मलेठमा ५ जना मारिएको त्यो कालो दिन

A+ A A-

चार वर्षअघि तत्कालीन नेकपा (एमाले) ले मेची-महाकाली अभियान सञ्चालन गरेको थियो । सोही अभियानअन्तर्गत सप्तरीको मलेठमा २३ फागुन २०७३ मा एमालेले कार्यक्रम राखेकाे थियो ।

एमालेको उक्त कार्यक्रमले हिंसात्मक मोड लियो । जसका कारण सप्तरीमा त्यो दिनलाई ‘कालो दिन’ का रुपमा चिनिन्छ ।

मलेठमा ५ जनाको ज्यान जाने गएको हिंसात्मक घटनाको आज चार वर्ष पूरा भएको छ । त्यस दिन सप्तरीको मलेठमा प्रहरीले चलाएको गोली लागेर पाँच जनाको मृत्यु भयो । दर्जनौँ घाइते भए ।

एमालेले मेची-महाकाली राष्ट्रिय अभियान प्रारम्भ गर्दा मधेशी मोर्चा (राजपाभित्रका तत्कालीन ६ दल र तत्कालीन फोरम नेपाल) ले सप्तरीमा कार्यक्रम हुन नदिने जनाएको थियो । एमाले कार्यक्रम गरेरै छाड्ने र मधेशी मोर्चा हुन नदिने अडानका बीच भएको कार्यक्रमले हिंसात्मक मोड लिएको हो ।

सुरुमा एमालेको सभा राजविराजको राज रंगशालामा हुने तय भएको थियो । तर मोर्चाले अवरोध गर्ने निर्णय गरेपश्चात् एमालेले मलेठ नजिकैको गजेन्द्रनारायण सिंह औद्योगिक क्षेत्रमा सभा गर्ने निर्णय गर्‍यो । मधेशी मोर्चाले मलेठमा पनि पनि सभा हुन नदिने अड्डी लियो ।

२०७२ सालमा भएको मधेश आन्दोलनका क्रममा प्रहरीको गोली लागेर मान्छे मरिरहँदा तत्कालीन एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले दिएको अभिव्यक्ति र एमालेको भूमिकाका कारण मधेशी मोर्चा उसँग रुष्ट थियो ।

ओलीले त्यसबेला भनेका थिए- गाछीबाट एउटा आँप झर्दैमा केही हुँदैन । त्यस्तै ओलीले नै त्यसबेला भनेका थिए- मानव साङ्लो बनाउँदा माक्खे साङ्लो ।

ओलीका अभिव्यक्तिले मधेशी मोर्चा रुष्ट थियो । अझ एमालेले मेची-महाकाली अभियानअन्तर्गत सप्तरीमा सभा गर्ने भएपछि मोर्चा थप चिढियो । त्यसपछि मोर्चाले कार्यक्रम हुनै नदिने र एमालेले गरेरै छाड्ने अड्डी कसे ।

तत्कालीन मधेशी मोर्चाका सप्तरी जिल्ला संयोजक दिनेश यादव जसरी पनि एमालेको कार्यक्रम बिथोल्न लागे । त्यस्तै एमाले जसरी पनि राजविराजमै कार्यक्रम गर्ने अडान लियो ।

२०७३ फागुन २० गते सप्तरीका सुरक्षा निकायले तत्कालीन एमाले र मोर्चा दुवै पक्षलाई राखेर बैठक गरायो । सुरक्षा निकायले तत्कालीन एमालेलाई राजविराजमा नगरी कञ्चनरुपमा कार्यक्रम गर्न सुझाव दियो ।

हुन त माहौल हेरेर एमाले त्यसबेला एक कदम पछाडि हट्यो । राजविराज बजारमा नै आमसभा गर्ने उसको तयारी अवस्था राम्रो नरहेको रिपोर्टिङ भएपछि सर्‍यो । र, मलेठको औद्योगिक क्षेत्रमा कार्यक्रम गर्‍यो ।

मलेठस्थित औद्योगिक क्षेत्रमा एमालेको कार्यक्रम भइरहँदा त्यसभन्दा करिब ३०० मिटर दक्षिणको मलेठ चोकमा मधेसी दलका नेता तथा कार्यकर्ताहरूले विरोध प्रदर्शन गरे ।

दिउँसो करिब ४ः४५ बजेतिर तत्कालीन एमाले अध्यक्ष ओलीको मन्तव्य सकिनासाथ आन्दोलनकारी र प्रहरीबीच झडप सुरु भयो ।

झडपको क्रममा सुरक्षा निकायले चलाएको गोली लागी सञ्जन मेहताको घटनास्थलमै मृत्यु भयो । प्रहरीको गोली लागेर घाइते भएका पिताम्बरलाल मण्डल र आनन्द साहको पनि उपचारका क्रममा सोही दिन मृत्यु भयो । त्यस्तै घाइतेहरु वीरेन्द्र महतो र इनरदेव यादवले उपचारका क्रमाम धरानस्थित बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा ज्यान गुमाए ।

झडपको क्रममा ३१ जना प्रहरी घाइते भएका थिए ।

तस्वीरहरु : सौरभ यादव