'विप्लवले पार्टी प्रवेश गर भनेनन्, 'राजा आउ' भन्न मनले मानेन'

A+ A A-

सरकारले प्रतिबन्ध फुकुवा गरेपछि नेकपा महासचिव नेत्रविक्रम चन्द 'विप्लव' सार्वजनिक भए । उनले प्रधानमन्त्रीसँग एउटै मञ्चबाट सम्बोधन पनि गरे ।

त्यसकाे भाेलिपल्टै अभिनेत्री एवं राप्रपा नेतृ रेखा थापा र विप्लवबीच भेट भयाे । भेटकाे तस्वीर फेसबुकमा सार्वजनिक भएपछि रेखालाई धेरैले प्रश्न गरे, ‘अब तपाईं विप्लवको पार्टीमा प्रवेश गर्न लाग्नुभएको हो ?’ यही प्रश्न हामीले पनि रेखासामु तेर्स्यायाैँ ।

‘म उहाँको पार्टीमा प्रवेश गर्न लागेकी होइन । नेकपामाथि सरकारले प्रतिबन्ध लगाएयता नै म उहाँको पक्षमा बोल्दै आएकी थिएँ । त्यसैले उहाँले धन्यवाद भन्न मसँग भेट्नुभएको हो’, रेखाले जवाफ दिइन् ।

विप्लवका लागि मात्र होइन, जुनसुकै पार्टीमाथि पनि प्रतिबन्ध लाग्छ भने आवाज उठाउने प्रण गर्छिन् उनी ।

रेखा र विप्लवको भेटमा अन्य काेही नेता सहभागी थिएनन् । विप्लवसित केही राजनीतिक विषयमाथिसमेत विमर्श भएकाे रेखाले बताइन् । उनका अनुसार केही योजनाबारे चर्चा भएकाे थियाे ।

रेखा भन्छिन्, ‘मलाई उहाँको सिद्धान्त मन पर्छ । उहाँमा स्वार्थ देख्दिनँ । स्वार्थ थियो भने उहाँले कुर्सी पाइसक्नुहुन्थ्यो । उहाँ त पहिला उठाएका एजेन्डाहरू किन पूरा भएनन् भनेर निरन्तर लडिरहनुभएको छ ।’

विप्लवले बनाएको एजेन्डा, सिद्धान्त तथा भिजनअनुसार काम भए, विप्लव देशले खोजेकाे एउटा असल नेता बन्ने रेखा दाबी गर्छिन् ।

रेखा र विप्लवबीच लामो संवाद भयो । तर, विप्लवले रेखालाई आफ्नो पार्टीमा निम्तो दिएनन् । ‘म अर्कै पार्टीमा आवद्ध छु भन्ने उहाँलाई थाहा छ । उहाँ बुझ्ने मान्छे भएकाले मलाई निम्तो दिनु भएन’, रेखा बताउँछिन् ।

अहिले रेखा राप्रपामा आवद्ध छिन् । रेखाले २०७० सालमा माओवादी केन्द्रबाट राजनीतिक यात्रा सुरु गरेकी थिइन् ।

बालापनमा नै राजनीतिक रस

मोरङमा रेखाका खेल्ने साथीहरू जनजातिदेखि कथित दलितसम्म थिए । कहिले रेखा उनीहरूको आँगनमा पुग्थिन् । कहिले उनीहरूले रेखाको घर-आँगनसम्म आइपुग्थे ।

रेखाको संगतमा रहेका केटाकेटीलाई हजुरआमाले भने राम्रो नमान्ने । हजुरआमाले आफूलाई बारम्बार गाली गरेकाे कुरा रेखा सम्झिन्छिन्, ‘हेर हेर कोसँग खेलेकी… ।’ तर, रेखालाई हजुरआमाको गालीसँग के मतलब ! उनी आफ्ना साथीहरूको साथ छोड्न तयार थिइनन् ।

रेखालाई त्यो बेला पत्तै थिएन, हजुरआमाले नजानिँदो पारामा जनजाति तथा दलित भएकै कारण साथीसँग संगत नगर्न सचेत गराइरहेकाे कुरा ।

त्यो कुरा रेखाले कक्षा ६ मा पुगेपछि बल्ल बुझिन्, जुन बेला माओवादी आन्दोलन चर्किएको थियो ।

गाउँका एक जना 'दाइ' पुलिसका इन्स्पेक्टर थिए । गाउँमा को-को माओवादी छन् भन्ने सुराकी गर्न उनी गाउँमा धाइरहन्थे । माओवादी भएको पत्तो पाए समातेर लग्थे । ती दाइले रेखालाई धरी माओवादीबारे सुराकी दिन सुझाए ।

रेखाले प्रश्न गरिन्, ‘माओवादीलाई किन समातेको ?’

जवाफमा दाइले भने, ‘माओवादी भनेको नराम्रो मान्छे हुन् ।’

यो जवाफले रेखाको कलिलो दिमागमा तीर गड्यो । यद्यपि, उनले यस्ताे जवाफलाई सहजै स्वीकार्न सकिनन् बरु उनी माओवादीबारे यथार्थ बुझ्ने प्रयासमा लागिन् ।

माओवादीले तयार गरेका पर्चाहरू पढ्दै जाँदा रेखा उनीहरूका एजेण्डासँग प्रभावित हुँदै गइन् । माओवादीले गरिब, भूमिहीन सुकुमबासी, उत्पीडित, महिलाहरूका लागि अघि सारेका मुद्दाहरूले रेखाको ध्यान खिच्याे ।

रेखालाई लाग्यो, ‘हो मैले चाहेको जस्तै पार्टी रहेछ, माओवादी ।’

०००

१६ वर्ष पुग्नासाथ रेखा फिल्मक्षेत्रमा प्रवेश गरिन् । डेब्यु फिल्म ‘हिरो’ पछि उनले निरन्तर काम पाइरहेकी थिइन् । सोही समयमा उनले पुन: राजनीति सम्झिइन् ।

विराटनगर जाँदा उनी तत्कालीन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालासँग एउटै ‘फ्लाइट’मा परिन् । रेखाको परिवारिक पृष्ठभूमि कांग्रेस नै थियाे । उनी गिरिजाबाट प्रभावित पनि थिइन् । तर, बोल्ने साहस गरिनन् ।

फ्लाइट ल्याण्ड भएपछि गिरिजालाई लिन सुरक्षाकर्मीसहित गाडीहरूको लाम आइपुग्यो । त्यो देखेपछि रेखालाई लाग्यो, ‘ओहो, राजनीति गर्‍यो भने त यत्तिका सुरक्षा पाइने रहेछ । यस्तो ठूलो बनिने रहेछ । म पनि अब राजनीतिमा लाग्छु ।’

गिरिजाबाट प्रभावित भए पनि माओवादीको विचारले रेखाको दिमागमा तीर गाडेको थियो । रेखालाई माओवादीले बोकेको भिजन मन परेको थियो, उनले बनाएको सिद्धान्त मन परेको थियो ।

२०६४ सालमा संविधानसभा चुनाव भयाे । माओवादी पहिलो पार्टी बन्याे । र, उसैकाे नेतृत्वमा सरकार बन्याे । 'त्यतिबेला मलाई लागेको थियो, अब माओवादी नेतृत्वको सरकारले हिजोका ती तमाम एजेण्डा कार्यान्वयन गर्न थाल्छ', रेखा भन्छिन् ।

२०६७ सालमा उनी तत्कालीन एकीकृत नेकपा माओवादीमा प्रवेश गरिन् । सिंहदरबारअगाडि पुगेर माओवादी नेतृत्व सम्हालेका प्रचण्डको हातबाट टीका लगाएर रेखा माओवादीमा प्रवेश गरेकी थिइन् । उक्त समय रेखाले प्रचण्डसँग नाचेको भिडियो निकै चर्चित बन्यो ।

दोस्रो संविधानसभाको चुनावमा उनले माओवादीबाट पर्सा– १ का लागि टिकट पाएकी थिइन् । तर, मतदाता नामावलीमा नाम नभएका कारण उनी उम्मेदवार बन्न योग्य भइनन् ।

धोका खाएर राप्रपा

चुनावको केही समयलगत्तै रेखा राप्रपा (प्रजातान्त्रिक) मा प्रवेश गरेकी थिइन् । माओवादीले बनाएका एजेन्डाहरुमा काम नगरेपछि उनले पार्टी फे‍रेकी थिइन् ।

'म खुरापत, कुटिल र जालझेलको भाषामा विश्वास गर्दिनँ, यस्तो प्रवृत्ति मलाई मन पर्दैन', रेखा भन्छिन्, 'राजनीति गर्न जालझेल, ढाँटछल नै गर्नुपर्छ भन्ने मलाई लाग्दैन । पूरा गर्न सक्ने सपना जनतामा बाँड्ने हो, नभए आफूले बाँडेका सपना पूरा गर्न प्रयास त गरेर देखाउनुपर्छ नि !'

तैपनि रेखालाई दुविधा भयो- कुन पार्टीमा जाने ? ठूलो पार्टीमा जाने कि नयाँ पार्टीमा जाने ?

रेखा भन्छिन्, ‘त्यो समय ठूला मानिएका दलहरू सबै फ्रेन्चाइज थिए । नेपालमै बनेको दल भनेको राप्रपा थियो । राप्रपाले केही गर्ला कि भन्ने लागेर यसैलाई रोजेँ ।’

रेखा २०७३ मा पशुपतिशमशेर राणाले नेतृत्व गरेकाे राप्रपा प्रजातान्त्रिकमा प्रवेश गरेकी थिइन् । उक्त पार्टीले गणतन्त्र स्वीकारेकाे थियाे । तर, पछि संवैधानिक राजतन्त्र मागिरहेकाे राप्रपा नेपालसँग राणाले पार्टी एकता गरे ।

त्यसपछि राप्रपाको नेतृत्व गरिरहेका कमल थापालाई पार्टीकाे सिद्धान्तबारे रेखा प्रश्न गर्थिन् । थापाले महाधिवेशनपछि पार्टीले नयाँ र प्रस्ट कार्यदिशा पकड्ने जवाफ फर्काउँथे । पछि राप्रपाले राजनीतिक बाटाे तय गर्‍याे- हिन्दु राष्ट्र र संवैधानिक राजतन्त्र ।

कुनै बेला सर्वहारा वर्गकाे मुक्तिकाे वकालत गर्ने माओवादीसँग प्रभावित रेखालाई राप्रपाले अंगालेकाे याे बाटाे पनि चित्त बुझेकाे छैन ।

रेखा थापाकाे प्रश्न : समाज बदल्न निस्किएकाहरू हिँड्दाहिँड्दै कसरी कराेडपति बन्छन् ?

‘राजा आऊ…’ भन्न रेखाकाे मनले मान्दैन रे ! यसबारे पार्टीमा स्पष्ट कुरा राखिसकेकाे उनी बताउँछिन् । तर, रेखा न पार्टी छोड्ने पक्षमा छिन्, न पार्टीले नै उनलाई प्रश्न गरेकाे छ ।

जनताकै छोरा राजा बन्ने हो भने त्यसलाई स्वीकार्न तयार छिन्, रेखा ।

रेखा हरेक मान्छेमा अग्रगामी सोच हुनुपर्ने बताउँछिन् । इतिहासलाई सम्मान गर्दै नयाँ इतिहास बनाउनुपर्ने रेखाको तर्क छ । ‘प्रतिगामी हुने हो भने राणा शासन नै ल्याए भइगयो नि’, रेखा भन्छिन् ।

संसद् छिर्ने रहर

चुनाव जितेर संसद् छिर्ने रेखाकाे सपना छ । आफ्नो पार्टीले विश्वास गरेर टिकट दिएको खण्डमा उनी चुनावी मैदानमा होमिन तयार छिन् । भन्छिन्, ‘पार्टीले मलाई योग्य ठानेर टिकट दिन्छ भने म पछि हट्ने छैन ।’

आफूलाई पार्टीले टिकट दिने कुरामा विश्वस्त छिन् उनी । नदिए राेड्याइँ गर्ने पक्षमा पनि छैनन् ।

‘नयाँ सोच, नयाँ ढंगको वा युवालाई प्रतिनिधित्वको गर्ने पार्टी हो भने त पक्कै मलाई टिकट दिन्छ नि’, रेखा आसा जाहेर गर्छिन्, ‘तर, मलाई टिकट दिनुस् भनेरचाहिँ म भन्दिनँ । पार्टी आफैँले मूल्याङ्कन गरोस् ।’

‘पार्टीले टिकट नदिए स्वतन्त्र उठ्ने ?’

रेखा भन्छिन्, ‘नाइँ, स्वतन्त्र त म उठ्दिनँ । पार्टीबाटै उठ्नेछु । मलाई उति हतारो पनि छैन ।’

जति उमेर बढ्दै गयो, उति अनुभव बटुलिने उनी बताउँछिन् । भन्छिन्, ‘फिल्ममा उमेर हुन्छ । तर, राजनीतिमा उमेर भन्ने हुन्न । राजनीतिमा त राम्रो सोच र भिजन मात्र चाहिन्छ ।’

राजनीतिमा युवापुस्ता

नेपाली राजनीतिप्रति युवामा वितृष्णा छ । युवापुस्ताले राजनीतिलाई खासै ध्यान नदिएकाे रेखाकाे बुझाइ छ । युवापुस्ताले ध्यान नदिएकै कारण नेताहरूले चलखेल गर्न पाएको रेखा ठान्छिन् ।

उनी भन्छिन्, ‘युवापुस्ताले राजनीति फोहर छ भनेर यसप्रति वितृष्णा देखाउने होइन । राजनीति विकृत बनाउनेहरूलाई विस्थापित गरेर अगाडि आउने हाे । निराश भएर विदेशतिर बढ्ने हाे भने आगामी पुस्ताको भविष्य पनि अन्धकार हुनेछ ।’

देश अब नयाँ पुस्ताले हाँक्नुपर्ने रेखा बताउँछिन् । ‘रेखा भन्छिन्, ‘देशको अवस्था बदल्ने हो भने नेता पनि फेर्ने कि !’

प्रकाशित मिति: बिहीबार, चैत १२, २०७७ ०८:२५