एमाले ब्युँतिएपछि माधव नेपालसँग रहेका तीन विकल्प

A+ A A-

आइतबार सर्वोच्च अदालतले नेकपाको नामसम्बन्धी विवादको छिनोफानो गर्दै एमाले र माओवादी केन्द्र ब्युँतिने फैसला गर्‍यो । यो फैसलापछि प्रतिक्रिया दिँदै नेकपा प्रचण्ड-नेपाल समूहका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले भने, ‘सबैभन्दा बढी प्रतिशोध त केपी ओलीले मसँग साँधिएको देखियो ।’

नेपालको जन्मदिन उत्साहप्रद भएन । सर्वोच्चको फैसलापछि सबैभन्दा बढी अप्ठ्यारोमा उनी नै परेका छन् । पुरानो घर फर्कौं आफ्नै अध्यक्षताको बैठकबाट ओलीलाई साधारण सदस्यसमेत नरहने गरी कारबाही गरे । दल त्याग गर्दा सांसद पद नै गुम्ने स्थिति छ । निष्क्रिय रहँदा आफ्नो समूहका कार्यकर्ताको भविष्यबारे सोच्नुपर्ने अवस्था पनि छ । त्यसैले नेपालसामु अब केही विकल्प मात्र बाँकी छन् ।

सर्वोच्चको फैसला पुनरावलोकन गर्ने

नेकपाको नामसम्बन्धी मुद्दामा माग दाबीभन्दा फरक प्रकृतिको फैसला भएकाले त्यसको पुनरावलोकनको विकल्प उनीहरूसँग छ । यसले नेकपाको नाममा निर्वाचन जितेका प्रतिनिधिहरूको पदमा समेत प्रश्न उठ्ने भएकाले नेकपा प्रचण्ड-नेपाल समूह फैसलाको पुनरावलोकनका लागि अदालत जान सक्छन् ।

यो विकल्पबारे उनीहरूले कानुनविद्हरूसँग आइतबार नै परामर्श गरिसकेका छन् । सिंहदरबारस्थित संसदीय दलको कक्षमा उनीहरूले कानुनविद्हरूसँग परामर्श गर्दा पुनरावलोकनमा जान सुझाएका छन् । वरिष्ठ अधिवक्ता मुक्ति प्रधानले संवैधानिक र राजनीतिक तरिकाले कार्यान्वयन हुन नसक्ने फैसलालाई पुनरावलोकन गर्ने सुझाव कानुनविद्हरूको रहेको जानकारी दिए ।

‘यो फैसला संवैधानिक र राजनीतिक रूपमा कार्यान्वयनका लागि जटिल छ । यसले राजनीतिलाई जटिलतातर्फ उन्मुख गराउने भएकाले फैसला पुनरावलोकनको माग गर्दै अदालत जान हामीले सुझाएका छौँ,’ उनले भने ।

प्रचण्ड-नेपाल समूहका स्थायी कमिटी सदस्य मातृका यादवले फैसला पुनरावलोकनमा जाने तयारी नेताहरूले गरिरहेको बताए । ‘अदालतले माग दाबीभन्दा फरक विषयमा हात हाल्दै फैसला सुनाएकाले यसको पुनरावलोकनमा जाने मनस्थितिमा नेताहरू हुनुहुन्छ,’ उनले भने ।

अध्यक्ष नेपालले समेत यसबारे कानुनविद्हरूसँग परामर्श भइरहेको र उनीहरूको सुझावअनुसार अघि बढ्ने कुरा संसद्‍ भवनबाट बाहिरिने क्रममा भनेका थिए । ‘अदालतको फैसलाका विषयमा कानुनविद्हरूसँग परामर्श गरिरहेका छौँ । हामी छिट्टै केही निर्णयमा पुग्छौँ,’ उनको भनाइ थियो ।

एमालेमै जाने

सर्वोच्चको फैसलापछि पुरानो पार्टी एमाले ब्यूँतिएको छ । नेपालको अर्को विकल्प भनेको एमालेमै पुरानै हैसियतमा फर्किने हो । साविकको एमालेमा उनी वरिष्ठ नेता थिए ।

प्रचण्डसँग मिलेर ओलीविरुद्ध संघर्ष गरिरहेका नेपालले अब पुरानै पार्टीमा फर्किएर उनीविरुद्ध संघर्ष गर्नुपर्नेछ । ‘पार्टी ब्युँताउने निर्णयले नेपाललाई मात्रै अप्ठ्यारो पर्ने कुरा होइन । ओलीविरुद्धको संघर्ष त त्यहीँ फर्किएर पनि गर्न सकिन्छ ,’ पार्टी ब्यूँतिएको प्रसंगमा कुराकानी गर्दा नेतृ रामकुमारी झाँक्रीले भनिन् ।

नेपाल एमालेमै जाने-नजाने भन्ने प्रश्न नै नभएको त्यस समूहको नेताहरूको तर्क छ । ओली एमाले हुने, माधव नेपाल एमाले नहुने भन्नेजस्तो तर्क भइरहेको भन्दै नेता विष्णु रिजालले प्रतिक्रिया दिए- ‘सर्वोच्चको फैसलापछि उहाँ एमालेमा जाने वा नजाने भन्ने प्रश्नै रहँदैन । एमाले केपी ओलीको पनि हो, माधव नेपालको पनि हो । पार्टी ब्यूँतिएपछि हामी सबै एमाले नै रह्यौँ ।’

नेकपाबाट ओलीलाई साधारण सदस्यसमेत नरहने गरी उनकै अध्यक्षताको बैठकले कारबाही गरेको थियो । उनलाई नै अध्यक्ष मानेर फर्किन नेपाललाई नैतिक अप्ठ्यारो होला कि नहोला भन्ने प्रश्नमा रिजालले भने, ‘अहिलेको विषय भनेको संवैधानिक र कानुनी हो । यसलाई राजनीतिक पाटोबाट कसरी समाधान गर्ने भन्ने विषयमा उहाँले छलफल गरिरहनुभएको छ केही न केही निष्कर्ष निकाल्नुहुन्छ ।’

एमाले र माओवादी केन्द्र ब्युँतिए पनि पार्टी एकताको जग भने नभत्किएको नेता रिजालको दाबी छ ।

दलत्याग गर्ने

नेकपा विभाजनपछि नेपालले पटक-पटक भन्दै आएका छन्, ‘केपी ओलीसँग कुनै पनि हालतमा मिलेर जान सकिँदैन ।’

यस अर्थमा उनलाई ओली अध्यक्ष रहेको एमालेमा फर्कन नैतिक संकट छ । उनीसँग निकै अप्रिय विकल्प पनि छ दल त्याग गर्ने । तर, यो अप्रिय निर्णय उनले लिने छैनन् । ‘दलत्याग गर्ने कुरै आउँदैन । हामी फैसला पुनरावलोकनमा जाने तयारीमा छौँ । संघर्ष गर्नेुपर्ने बाध्यता आइपरेमा पनि दलभित्रै रहेर गर्ने हो उहाँले दल त्याग गर्ने भन्ने कुरै आउँदैन,’ नेतृ अष्टलक्ष्मी शाक्यले भनिन् ।

दलत्याग गरेको अवस्थामा सांसद पद रहने छैन। त्यसैले यो जोखिम नेपालले उठाउने छैनन् । ओलीले अदालतको फैसलाअनुसार नेकपा ब्युँताएको अवस्थामा आफ्नो वैधानिकता कायम गर्न तत्काल महाधिवेशन गर्नुपर्नेछ । यो अवस्थामा महाधिवेशनबाट नेतृत्व लिने प्रयत्न माधव नेपालको हुन सक्ने आकलन उनी पक्षका नेताहरूको छ ।

‘पार्टीको वैधानिकता जोगाउन महाधिवेशन छिट्टै आयोजना गर्नुपर्छ । उहाँले त्यहाँ पनि आफ्नो दाबेदारी प्रस्तुत गर्नुहोला पार्टी नै त्याग्नुपर्ने अवस्था आइपरेको छैन,’ नेतृ झाँक्रीले भनिन् ।

नेकपा प्रचण्ड-नेपाल समूहका अध्यक्ष नेपालले पुनरावलोकनका लागि जोड गरिरहेका छन् । पार्टी नै ब्युँतिएपछि एमालेमै आएर आवश्यक संघर्ष गर्न उनीनिकट केही नेताहरूले सुझाव दिन थालिसकेका छन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, फागुन २४, २०७७ १५:३३