केदारभक्त माथेमाको प्रश्न- यो पनि प्रजातन्त्र हो ?

A+ A A-

‘संविधानमाथिको प्रहार इतिहासकै ठूलो अपराध’ सिफल चौरमा जम्मा भएका नागरिक अगुवाले समातेको प्लेकार्डमा लेखिएको थियो । यो त्यही चौर हो, जहाँ जहाँनियाँ राणा शासनको विरोधमा उत्रिएका धर्मभक्त माथेमालाई झुण्ड्याइएको थियो ।

माथेमालाई राणाहरूले झुण्ड्याएको ८० वर्ष पुग्यो । ८ दशकमा मुलुकले प्रजातन्त्र, पञ्चायत फेरि प्रजातन्त्र हुँदै लोकतन्त्रसम्मको यात्रा गर्‍यो । तर, नागरिक र संविधानमाथिको प्रहार रोकिएन ।

५ पुसमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले संसद् विघटन गरेर एक पटक फेरि संविधान र लोकतन्त्रमाथि प्रहार गरे । लोकतन्त्र र संविधानका लागि ज्यान गुमाएका माथेमाजस्ता तमाम अन्य सहिदको अपमान भएको भन्दै नागरिक समाज आइतबार सिफल चौर पुग्यो ।

‘लुकौला आज सत्ता र झण्डापछाडि तर नाङ्गो पेस हुनेछौँ तिमी इतिहासको कठघराअगाडि,’ ओलीमाथि कटाक्ष गर्दै लेखिएको व्यानर बोकेका अभियन्ताले सहिदको सम्मानमा शिर निहुराए । संविधान र लोकतन्त्रमाथि हमला गर्ने प्रधानमन्त्री ओलीलाई खबरदारीको औँला उठाए । दृष्टिविहीनको समूहले गीत गाएरै प्रतिगमनको विरोध गरे ।

बृहत् नागरिक समूहले सिफल चौरमा गरेको विरोध कार्यक्रममा प्राध्यापक डा. केदारभक्त माथेमाले विश्वविद्यालयका प्राध्यापकलाई विरोधमा उत्रिन आग्रह गरे । प्राध्यापक तथा विद्यार्थीले सचेत नागरिकको भूमिका निर्वाह गर्नुपर्ने उनको भनाइ थियो ।

१३औँ शताब्दीमा बेलायतको तानशाह राजा जोनलाई त्यहाँका नागरिकले ‘म्याग्नाकार्टा’मा हस्ताक्षर गराए जसरी बारम्बार प्रतिगमनमा उद्धृत हुने नेपाली नेताहरूलाई पनि त्यस्तै दस्तावेजमा हस्ताक्षर गर्न लगाउनुपर्ने उनले बताए ।

‘संघीयता र समाजवादप्रतिको प्रतिवद्धता भाषणमा मात्र हाेइन, व्यवहारमा पनि लागू हुनुपर्छ,’ उनले भने, ‘अलिकति समाजवादी रिपोर्ट आउँदा चकटीमुनि लुकाएको त हामीले देखेकैै हौँ, चिकित्सा शिक्षाको रिपोर्ट पनि तीन महिना लुकाएका थिए ।’ सरकारले संवैधानिक अंगमाथि गरिरहेको हस्तक्षेप बन्द गर्नुपर्ने उनले बताए ।

‘यो पनि प्रजातन्त्र हो ?’ माथेमाले प्रश्न गरे, ‘हामीले यस्तो प्रजातन्त्र खोजेका हौँ भने चाहिएन यस्तो प्रजातन्त्र । मैले सोचेकै थिइनँ, यस्तो प्रजातन्त्र ।’

लेखक खगेन्द्र संग्रौलाले नागरिक आन्दोलनको मर्म संसद पुनर्स्थापना र संविधानको रक्षा गर्नु मात्रै नभएर संविधान संशोधन गराउनेसम्म रहेको बताए । नागरिक आन्दोलनको शक्ति बढ्दै गएमा संविधान पुनर्लेखनको माग आफूहरूको रहेको उनको भनाइ छ ।

संग्रौला, प्राध्यापक माथेमा, लेखक तथा पत्रकार नारायण वाग्ले, युग पाठक, तुलानारायण साह, कवि चन्द्रवीर तुम्बापो, रीता परियार, उज्ज्वल प्रसाईंलगायतका अभियन्ता सहभागी थिए ।

संसद विघटनविरुद्ध ११ पुसमा माइतीघर मण्डलामा शंखघोष गरेर आन्दोलन सुरु गरेको बृहत् नागरिक आन्दोलनले २२ माघमा शोभा भगवतीमा विरोध कार्यक्रम गर्नेछ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, माघ १९, २०७७ ११:३६