उत्कृष्ट पाँच आख्यान, गैरआख्यान, कविता र अनुवाद (भिडियाेसहित)

A+ A A-

उत्कृष्ट पाँच आख्यान

१. आपा क्हार्प: तीर्थ गुरुङ

गुरुङ समुदायमा प्रचलित ‘मिथ’को वरिपरि रहेका १५ वटा कथा यो किताबमा अटाएका छन् । गुरुङ समुदाय र गण्डकक्षेत्रको आञ्चलिकता किताबमा भेटिन्छ ।

२. मोक्षभूमि: केशव दाहाल

करिब ८ सय वर्षअगाडिको सिञ्जाली समयको सपना, कल्पना र सत्ता मिसिएको इतिहासमा केन्द्रित रहेर लेखिएको यो ऐतिहासिक उपन्यास हो ।

३. याम्बुनेर: विना थिङ

राज्य र समाजका हरेक संरचनामा ऐतिहासिक तवरमा सीमान्तकृत तामाङ समुदायका १३ वटा कथाको संकलन हो, याम्बुनेर ।

४. विश्रामपुर: पदम गौतम

राजनीतिले क्लान्त बनाएको गाउँको कथा समेटिएको यो उपन्यास अधिकांश नेपाली नागरिकले भोग्ने राजनीतिक पीडाको दस्तावेज हो ।

५. फुलाङ्गे: लेखनाथ क्षत्री

सीमापारि भारतको दार्जिलिङमा चलिरहेको गोर्खाल्याण्ड आन्दोलन र त्यसमा भएका संघर्षको कथा समेटिएको उपन्यास हो, फुलाङ्गे ।

उत्कृष्ट पाँच गैरआख्यान

१. नेपाली इतिहासको परिवेश, केही ऐतिहासिक र मसीजीवी: महेशराज पन्त

नेपालको इतिहास विधामा काम गरेका २५ जना अगुवा, बौद्धिक, ऐतिहासिक व्यक्ति एवं तिनका कामको आलोचनात्मक समीक्षा समेटिएको छ, यस पुस्तकमा ।

२. एक ज्यान, दुई जुनी: देवेन्द्रराज पाण्डे

अर्थविद् तथा नागरिक अगुवा पाण्डेले आफ्नो पन्चायतकालीन कर्मचारी जीवन, अनि त्यसबाट निस्केर नागरिकका रूपमा खेलेकाे भूमिकालाई दुई जुनीमा विभाजित गर्दै अनुभूति र भोगाइहरू पोखेका छन् ।

३. जातवार्ता: आहुति

नेपाली समाजमा विद्यमान जात व्यवस्था र यसले सिर्जना गरेका जटिलताहरूबारे आहुतिको विचार सँगालो हो, यो ।

४. देश देशावर: जीवा लामिछाने

१ सयभन्दा बढी देश घुमिसकेका लामिछानले आफूले घुमेका देशको भूगोलसँगै ती देशको इतिहास र वर्तमान अवस्थाबारे लेखिएको किताब हो ।

५. विटविन क्विन्स एण्ड द सिटिज: निरञ्जन कुँवर

१९ वर्षे क्वयेर युवाको काठमाडौंदेखि अमेरिकाको न्यूयोर्कसम्मको यात्रा र जीवनका आरोह अवरोहले पाठकलाई रोमाञ्चित बनाउँछ ।

उत्कृष्ट कविता

१. आमाको तास फोटो: सुस्मा रानाहँमा

पहिचान, आञ्चलिकता, स्मृति र वैदेशिक रोजगारीका विषय समावेश भएका कविता पुस्तकमा छन् ।

२. क: असिम सागर

समाजको भुइँ तहमा रहेका मानिसका भावना र भोगाइको काव्यात्मक प्रस्तुति हो क ।

३. एकलव्यको देब्रे हात: गिरी श्रीस मगर

सामान्य जनको सत्ताप्रतिको आवेग, आक्रोश र पीडाले थिचिएपछि निस्कने प्रश्नको धुन हो एकलव्यको देब्रे हात ।

४. चुल्ठो: कल्पना चिलुवाल

वीर रसले भरिएका, सामाजिक यथार्थमा आधारित ५५ वटा कविता यो सङ्ग्रहमा छन् ।

उत्कृष्ट पाँच अनुवाद

१. जिजीविषा: अनुवादक, स्वरुप आचार्य

अभिनेत्री मनीषा कोइराला क्यान्सरले ग्रस्त भइसकेपछिका अनुभव किताबमा छन् ।

२. सत्ता र सत्य: अनुवादक, खगेन्द्र सङ्ग्रौला

११ जना दार्शनिक, विद्वान्‌का निबन्ध समेटिएको यो किताबले सत्ताको चरित्र बुझ्न सघाउँछ ।

३. युगान्त: अनुवादक, सुजित मैनाली

भारतीय लेखक इरावती कर्वेले महाभारतको कथालाई वैकल्पिक दृष्टिबाट बयान गर्दै लेखेको किताब हो, यो ।

४. मुसा– मानुष: अनुवादक, गनेस पौडेल

अमेरिकी लेखक जोन स्टेनबेकको ‘अफ माइस एन्ड मेन’ उपन्यासमा सन् १९३० को आर्थिक मन्दीपछि अमेरिकाका भुइँमान्छेले जीवन जोगाउन गरेको संघर्षको कथा समेटिएको छ ।

५. कान्छा महारानी: अनुवादक, सगुना शाह

शिवा शाहले आत्मवृतान्तको शैलिमा आख्यानिकरण गरेको यो किताबमा सत्ता र त्यसवरिपरि रहेका व्यक्तिको निजी स्वार्थ तथा महत्त्वाकाङ्क्षाले देशमाथि पार्ने प्रभावको वर्णन गरिएको छ ।