अझै बढ्न सक्छ सुनकाे मूल्य, किन हुन्छ उतारचढाव ?

A+ A A-

कोरोना सुरु भएसँगै बढेको सुनको मूल्य आइतबारदेखि पुन: घट्न सुरु भएको छ । यो हप्ताको पहिलो र दोस्रो दिन नै तोलामा २ हजार १ सय रुपैयाँले मूल्य घटेको हो ।

सुनचाँदी व्यवसायी महासंघका अनुसार सोमबार छापावाल सुनको मूल्य प्रतितोला ९२ हजार २ सय रुपैयाँ र तेजावी सुन प्रतितोला ९१ हजार ७ सय रुपैयाँमा बिक्रीवितरण भएको छ ।

गतवर्षकाे सोही अवधिमा प्रतितोला ६४ हजार ६५ रुपैयाँ रहेको सुनको मूल्य एक वर्षको अवधिमै २८ हजार १ सय ३५ रुपैयाँले बढेको हो ।

गत आर्थिक वर्षको पुसमा ६४ हजार ६५ रुपैयाँ प्रतितोला रहेको सुनको मूल्य त्यसपछि भने बढेर असोजसम्ममा १ लाख ३ हजार रुपैयाँसम्म आइपुगेको थियो । विश्वबजारमा भने सन् २०२० सुरु भएसँगै १५ सय ६१ दशमलव २ अमेरिकी डलर रहेको सुनको मूल्य सन् २०२१ काे जनवरीसम्म आइपुग्दा १८ सय ४९ डलरमा आइपुगेको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा सुनकाे मूल्यमा घटबढ भएपश्चात् मात्रै त्यसको प्रभाव नेपालमा पर्ने गर्दछ । अर्थात् अन्तर्राष्ट्रिय बजारअनुसार नै नेपालमा सुनको मूल्य निर्धारण हुने गर्छ । विश्वमा पछिल्लो १२ महिनामा सुनको मूल्य १८ प्रतिशतले बढेको देखिन्छ । तर १० जनवरीदेखि भने सुनको मूल्यको ग्राफ ओरालो लागेको देखिएको छ ।

अमेरिकाको न्युयोर्कबाट सुनचाँदीकाे मूल्यको जानकारी गराउने अनलाइन पोर्टल किट्को गोल्ड इन्डेक्सका अनुसार कोभिड सुरु भएसँगै विश्वबजारमा सुनको मूल्यमा २ सय ८५ दशमलव ७० डलरले वृद्धि भएको छ । अर्थात् २०२० मा १९ दशमलव २९ प्रतिशतले सुनको मूल्यमा वृद्धि भएको हो । किट्कोले छ महिनायता ४८ दशमलव ७० डलर अर्थात् २ दशमलव ७६ प्रतिशतले मूल्यमा वृद्धि भएकाे देखाएको छ ।

सुनचाँदी व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष माणिकरत्न शाक्य पनि सुनको मूल्यलाई प्रभाव पार्ने तीन कारण मुख्य रहेकाे बताउँछन् । उनका अनुसार कोभिडको दोस्रो वेभ संसारभर देखिन सुरु गरेको छ । काेराेनाकाे यही दोस्रो वेभका कारण लगानीकर्ताहरू अन्य क्षेत्रमा लगानी गर्ने कि सुनमा गर्ने भन्नेमा अलमलमा परेका छन् । यस कारण पनि अबका केही दिन सुनकाे मूल्य घटे पनि फेरि वृद्धि हुन सक्छ ।

‘तर, यो अवस्था दिर्घकालीन नहुने हुँदा सुनको मूल्य पुरानै अवस्थामा फर्किने सम्भावना भने छैन’, उनले भने, ‘अझै खोप आइसकेको छैन । लगानीका लागि निर्माण, उद्योगधन्दालगायत सबै क्षेत्र असुरक्षित नै छन् । अब सुनमा नै लगानी सुरक्षित ठान्दा लगानीकर्ताको चाप बढ्छ । माग बढेपछि स्वतः मूल्य बढिहाल्छ । त्यसैले अब फेरि घटेर ७० हजार रुपैयाँको हाराहारीमा पुग्ने सम्भावना छैन ।’

यीबाहेक अमेरिकी डलरको अवस्था, बैंकको ब्याजदर, अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारिक सम्बन्ध, देशको भन्सारदरलगायतले पनि सुनको मूल्यमा उतारचढाव ल्याउन सक्छ ।

गत वर्ष पनि अमेरिका र चीनबीचको बिग्रँदाे व्यापारिक सम्बन्ध, कोभिडले ठप्प पारेको अर्थतन्त्रजस्ता कारणले सुनको मूल्यमा प्रभाव पार्‍याे । कोभिडका कारण लगानीको वातावरण खुम्चिन पुग्दा विश्वभर लगानीकर्ताको ध्यान सुनतर्फ मोडियो । त्यस्तै, संक्रमणको डरले उत्पादनमा कमी आउँदा पनि बजारमा माग बढ्न पुग्यो भने आपूर्ति घट्याे । यसले गर्दा सन् २०२० मा १८ दशमलव ४५ प्रतिशतले सुनको मूल्यमा वृद्धि भयो ।

यी कारणले अझै बढ्न सक्छ मूल्य

अमेरिकी डलरको अवस्था

हाल अमेरिकी अर्थतन्त्र खस्किँदो रहेकाले अमेरिकी डलरको मूल्य पनि घट्ने सम्भावना छ । त्यसैले अमेरिकी डलरमा लगानी गर्ने संस्थाहरूले सुनमा लगानी गर्न थालेपछि सुनको मागमा वृद्धि भई मूल्य बढ्न जान्छ । त्यस्तै, केन्द्रीय बैंकहरूले पनि डलर सञ्चिति घटाई सुनको सञ्चितिमा वृद्धि गर्नाले पनि सुनको मूल्य बढ्न सक्छ ।

ब्याजदर

अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा ब्याजदरले पनि सुुनको मूल्यमा विशेष प्रभाव पार्ने गर्छ । अझै अमेरिका, बेलायत, चीन र भारतजस्ता देशमा बैंकमा बचतको ब्याजदर घट्दै जानुले पनि भविष्यमा थप मूल्य बढ्न सक्ने आकलन गर्न सकिन्छ । अहिले अमेरिकी सेन्ट्रल बैंकले बचतको ब्याजदर घटाएको छ । जसले गर्दा पछिल्लो समय अमेरिकामा बैंकमा बचत गर्ने लगानीकर्ताहरू बैंकबाट ब्याज थोरै आउने भएपछि सो रकम सुनमा लगानी गर्न थालेका छन् । जसले गर्दा केही दिन करेक्सन मुडमा रहे पनि सुनको मूल्य पुन: बढ्ने सम्भावना छ ।

कोरोनाको दोस्रो वेभ

कोरोना कहिले सकिएला भन्ने अझै पनि यकिन भइसकेको अवस्था छैन । एक वर्षदेखि विभिन्न देशले कोरोनाविरुद्धको खोप बनाए पनि पूर्ण रूपमा सफल हुन नसक्दा पनि लगानीकर्ताले सुरक्षित महसुस गर्न सकेका छैनन् । जसले गर्दा अन्यत्र ढुक्कसँग लगानी गर्ने वातावरण अझै केही समय नहुने पक्काजस्तै छ ।

यस्तो अवस्थामा कोरोनाको दोस्रो वेभको लहर सुरु हुँदा केमा लगानी गर्ने भन्ने कुरामा अलमलमा रहेका लगानीकर्ता पुन: सुनमै लगानी गर्ने सम्भावना बढेर गएको छ । अध्यक्ष शाक्यले तत्काल खोप नबनेको वा लगानीको वातावरणमा सुधार नआए अलमलमा परेका लगानीकर्ता सुन किन्नतर्फ मोडिने बताउँछन् । जसले गर्दा सुनको मूल्य पुन: बढ्न सक्ने उनको दाबी छ ।

त्यसो त किट्को डटकमले पनि कोभिडका कारण लगानीको वातावरणमा सुधार नहुँदा सुनमा लगानी गर्ने लगानीकर्ता दोब्बरले बढ्ने र सुनकाे मूल्यले छलाङ मार्न सक्ने उल्लेख गरेको छ ।

योसँगै खस्कँदो अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारिक सम्बन्धले पनि उत्तिकै भूमिका खेलेको देखिन्छ । विश्वका ठूला तथा शक्तिशाली राष्ट्रहरू अमेरिका, चीनजस्ता देशको व्यापारिक सम्बन्ध स्थिर नहुनाले पनि सुनको बजारमा उतारचढाव आइरहने जानकार बताउँछन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, पुस २७, २०७७ १७:४३