मकैको मौलिक स्वाद अब काठमाडौंमा

A+ A A-

पोल्टाभरि मकै र भटमास हालेर भैँसी चराउन जाने दैनिकी सहरतिर बस्नेका लागि हिजाेआज दन्तकथाजस्तै लाग्छ । ढिँडो र गुन्द्रुकको मौलिक खाना भान्साघरको आगन्तुक परिकारजस्तै बनेको छ । तर, यदाकदा मकैको मौलिक स्वादको तिर्सना मेट्न खानाका पारखीहरू मौलिक खानाको खोजीमा डिपार्टमेन्टल स्टोरदेखि रेस्टुरेन्टतिर भौँतारिइरहन्छन् । किनभने मकैको मौलिक स्वादलाई यतिखेर सहरका डिपार्टमेन्टल स्टोर र फिल्म हलका फेन्सी पपकर्नले विस्थापित नै गरेको छ ।

गाउँको मकै र खेतबारी छाडेर तपाईंं हामी सहरिया बन्ने बहानामा बहुगुणी हाम्रै मौलिक उत्पादनलाई लत्याउँदै विदेशी खानाको स्वाद लिन मरिमेट्ने गरिरहेका छौँ । तर, यसमा पृथक् रूपमा उत्रिरहेका छन् ललितपुर सानागाउँका दुई युवा दुर्गाबहादुर सुवेदी र राजकुमार अधिकारी । लामो समय वैदेशिक रोजगारी गरेर स्वदेश फर्किएका सुवेदीले अधिकारीको सहकार्यमा उक्त रेष्टुरेन्ट खोलेका हुन् । आजभन्दा एक वर्षअगाडि चाबहिल चोकदेखि सुरु गरेको व्यवसाय अहिले ललितपुरको झम्सिखेलबाट न्युरोडसम्म पुगिसकेको छ ।

सुवेदी र अधिकारीद्वयले मकैको मौलिक स्वादलाई तपाईं हामीलाई चटक्कै भुल्न नदिन लागिपरिरहेका छन् । जसका लागि उनीहरूले मकैको मःम:, सुप, पिजादेखि पकौडासम्म बनाएर ग्राहकहरूलाई चखाउँदै आएका छन् । अहिलेसम्म हामीले थाहै नपाएका ३५ परिकार मकैबाटै बनाएर नेपाली समाजमा मकैको व्यावसायिक यात्रामा टेवा दिने कोसिस गरिरहेका छन् ।

त्यसो त नेपालमा अत्यधिक मात्रामा मकै उत्पादन हुने गर्छ । तर, अचम्म, नेपालमा अत्यधिक फल्ने मकैलाई नै व्यावसायिक बाटोमा लैजान भने हामी सधैँ चुकिरहेका छौँ । त्यसैले होला, गाउँघरमा खाजा र खानामा सीमित मकैले सहरसम्मको यात्रा भने गर्न सकेको छैन । सायद यसै कारणले होला, अहिले मकैका परिकारहरू सडक र ठेलागाडामा मात्रै सीमित हुन पुगेका छन् ।

वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएका सुवेदी र इन्जिनियरिङ सकेर बसेका अधिकारीले नेपालमै पहिलो साहस गरे मकैलाई हाम्रो चुलो चौको र सडकबाट उठाएर रेस्टुरेन्ससम्म ल्याउने । साँच्चै उनीहरूको साहसले अहिले भने सार्थकता पाउँदै गएको छ ।

सञ्चालक दुर्गाबहादुर भन्छन्, 'मकैका विविध परिकार बेचेरै हामीले एउटै शाखाबाट मात्र वार्षिक १५ लाख रुपैयाँभन्दा बढी नाफा कमाउन सफल भएका छाै । पहिलो प्रयासमा नै यसरी आर्थिक रूपमा फस्टाएको मिस्टर कर्नको व्यापारले हामीलाई केही हौस्याएको पनि छ । समय र परिस्थितिले साथ दिएमा सातवटै प्रदेशमा मकैका परिकार पस्किनेछौँ ।'

यो त भयो मकैलाई चुलोचौको र सडकबाट उठाएर रेस्टुरेन्टसम्म पुर्‍याउने दुई युवाको व्यावसायिक यात्रा । अब हेरौँ, कसरी बनाउँछन् त मकैबाट स्वादिला परिकारहरू । सञ्चालक सुवेदीले तपाईं हामीलाई घरमै बनाउन केही परिकारको रेसिपी यसरी बताउँछन्:

मकैको सुप

मकैको सुप सुरुमा १ सय ५० ग्राम मकै लिनुहोस् र त्यसलाई दुई भाग बनाउनुहोस् । एक भागलाई मिक्स्चरमा राम्रोसँग पिस्ने र बाँकी रहेको अर्को भाग मकैका दाना राख्ने । त्यसपछि सस्पेन्स वा कुनै भाँडामा ३ सय मिलिलिटर पानी राखेर तताउने । पानी उम्लिएपश्चात् पिसिएको मकैको पिठो राख्ने । अदुवा, लसुन स्वादअनुसार राख्ने ।

त्यसमा स्वादअनुसार घ्यु र तिलको तेल हाल्ने । अघिको बाँकी रहेको १ भाग दाना मकै पनि राखेर ५ मिनेट राम्ररी पकाउनुहोस् । यसरी तयार भएको सुपमा तपाईंंले थोरै हरियो प्याज र स्वादअनुसार कागती राख्न सक्नुहुन्छ । यसरी घरमै बसेर मकैको सुप बनाउन सकिन्छ । यो स्वास्थ्यका लागि पनि निकै लाभदायक हुने हुनाले परिवारमा सबै उमेरकाले खान सक्नेछन् ।

अमेरिकन कर्न

सुरुमा स्वीट कर्नलाई कुकरमा हालेर २ सिट्टी लगाउनुहोस् । मकै पाकिसकेपछि पानी निकालेर त्यसमा कर्न फ्लोर, मैदा, स्वादअनुसार नुन र मरिचको धुलो राखेर मकैलाई राम्ररी मोल्नुहाेस् । त्यसपछि एउटा भाँडामा तेल तताएर सो मकैलाई डिप फ्राई गर्नुहाेस् ।

यसरी तेलबाट मकै फ्राई गरेर निकालेपछि फ्राई प्यानमा राखेर आवश्यकताअनुसार हरियो खुसार्नी वा धुलो खुर्सानी, अदुवा, लसुन राख्ने र २ मिनेटसम्म घ्यु वा तिलको तेल राखेर पकाउनुहाेस् । यसरी तयार गर्न सकिन्छ घरमै बसेर अमेरिकन कर्न ।

यी दुई त तपाईंले माथिको रेसिपी हेरेर घरमै बनाएर आफू मात्रै होइन, परिवारका सबै सदस्यलाई चखाउन सक्नुहुनेछ । यीबाहेक ३५ प्रकार स्वाद चाख्न रहर छ भने अनि सिकेर घरमा बनाउन मन छ भने चाहिँ तपाईंले मिस्टर कर्न नै जानुपर्ने हुन्छ । जानुस् है त मिस्टरकर्नमा हजुरआमाले बनाएको मकैकाे ढिँडोलाई पिजाको स्वादमा चाख्न ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, पुस २५, २०७७ ०७:४८