छुट्याे एउटा नक्कली पिरती

A+ A A-

प्रेममा जब धेरै नखरा हुन्छ, बुझ्नुपर्छ- यो खसोखास नक्कली प्रेम हो ।

ढोङको गाढा जलप लगाएको नक्कली प्रेम वास्तवमा क्षणभङ्गुर पानीको फोकोजस्तै हो । पानीको यो फोको म के के न हुँझैँ गरी हुत्त उठ्छ, छिपछिपे जलप्रवाहमा खुर्र बग्छ र तत्क्षण प्याट्ट फुट्छ । बस्, किस्सा खत्तम !

यौनजन्य जीवनको होस् वा राजनीतिको, नखरे प्रेमको नियति पनि अन्ततः यस्तै हो । हुत्त उठ्यो, खुर्र बग्यो, प्याट्ट फुट्यो- सकियो !

२०७४ सालको भ्यालेन्टाइन्स डे अर्थात् पश्चिमा संस्कृतिमा प्रचलित प्रेम दिवस । त्यो दिन खड्गप्रसाद शर्मा ओली र पुष्पकमल दाहालले फर्‍याकफुरुक र मस्याकमुसुक गर्दै रातो गुलाफ साटासाट गरेर राजनीतिक प्रेमालाप सुरु गरेका थिए । देखिजान्ने लोकका लागि त्यो सपनामा पनि नचिताएको दृश्य थियो- हदै असम्भव !

हिजोसम्म ओली र दाहाल राजनीतिमा जीवन-मरणका शत्रु थिए । तिनको आपसी द्वन्द्व ‘अस्तित्वको डबलीमा कि तँ छैनस् कि म छैन’ भनेजस्तो थियो । एकअर्काको निन्दामा यिनले शब्दकोशका निन्दासूचक सबै शब्द निखारिसककेका थिए । तैपनि यिनको निन्दाको धीत अझै मरेको थिएन । तर, बरा यी कीर्तिमानी निन्दकलाई आनन्ददायी निन्दालाई निरन्तरता दिन शब्दको चरम दुःख थियो ।

ओली र दाहाल परे राजनीतिक जायजन्मका दृष्टिले दुवै लाल कम्युनिस्ट पथगामी । ओलीको राजनीति खुकुरीमार्गी झापाली विद्रोहको आवेगी झिल्कोबाट सुरु भएथ्यो, दाहालको राजनीति मोहनविक्रम सिंह नेतृत्वको सुस्त चौथो महाधिवेशनबाट । ओलीको कुल राजनीतिक पुँजी १४ वर्षको काराबास थियो, दाहालको कुल राजनीतिक पुँजी थियो जनयुद्धको आँधीबेहरीबाट निर्मित विराट व्यक्तित्व । एमालेको नौमहिने शासनपछि ओली जनअधिकारको मोर्चामा कहिल्यै खडा भएनन् । न विचारले, न जिब्राले, न पाइतालाले ।

दाहालले जनयुद्धको रक्तरञ्जित आँधीबेहरीद्वारा परिवर्तनका नानाओली मुद्दाहरू उठाए । तीमध्ये गाँठी मुद्दा थिए- गणतन्त्र र धर्मनिरपेक्षता । त्यसो त संघीयता र समावेशिताका मुद्दाको जग निर्माण गरेको पनि दाहाल नेतृत्वको हिंस्रक आँधीबेहरीले नै हो ।

दाहाल जब विशाल दलबलसाथ सशस्त्र अभियानबाट निःशस्त्र राजनीतिमा आए, सत्तामुखी प्रतिस्पर्धाको मैदानमा ओली र दाहालको झ्याप्प जम्काभेट भयो । यो जम्काभेट वास्तवमा एउटै चरिचरनमा भेट भएका दुई वटा साँढेको जस्तो थियो । बल, हुङ्कार र तेजमा दाहाल जण्ड बहर गोरुजस्ता थिए, ओली थिए थकित मुद्रामा आफ्नाे शासकीय अतीतको न्यास्रो मानिरहेको बुढो गोरुजस्ता ।

जब राष्ट्रिय चुनाव आयो, दाहाल र ओलीको शक्ति परीक्षा सुरु भयो । दाहालसँग प्रगतिशील परिवर्तनका यथेष्ट एजेण्डाहरू थिए, आफूतिर उर्लिरहेका अनेक चरित्रका जनको उत्पाती भीड थियो, तगडा बाहुबली गुण्डाहरू थिए । ओलीसँग शासनको आसनमा बसेर आर्जित कलङ्कका टीकाहरू थिए, उमङ्गविहीन सुस्त कार्यकर्ताहरू थिए । अनि लोकले गरिरहेको कुरीकुरीका उपहासजन्य कटाक्षहरू थिए ।

चुनावको नतिजामा दाहालको माओवादी दल हात्ती आकारमा प्रकट भयो, ओलीको एमाले दल मुसो आकारमा पतित भयो । आफ्नो विराट विजयद्वारा मैमत्त दाहालले ओलीलाई मर्माहत हुने गरी गिज्याए । दाहालसँग प्रत्युतर प्रतिवाद गर्न ओलीसँग वैचारिक आदर्श वा मूल्यजन्य अस्त्र केही थिएनन् । उनीसँग थिए त केवल झिरझैँ तीक्ष्ण, तीव्र र विलक्षण उखान-टुक्काहरू ।

ओली फगत उखानटुक्काकै भरमा दाहालसँग यसरी भिडे, त्यसबाट लोकलाई मनोरञ्जन त प्राप्त भयो नै, एमाले कार्यकर्तागणलाई साहस र ढाडस पनि मिल्यो । माथि नै भनियो, अपसी भनाभन र हानाहानमा दाहाल र ओलीले निन्दासूचक संज्ञाहरू यसरी फजुल खर्च गरे, शब्दकोशका सबै निन्दासूचक शब्दहरू मिलिक्कै सकिए ।

जब अर्को चुनाव आयो, राजनीतिक परिस्थितिले पल्टा खायो । ओलीको एमालेको आकार हात्तीउन्मुख भयो, दाहालको माओवादी भयो मरिचउन्मुख । अब गिज्याउने पालो आयो ओलीको, मर्माहत हुने पालो दाहालको ।

यस्तैमा अनायास सपनाको सपनामा पनि कल्पना नगरिएको कुरा घटित भयो । कृत्रिम मुस्कानमय अभिनयसाथ गुलाफ साटासाट गरी दुई जीवन-मरणका शत्रुको नखरे मायापिरती सुरु भयो । त्यो चर्तिकला देखेर जगत् चकित भयो- अरे, अरे ! गोर्खे राजनीतिमा के हो यो अप्रत्याशित गाईजात्रा ? यो नखरे मिलनमा एउटै मैदानका यी दुई सत्तापारखी साँढेका भित्री दाउ के के हुन् ?

विचित्रको प्रणय-बन्धनमा गाँसिएका दुई साँढेले लोकलाई केही मीठा कुरा सुनाए । एक, सरकार अस्थिर हुँदा विकासले गति लिन पाएन, भ्रष्टाचार मौलायो । तसर्थ स्थिर सरकार, भ्रष्टाचार उन्मूलन र गतिमान विकासका लागि हो यो प्रेमिल एकता ! दुई, व्यवस्था पुँजीवादी हुँदा कामचोर ठगठालुहरू सधैँ मोटाए, गरिखाने भुइँमान्छेले सधैँ दुःख पाए । तसर्थ ठगमार्गी पुँजीवादलाई खुम्च्याउँदै जनसेवी समाजवादतिर जान हो यो भव्य एकता !

तीन, अब स्थिर शासनको माध्यमले गरिने सिर्जना समृद्धिको हो, जनजनलाई गरिने वितरण सुखको हो । बस्, यी थिए कुटिल राजनीतिक डबलीका साँढेद्वयका मुखले भन्ने मीठा कुरा । तर, यी दुई साँढे एक हुनुमा यिनका अप्रकट दाउ अर्कै थिए । आफू अन्तर्यामी नहुनाले यिनका अप्रकट दाउहरूबारे ठोकेर केही भन्न सकिन्न, खालि केही अड्कल काट्न मात्र सकिन्छ । अनेक कारणवश दाहालको दल खुम्चिँदै सीपी मैनालीपथ उन्मुख थियो, तसर्थ आफ्नाे लोपोन्मुख अस्तित्वको रक्षा गर्न भयातुर दाहाललाई आश्रयस्थल चाहिएको थियो । ओलीलाई सर्वसत्ताधारी एवं सर्वशक्तिमान प्रधानमन्त्री बनेर जगत्‌लाई आफ्नाे शान, पौरख र गौरव देखाइदिनु थियो ।

दाहालका चित्तको गोप्य पत्रमा सायद एउटा भन्न नमिल्ने कुटिल दाउ पनि हुँदो हो- म्यादी मिर्गाैलाको भरमा बाँचेका ओलीको जिन्दगी कति नै होला र ? यिनको आसन्न शेषपछि पार्टीसत्ताको उच्च गद्दाको सर्वाधिकार कतै नजा ! उता ओलीलाई शरणार्थी उर्फ आयातित उर्फ भतुवा दाहाललाई बिरालाले मुसोझैँ खेलाएर हिजोको अपमानको पूरापूर साटो फेर्नु थियो । जे होस्, आ-आफ्नाे दलका सकल जनलाई निरीह, निस्तेज र सत्वहीन तमासेका रूपमा बाहिर राखेर रहस्यमय खोपीवार्ता गरी दुई साँढेको ‘ऐतिहासिक एकता’ ट्याक्क सम्पन्न भयो ।

आश्चर्यको कुरा, दाहालले आफ्नाे सिरिखुरी सम्पत्ति लगेर आफ्ना जघन्य शत्रु ओलीका चरणमा अर्पण गरिदिए । प्रभुका चरणमा उनले आफ्नाे छँदाखाँदाको दल अर्पण गरे, आफ्नाे नेतृत्वमा सिर्जित परिवर्तनका मुद्दाहरू अर्पण गरे, आफ्नाे इतिहासको गौरव अर्पण गरे, आफ्नाे व्यक्तित्वको आभा अर्पण गरे । र, यसरी हिजो क्रान्तिको झण्डा उठाएका दाहाल प्रतिक्रान्तिका नायक ओलीका स्वामिभक्त खलनायकमा पतित भए । अनि भयो के ? भक्त दाहाल ख्वामित ओलीको पूर्णकालिक चाटुकारितामा लागिपरे । ओलीलाई रिझाउन दाहाल राष्ट्रपतिमा योगदान, योग्यता र कार्यकाैशलशून्य विद्यादेवी भण्डारीका प्रस्तावक र प्रशंसक बने । ओलीश्रीलाई थप रिझाउन दाहाल प्रधानमन्त्रीमा ओलीका प्रस्तावक र महिमा मण्डक बने ।

अनि भयो के ? आफ्ना जघन्य शत्रुलाई आफ्नाे स्वाभिमान र सत्वसहित सर्वस्व अर्पण गरेर दाहाल उनै शत्रुका निरीह भिखारी बने । भीख माग्दै उनी अढाई वर्ष ओलीको बालुवाटार दरबारको द्वारमा रातोदिन धाइरहे । उनको लज्जास्पद याचना प्रधानमन्त्री वा अध्यक्ष एक पद थियो । दिउँला-दिउँला भन्दै ओलीले हुस्सु दाहाललाई सधैँ ‘माछोमाछो- भ्यागुताे’ गरिदिए । ओलीले दाहालको असीमित अपमान गरे, असीमित अपमान पाएर पनि दाहाल तृप्त भएनन् । प्रभु ओलीका चरण स्पर्श गर्दै लिच्चड मुद्रामा याचना गर्न प्रभुको दरबारमा भक्त दाहाल धाइरहे, नित्य धाइरहे ।

नेकपा डबलको ओलीमार्गी लालतन्त्रमा सदाचार झनै विस्मृत भयो, भ्रष्टाचार ह्वात्तै मौलायो । समाजवादको जाली वाचा हावा भयो, भतुवा पुँजीवाद झनै फस्टायो । बहिष्करण र वञ्चना, विभेद र अन्याय, भोक र गरिबी, अपमान र आँसु, बेरोजगारी र रोदन, भाउवृद्धि र अराजकता, नातावाद र कृपावाद, एवं भय र असुरक्षामा दुई साँढेको कुरुपन्त्रले गर्नुविधि कीर्तिमान कायम गर्‍यो ।

अनि के भयो ? दाहाललाई भिजेको मुसो बनाएर हिलामा दल्दादल्दा उन्मत्त भई ओली भदौरे अर्नाको औतार धारण गर्दै गए । ओलीले राज्यका निर्णयकारी शक्ति, संस्था र स्राेतमाथि पूर्ण एकाधिकार कायम गरे । अनि ओली सत्ताशक्तिमाथिको एकल आधिपत्य, मुद्रा, वचन एवं आचरण हर दृष्टिले नवोदित राजाको औतारमा प्रकट भए । कसैलाई नगन्ने, सबैलाई ओठे जबाफले दुत्कार्ने । नीलो आकासमुनिका सबै कुरा आफैँ जान्ने, कसैका कुरा नसुन्ने ।

सेरोफेरोको समस्त परिवेशमा निहित स्वार्थ, अहंकार, असहिष्णुता र प्रतिशोधको विषवमन गर्दै हिँड्ने । ओलीको चाकडी गरेर दाहाल त सायद थाकेका थिएनन्, तर चाकडी स्वयम् थाक्यो । ओलीको अपमानले सायद दाहालको धीत अझै मरेको थिएन । तर, अपमान स्वयम् आजित भयो । तसर्थ, सत्ताको फल झरे बाँडीचुँडी खाउँला भनी माधव गुटसँग गलो मिलाएर दाहालले ओली प्रवृत्तिको हल्का प्रतिवाद सुरु गरे । नतिजा के भयो ? मैमत्त एवं क्रुद्ध ओलीले आफैँ बनाएको विधानमाथि छुरी धस्दै प्रतिनिधिसभाको बध गरे ।

अब के हुन्छ ? ओलीका भष्मासुरे हातबाट संस्था, विधि, नीति, मर्यादा र सदाचारलाई ध्वस्त पार्ने महाअभियान उत्कर्षाेन्मुख भएको छ । यो नितान्त अनपेक्षित आश्चर्य यो किमार्थ होइन । अन्तर्यमा ओली जे हुन्, आफ्ना कृत्यद्वारा तिनले आफ्नाे धर्म थामिरहेकै छन् । ओलीसँग जाग्रत लोकको न कुनै सुन्दर र सुखदको अपेक्षा छ, न त तिनका कृत्यप्रति कुनै आश्चर्यको भाव नै छ । ओली अहिले जे भए, उनको यो औतारको भ्रूण त उनी स्वयम्‌मा अन्तर्निहत थियो नै ।

यो ओलीय भ्रूणलाई मलजल गरी यो भष्मासुरे मुद्राको तहमा उकास्नमा अनेकौँ तत्त्वको योगदान छ । तर, योगदानको प्रतिस्पर्धामा सर्वाधिक उच्च स्थान भने ओलीभक्त दाहालको छ । अब के हुन्छ ? उत्तर मसँग छैन । ख्वामित ओलीको आखेटमा परेका हद अभागी भक्त दाहाल उनले बिर्सेका रुह हिँड्ने सडकमा झरेका छन् । ‘अब के हुन्छ’ भन्ने प्रश्न लोकले समवेत स्वरमा यो भयावह राजनीतिक संकटका परोक्ष स्रष्टा पुष्पकमल दाहाललाई सोधोस् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, पुस १०, २०७७ १३:२८