ई–कमर्स क्षेत्रका ‘युथ आइकन’ ज्ञानेन्द्र खड्का

A+ A A-

के नेपालमा अवसर छ र ? काम गर्न सम्भव छ ? किन युवाहरूले नेपालमा अवसर नै देख्दैनन् ? यिनै प्रश्नहरूले जेलिएका हुन्थे, चितवनका ३६ वर्षीय ज्ञानेन्द्र खड्का । नवीतनम सोच र जोखिम मोल्न सक्ने साहस भने उनीसँग थियो ।

सानै उमेरमा उज्ज्वल भविष्यको खोजीमा रहेका उनी विदेश भासिए । राेजगारीका क्रममा विदेश पुगे पनि उनमा व्यवसाय गर्ने सोचको बीजारोपण भने पहिल्यै भइसकेकोे थियो । व्यवसाय गर्ने मनभित्र उब्जिएकाे त्यही बीजलाई उनले विदेशमा काम गर्दागर्दै बिरुवाको रूप दिए । सिंगापुर र अमेरिकामा उनले विभिन्न व्यवसायमा हात हाले ।

अमेरिकाको सिलिकन भ्यालीमा बसेर उनले विश्वका विभिन्न होेटलहरूसँगको समन्वयमा पर्यटन व्यवसायअन्तर्गतकाे एक्सेल ट्रिप नामक एजेन्सी खडा गरे । त्यही एजेन्सी अहिले नेपालमा अन्तर्राष्ट्रिय पहुँच भएको पहिलो एजेन्सी बन्न पुग्यो ।

अमेरिकामा बसेर नेपालमा व्यवसाय बिस्तार गरिरहेका खड्काकाे बाटाे एकाएक मोडिदियो, कोभिड १९ काे विश्वव्याधीले । विश्वमा कोरोना संक्रमणको त्रास फैलिरहेको थियो । यसबाट नेपाल पनि अछुतो रहेन । कोरोना संकटकाे छायाँ सबैतिर छाइरहँदा खड्का भने संक्रमणको अँध्यारोबाटै उज्यालाेकाे खाेजीमा छर्न लागिपरेका थिए ।

विकासोन्मुख देश नेपालमा ई-कमर्सको सुरुवात भए पनि सप्रेको थिएन । राम्ररी ब्युझिएकै थिइन, यो ई-कमर्स । ई-कमर्सलाई ब्युँझाउने सोचमा खड्का पुगे ।

चाहेको भए उनले विदेशकै कुनै ठूलो उद्योग अथवा राम्रो कम्पनी खडा गर्न सक्दथे । तर, नेपालमा ई-कमर्सको क्षेत्रमा काम गर्ने व्यवसायीको कमी रहेको उनले महसुस गरे ।

विदेश बस्दाको अनुभव र नेपालमा ई-कमर्सको क्षेत्रमा देखेको अवसरलाई मिसाएर उनले कोरोना कहरकै समयमा ई–कमर्स व्यवसाय सुरु गर्ने निर्णय गरे । नाम राखे ‘ग्यापु’ ।

विदशमै व्यवसायमा जमेको मान्छेले नेपाल आएर सानो स्टार्टअप गर्ला र ? उनले यस्ता प्रश्नको पनि सामना गर्नुपर्याे । तर, प्रश्नकाे जवाफ उनले नेपाल फर्किएर कामबाटै दिए।

सिलिकन भ्यालीबाट नेपाल फर्केका ज्ञानेन्द्र ११ महिनाको अवधिमै नेपाली ई-कमर्स क्षेत्रलाई चम्काउन सफल भए । सँगै युवाहरूका लागि प्रेरणाको स्रोत पनि बन्न पुगे ।

२०७६ चैतदेखि अनलाइन मार्केट प्लेसको रूपमा ग्यापुको सुरुवात गरेका ज्ञानेन्द्रले छोटो समयमा नै ई-कमर्सको प्रयोग नेपाली समाजमा बढाउन मुख्य भूमिका खेले । लकडाउन सुरु भएको तेस्राे दिनदेखि नै सानो लगानीमा सुरु भएको ग्यापुले ११ महिनाको अवधिमा अर्थात् हाल दैनिक १० लाखको व्यापार गर्दै आएको छ ।

१ सयभन्दा बढी युवालाई रोजगारी दिएको ग्यापुले स्वतन्त्र व्यापारीको रूपमा काम गर्न चाहनेहरूलाई समेत समन्वय गरेर एउटै स्थानमा ल्याएको छ । कुनै समय अनलाइनबाट अर्डर गरेर पनि घरै बसेर किन्न सकिन्छ भन्ने कल्पनालाई ई-कमर्सले यथार्थमा बदलिदिएको छ ।

सेवाग्राहीलाई प्राविधिक शिक्षा दिँदै ई-कमर्सको व्यावसायिक वातावरण सिर्जना गर्न लागिपरिरहेका छन् खड्का । नेपालजस्तो विकासोन्मुख देशमा परम्परागत व्यावसायिक सोच र प्रचलनलाई परिवर्तन गर्ने ई-कमर्सहरूको संघर्षमा अब्बल रूपमा उत्रिएको छ, ग्यापु ।

व्यवसाय गर्नुपर्छ र त्यसबाट नाफा कमाउन या व्यवसायलाई स्थायित्व दिनलाई वर्षौं पर्खनुपर्छ भन्ने मानसिकतालाई पनि उनले चिरे । हाल ग्यापुले प्रत्येक दिन ६ सयभन्दा बढी सेवाग्राहीलाई सेवा दिँदै आएको छ ।

अमेरिकाको आईटी हब मानिने सिलिकन भ्यालीमा सुनौलो सपना बोकेर विलासितापूर्ण जीवन बिताइरहेका खड्काले नेपाल फर्किएर नेपालमा नै सुनौलो सपना र राम्रो जीवन बिताउन सकिन्छ भन्ने उदाहरण दिएका छन् ।

जिरादेखि हीरासम्म अटाउँछ ग्यापुमा

त्यसो त यसअघि नै अमेरिमा केन्द्रीय कार्यालय बनाएर नेपालमा समेत एक्सेल ट्रिप कम्पनी संचालनमा ल्याइसकेका उनले सोही अनुभवलाई ग्यापुमा पनि मिसाएका छन् ।

उत्पादक र ग्राहकबीचको दरिलो पुल बनेको ग्यापुले अहिले नुनदेखि सुन, हीरादेखि जिरासम्मका सामान अनलाइनमार्फत बिक्री वितरण गर्दै आएको छ । ग्यापुले ग्राहकमाझ आफ्नो विश्वास पनि दरिलो बनाइसकेकाले स्थापनाकाे ११ महिनामा नै मासिक करोडौँको व्यापार गर्ने हैसियत बनाइसकेकाे छ ।

अझ त्यसमाथि स्वतन्त्र रूपमा व्यापार गर्न सक्ने र प्रविधिमा जोडिएर काम गर्न चाहनेहरूलाई रोजगारीकाे वातावरणसमेत बनाइदिएकाे छ ।

संक्रमणको समयमा त्राससँगै रोजीरोटी गुमाएकालाई पनि आशाको आधार बनेको ग्यापुले संक्रमणकालमै १ सयभन्दा बढी व्यक्तिलाई रोजगारी दियो ।ग्यापुले यसरी छोटो समयमा गुणस्तरीय, सुलभ र छरितो रूपमा सेवा पस्कँदै आएको छ ।

एक्सेल ट्रिपमा संचालक भएर काम गरिरहेका खड्काले नवीनतम योजनाबाट सामाजमा प्रविधिमा आधारित नवउद्यमलाई समाजमा विश्वास गर्ने वातावरण सिर्जना गर्न अहम् भूमिका खेलेका छन् ।

विदेशमा कमाएको पैसा र अनुभवलाई नेपालमा खन्याएर व्यवसायको बीजारोपण गरेका खड्का विश्व प्रसिद्ध म्यागजिन फोर्ब्सकाे सूचीमा समेत परिसकेका छन् । छोटो समयमा फस्टाएको व्यवसायका आधारमा उनलाई म्यागजिनले छोटो समयमा व्यवसाय बिस्तार गर्ने स्टार्टअपको रूपमा आफ्नो सूचीमा राखेको हो ।

नेपालमा सफल व्यवसाय गरिसकेको ग्यापुले अहिले भारत तथा भियतनाममा पनि आफ्नो शाखा बिस्तार गरिसकेको छ ।

चेन बिजनेसका मालिककाे बास कार्यालयमै

कोरोना महामारीको समयमा घरभित्र थुनिइरहँदा सिंगापुर, अमेरिकाजस्ता देशमा व्यवसाय गरिरहेका खड्का भने आफैँ घरघर पुगेर सेवा दिइरहेका थिए ।

चेन बिजनेसका मालिक खड्काको बसाइको भने कुनै टुंगो हुँदैनथ्याे । खड्काले नेपाल आएर सुरु गरेको ग्यापुले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा प्रतिस्पर्धी बनाउनका लागि कैयौँ दिनसम्म कर्मचारीसँगै कार्यालयमा सुतेर पनि काम गरे ।

उनी हरेक समय भन्ने गर्छन्, ‘लिडर हुने हो भने फलोअर्ससँगै हिँड्नुपर्‍याे । म पनि कर्मचारीसँगै सुतेर कार्यालयमै खाना खाएर काम गर्थें । यसले कर्मचारीबीच घुलमिल र व्यवसायलाई आत्मीय बनाउन मद्दत पुर्‍यायो । कर्मचारीबीच आत्मीयतापूर्ण वातावरण भयो भने जुनसुकै व्यवसाय गरे पनि सफल भइन्छ ।’

सायद नवीन सोच हुन्थेन भने आज खड्का विदेशमै सामान्य कर्मचारीको रूपमा जीवन गुजारिरहेका हुन्थे । उनको एक सोचले नै उनको जीवन परिवर्तन मात्र भएन । नेपालमै अथाह सम्भावना छ भनेर आम युवाका लागि उनी प्रेरणाका स्राेत समेत बने ।

नेपालमा व्यावसायिक वातावरण छैन भनेर विदेश भासिने अथवा नाम, दाम र अनुभव बटुलेर पनि स्वदेश फर्कन नचाहनेका लागि नेपालमा पनि अन्तर्राष्ट्रियस्तरको व्यवसाय गर्न सकिन्छ भन्ने गतिलो ‘युथ आइकन’ बनेका छन् खड्का ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, माघ ३०, २०७७ १८:४५