारे अनेकन तर्कसमेत गर्न थालियो । 'आफ्नो साम्राज्यवादी विरासतको विभेद फिलिपले परिवारभित्रै ब्युँताए ।उनको अराजकवादी चरित्र फेरि उदाङ्गो भयो ।'

यो अन्तर्वार्तापछि हजुरबुबा फिलिप र हजुरआमा एलिजावेथ द्वितीयलाई कस्तो प्रभाव पर्ला भन्ने विषयमा ह्यारी पनि चिन्तित देखिन्थे । तर, यो विभेदमा हजुरबुबा र हजुरआमाको संलग्नता नरहेको प्रस्ट पार्न उनी चाहन्थे । 'आफ्नो जन्मिन लागेको सन्तानप्रति हजुरबुबा र हजुरआमाले कुनै पनि भेद नराखेको र यसले उहाँहरूमा कुनै असर नपारोस् भन्नेमा ह्यारी प्रस्ट थिए,' विनफ्रीले भनेकी छिन् ।

फिलिपको निधनपछि अहिले यो विषयको बहस सुनिँदैन । फिलिपको निधनपछि राजपरिवारको विवाद पनि साम्य हुन सक्ने केहीको तर्क छ । 'निश्चय पनि मेघन र ह्यारीका स्क्यान्डल धेरै थिए । तर फिलिपको निधनसँगै यी विषय अब साम्य होलान्,' फिलिपप्रति श्रद्धाञ्जलि अर्पण गर्न आएकी १८ वर्षीया लोट स्मिथले भनिन् ।

उनकी साथी क्याथेरिन भेलकोटले भनिन्, 'सम्भवत: अब बेलायत राजपरिवारप्रति विभक्त हुने छैन ।'

फिलिपको निधनपछि बकिङ्घम प्यालेसमा भेला भएका सर्वसाधारण । तस्वीर : न्युयोर्क टाइम्स

यो आशा जनताले मात्रै होइन, बेलायती प्रधानमन्त्री बोरिस जोनशोनले पनि राखेका छन् । 'बेलायतमा राजतन्त्रप्रतिको सम्मान कायमै रहनुमा फिलिपको पनि अतुलनीय योगदान छ । राजपरिवार र सिङ्गो राष्ट्रलाई सन्तुलित र खुसी राख्न र राजतन्त्रलाई विवादरहित संस्था बनाउन उनको ठूलो भूमिका छ,' फिलिपको निधनबारे जानकारी दिँदै उनले भनेका थिए ।

फिलिपको अन्तिम बिदाइमा भीडभाड निषेध गरिएको छ । कोभिडका कारण ३० जनालाई मात्रै सहभागी गराइनेछ । उनको बिदाइमा राजपरिवारका सदस्य र सैन्य अधिकारी मात्रै सामेल हुनेछन् । अन्तिम संस्कारको दृश्य टेलिभिजनबाट प्रत्यक्ष प्रसारणको प्रबन्ध मिलाइएको छ ।

गत शुक्रबार बितेका फिलिपलाई पहिलो विश्वयुद्धमा प्रयोग भएको हतियारबाट सलामी दिइएको थियो । उनको विवाहको खुसियालीमा पड्किएका तोपहरूबाटै उनलाई सलामी अर्पण गरिएको थियो । आफ्ना बुबाप्रति श्रद्धाञ्जलि अर्पण गर्दै युवराज चार्ल्सले भनेका छन्, 'बुबाको स्नेही व्यवहारका कारण उहाँको राजपरिवारका सबै सदस्यसँग प्रिय हुनुहुन्थ्यो । विगत ७० वर्षदेखि उहाँले निर्वाह गर्नुभएको भूमिका अतुलनीय छ । परिवार र राष्ट्रलाई एकता सिकाउने स्नेही अभिभावक कमन वेल्थ राष्ट्रले गुमाएको छ ।'

फिलिप संसारबाट बिदा भए पनि राजपरिवारको सम्बन्ध सुधारको कडी बन्नेछन् भन्ने आशाको नतिजा भने उनको अन्तिम संस्कारपछि नै देखापर्नेछ ।

न्युर्योक टाइम्समा प्रकाशित सामग्री शिशिर ढकालले अनुवाद गरेका हुन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, चैत ३०, २०७७ १७:५७