बेलायतका राजकुमार फिलिप, जसले नेपालमा बाघ मार्न चलाखीपूर्वक इन्कार गरे

A+ A A-

आफ्नो हजुरबुबाले नेपाल भ्रमण गरेको ५० वर्षपछि बेलायती राजकुमारी एलिजाबेथ द्वितीय सन् १९६१ मा राजा महेन्द्र वीरक्रम शाहको आमन्त्रणमा श्रीमान् फिलिपसहित नेपाल आएकी थिइन् । नेपाल आउँदा उनलाई पनि उनको हजुरबुवा भ्रमण गरेकै स्थल चितवन लगिएको थियो । शिकार गर्ने सुविधासहित उनीहरूलाई त्यहाँ पुर्‍याइए पनि उनीहरूले शिकार भने गरेनन् ।

६० वर्षअघि मेघौलीको जंगलमा सैनिकहरूले दिनरात लगाएर चार हजार कदम बराबरको मैदान बनाए । त्यो मैदान बेलायती महारानी एलिजाबेथ द्वितीय र उनका श्रीमान् फिलिप सवार हवाइजहाज अवतरणका लागि थियो भने उनीहरूको वासस्थान पनि त्यहीँ बनाइएको थियो । राप्ति नदीको किनारमा वासस्थान बनाइएको थियो । पाँच किलोमिटरको क्षेत्रफल पूरै झकिझकाउ पारिएको थियो । एकतर्फको बासस्थान नेपालीका लागि थियो भने अर्कोतर्फको बासस्थान बेलायती पाहुनाका लागि थियो । बासस्थानको बीचमा सगरमाथाको प्रतीक बनाइएको थियो । झकिझकाउ स्थानमा बेलायती राजपरिवारको बसाइबारे अन्तर्राष्ट्रिय मिडियाले गतिलै कभरेज गरेका थिए । यो बसाइ उनीहरूको जीवनकै साहसिक यात्रा भएको बेलायती मिडियाको दाबी थियो ।

यो भ्रमण शिकारको उद्देश्यसहित आयोजना गरिएको थियो । सन् १९५० को उत्तरार्धमा भारत र पाकिस्तानको भ्रमणमा आउँदा केही बाघ र थुप्रै चरा मारेको भन्दै फिलिपलाई बेलायती मिडियाले प्रेतको संज्ञा थियो । टाइम म्यागेजिनले फिलिपबारे 'ग्रीम रिपर'को शीर्षकमा समाचार लेखिसकेको थियो । नेपाल भ्रमणको क्रममा पनि उनले शिकार गरेको पाइएमा महारानीकी ढोंगी श्रीमान् भन्दै उनीबारे सामग्री प्रकाशन गर्ने दाउमा मिडिया थिए । किनभने राजकुमार फिलिपले नेदरल्याण्डका राजकुमार बनार्डसँग मिलेर सन् १९६१ मै विश्व वन्यजन्तु कोष (वर्ल्ड वाइल्डलाइफ फन्ड)को स्थापना गरेका थिए । यसको उद्देश्य वन्यजन्तु संरक्षणमा काम गर्नु थियो । त्यसैले यो भ्रमणमा न एलिजाबेथले शिकार गरे न त फिलिपले नै । बेलायती मिडियाको समाचार थियो, 'क्वीन सट नट वीथ हर गन बट वीथ बीग मुभी क्यामेरा ।'

शिकार नगर्नका निम्ति यस्तो थियो फिलिपको चलाखी

राजा महेन्द्रले शिकारको निम्ति सबै प्रबन्ध गरेका थिए । चार सय हात्ती शिकार खेल्न जानका लागि प्रबन्ध गरिएको थियो । शिकार गरौँ भने आफ्नाबारेमा चर्को आलोचना हुने डर, नगरौँ महेन्द्रको आग्रह इन्कार गर्दा राम्रो सन्देश नजाने भय । उनले उपाय निकाले । उनले शिकारमा जाने निधो महेन्द्रलाई सुनाए । बिहानको समय तालिकामा हतियारसहित निस्किए तर उनले चोर औँलामा ब्यान्डेज बाँधेर । उनले महेन्द्रलाई भने, 'मेरो औँलामा चोट लागेका कारण म शिकार गर्न असमर्थ छु ।'

महेन्द्रले फिलिपको चलाखी बुझे र शंकालु नजरले हेर । उनी पनि प्रष्ट थिए, 'फिलिपले शिकार गर्न नमान्नुमा बेलायती मिडिया कारक थिए ।' फिलिपले इन्कार गरेपछि महेन्द्रले विदेश सचिव लर्डलाई बाघको शिकार प्रस्ताव राखे । यो प्रस्तावबाट उनी निकै उत्साही भए । तर, चार सय हात्तीले घेरेको बाघको शिकार गर्न भने उनी असमर्थ थिए । उनले बाघलाई घाइते त बनाए तर मार्न भने सकेनन् । पछि यो शिकारको समाचार बेलायती मिडियामा सनसनी मच्चायो । सानो देशमा आयोजित महँगो शिकार सत्कार भन्दै आलोचित बनेको थियो ।

उनै फिलिपको ९९ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । बेलायतको बकिङ्गम राजदरबारले राजकुमार फिलिपको शुक्रबार बिहान ‘विन्डसर क्यासल’ मा निधन भएको जनाएको छ ।

बोर्नस अफ द टाइगर प्रोटेक्टिङ् म्यान्स इटर अफ नेपाल पुस्तकमा प्रकाशित सामग्रीलाई शिशिर ढकालले अनुवाद गरेका हुन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत २७, २०७७ १९:५८