कहाँ पुग्यो नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज ल्याउने बोर्डको योजना ?

A+ A A-

लामो समयदेखि चर्चामा रहेको नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज ल्याउने धितोपत्र बोर्डको योजना सेलाएको छ । २०७४ मा नै नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज ल्याउन लागिपरेको बोर्डले तीन वर्षपछि पनि त्यसको काम अगाडि बढाउन सकेको छैन ।

पछिल्लो समय शेयरबजारमा लगानीकर्ताको बढ्दाे उपस्थिति, अनलाइन कारोबारमा बढोत्तरी तथा दैनिक लाखौँको संख्यामा डिम्याट खाता खुलिरहँदा कारोबार नियन्त्रण गर्न नेपाल स्टक एक्सचेञ्जलाई हम्मे-हम्मे पर्ने गरेको छ । त्यसको असर दोस्रो बजारमा कारोबार गर्ने लगानीकर्तामा पर्दै आएको छ ।

बुधबार पनि नेप्सेको अनलाइन प्रणाली (टीएमएस) मा समस्या आउँदा लगानीकर्ता अलमलमा परेका छन् ।

नेप्से पूर्ण रूपमा प्रविधिमैत्री बन्न नसकेकाले नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज भित्र्याउनुपर्ने आवश्यकता टड्कारो रूपमा देखिएको बोर्डका अध्यक्ष भीष्मराज ढुंगानाले बताउँदै आएका छन् ।

एक कार्यक्रममा ढुंगानाले बजारमा कारोबारका साथसाथै लगानीकर्ताको संख्या बढ्दै जाँदा त्यसको व्यवस्थापमा नेप्सेको काम सन्तोषजनक नभएको बताएका थिए । उनले भनेका थिए, ‘बोर्डबाट स्पष्टिकरण नसोधीकन नेप्सेमा काम हुँदैन । यसले बजारमा थप समस्या ल्याउन सक्छ ।’

उनले बोर्ड र नेप्सेबीचको बढ्दो खटपटले गर्दा पनि बजारमा अर्को स्टक एक्सचेञ्ज आवश्यक भएको धाराणा राखेका थिए । बजारको अहिलेको परिदृश्यले नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज ल्याउनुपर्ने अनुभूति भएको भन्दै त्यसतर्फ काम गर्न बोर्ड सकारात्मक रहेको उनको प्रतिक्रिया थियो ।

नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज ल्याउने सम्बन्धमा तयार परेकाे अध्ययन प्रतिवेदन बोर्डले अर्थ मन्त्रालयलाई बुझाइसकेको छ । बोर्डका प्रवक्ता निरज गिरीले नयाँ स्टक एक्सचेन्ज ल्याउने योजना बनाइएको भए पनि अर्थ मन्त्रालयले अझै विचार गर्नुपर्छ भनेपछि उक्त योजना अलपत्र परेको बताए ।

‘हामीले यसअघि नै मन्त्रालयलाई नेप्सेमा सरकारी स्वामीत्वको शेयर हटाएर निजीलाई पनि स्थान दिनुपर्छ नभए नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज ल्याउनुपर्छ भनेका थियौँ,’ उनले भने, ‘यही अवस्था रहे भोलिको दिनमा पुँजीबजार व्यवस्थापनमा समस्या आउन सक्छ भनेर चुनौती औँल्याएका थियौँ । तर, मन्त्रालयबाट गर भन्ने निर्देशन नआउँदा योजना यत्तिकै सेलायो ।’

नेपाल स्टक एक्सचेञ्जले भने बजार पारदर्शी ढंगले चल्दै आएकाले नयाँ स्टक आवश्यक नपर्ने बताउँदै आएको छ ।

लगानीकर्ता र धितोपत्र बोर्ड नयाँ स्टक खोल्ने पक्षमा छन् भने नेप्से र मन्त्रालय खोल्ने पक्षमा देखिएका छैनन् । त्यही कारण नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज खोल्ने योजना अलमलमा परेको हो ।

लगानीकर्ता तिलक कोइराला नयाँ स्टक ल्याउने योजना सेलाउँदा लगानीकर्ता प्रविधिमैत्री पुँजीबजारबाट वञ्चित हुनुपरेकाे बताउँछन् । अर्का लगानीकर्ता हरि ढकालका अनुसार नेप्सेको एकाधिकार हुँदा कारोबारमा मोनोपोली बढ्ने जोखिम छ ।

लगानीकर्ताको उक्त भनाइसँग बोर्डका अध्यक्ष ढुंगाना पनि सहमत छन् । नेप्सेलाई पारदर्शी तथा प्रतिस्पर्धात्मक बनाउन नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज ल्याउनैपर्ने उनको भनाइ छ ।

पछिल्लो समय पुँजीबजारमा लगानीकर्ताको बाक्लो उपस्थिति भएसँगै शेयर खरिद-बिक्रीमा समस्या आएको र नेप्सेको प्राविधिक समस्याले बिनाकारण क्लोजआउटमा पर्ने गरेको गुनासो बढ्दै गएको छ ।

तर नयाँ स्टक एक्सचेञ्ज ल्याउने वा अहिलेको नप्सेलाई नै थप सुधार गरेर लैजाने भन्ने कुरामा नियामक निकाय अलमलमा रहँदा लगानीकर्ता त्यसको मारमा पर्दै आएका छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, फागुन १२, २०७७ १२:१०