बिग मर्जरः केही हुन लागेकै हो कि हल्ला मात्रै ?

A+ A A-

ठूला वाणिज्य बैंकहरुबीच मर्जर (बिग मर्जर) हल्लाले बजार तताएको छ । कहिले बजेटमार्फत नीतिगत सुविधाको हल्ला चल्ने गरेको छ भने कहिले मौद्रिक नीतिमा यस्तो कुरा समेटिने हल्ला चलिरहेको छ ।

केही वाणिज्य बैंकको नामै लिएर यो बैंक योसँग मर्जरमा जान लाग्यो भन्ने तहसम्मको हल्ला पनि बजारमा चलिरहेको छ । तर, हल्ला चलेजस्तै बिग मर्जरका लागि कुनै गृहकार्य भएको छ कि छैन भन्ने यकिन हुन सकेको छैन ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका वरिष्ठ डेपुटी गभर्नर चिन्तामणि शिवाकोटी बिग मर्जरका लागि नीतिगत रूपमा कुनै गृहकार्य नभएको बताउँछन् । बैंकहरु आफैं मर्जरमा गए राम्रो हुन्थ्यो भन्ने नेपाल राष्ट्र बैंकको चाहना भए पनि बलपूर्वक (फोर्सफुल) मर्जरको बेला नभएको उनको भनाइ छ ।

‘बैंकहरु आफैं मर्जर र एक्विजिसनमा गए हुन्थ्यो भन्ने हाम्रो मनसाय हो । तर, अहिले नै बलपूर्वक भए पनि मर्ज गराउनै पर्ने अवस्था आएको होइन । हामीले नीतिगत रूपमा पनि बिग मर्जरका लागि गृहकार्य गरिरहेको अवस्था होइन,’ वरिष्ठ डेपुटी गभर्नर शिवाकोटीले शिलापत्रसँग भने ।

बैंकहरुको चुक्ता पुँजी वृद्धिका लागि दिइएको समय भर्खर पूरा भएकाले बढेको पुँजीबाट बैंकहरुले गर्ने व्यवसायको अवस्था नहेरी अर्काे निर्णय गरिहाल्न उचित नहुने उनको भनाइ छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले आर्थिक वर्ष २०७२/७३ को मौद्रिक नीतिमार्फत वाणिज्य बैंकहरुको चुक्ता पुँजी २ अर्ब रुपैयाँबाट बढाएर ८ अर्ब रुपैयाँ हुनुपर्ने नीतिगत व्यवस्था गरेको थियो ।

पुँजी वृद्धिका लागि राष्ट्र बैंकले २०७४ असार मसान्तसम्मको समय सीमा दिएको थियो । यस्तै, आव २०७३/७४ मा गरेको नाफाबाट बोनस सेयर दिएर पनि बैंकहरुले तोकिएअनुसारको चुक्ता पुँजी पुर्याउन पाइने सुविधा राष्ट्र बैंकले दिएको थियो ।

बैंकहरुलाई वार्षिक साधारणसभा गर्ने समय पुस मसान्तसम्मको हुन्छ । यसो हुँदा बैंकहरुले तोकिएअनुसारको चुक्ता पुँजी पुर्याउने म्याद २०७४ पुस मसान्तसम्म पाएका थिए । खासमा भन्ने हो भने बैंकहरुले चुक्ता पुँजी बढाएको जम्मा एक वर्ष मात्रै भएको छ ।

बैंकहरुको संख्या धेरै भयो भन्नेमा बैंकरसमेत सहमत भएकोले आफैंले मर्जरको पहल गरे राष्ट्र बैंकले स्वागत गर्ने शिवाकोटीले बताए ।

‘बैंकको संख्या धेरै भयो भन्नेमा बैंकर साथीहरु पनि सहमत हुनुहुन्छ । व्यवसाय विस्तार गर्न तथा अन्य कारणले आफूहरुलाई गाह्रो भएको अवस्था हो भने उहाँहरुले नै मर्जरको पहल गर्नुहुन्छ । राष्ट्र बैंकले हेर्दा नाफा राम्रै छ । उहाँहरुले राम्रैसँग व्यवसाय विस्तार गरिरहनु भएको छ । त्यसैले फोर्सफुल मर्जरको कुरा गर्ने बेला भएको छैन,’ शिवाकोटीले थपे ।

हिमालयन बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत तथा नेपाल बैंकर्स एसोसिएसनका पूर्वअध्यक्ष अशोक शमशेर जबरा पनि अहिले बिग मर्जरको बेला नभएको बताउँछन् । राष्ट्र बैंकले तोकेअनुसारले ४ गुणा पुँजी वृद्धि गरेको एक वर्ष नबित्दै फेरि बिग मर्जरको विषय उठाउनु त्यति व्यावहारिक नहुने उनको भनाइ छ ।

‘चुक्ता पुँजी २ अर्ब रुपैयाँबाट बढाएर ८ अर्ब रुपैयाँ पुर्याएको २ वर्ष पनि भएको छैन । अहिले नै बिग मर्जरको कुरा गर्ने हो भने यो चुक्ता पुँजी वृद्धिको प्रक्रियामै केही समस्या भयो भन्ने सन्देश जान सक्छ । अहिलेको पुँजी वृद्धिका लागि हकप्रदमा हालेको पैसा नै तिरिनसकेको अवस्थामा फेरि पुँजी वृद्धि वा बिग मर्जरको कुरा गर्नु त्यति व्यावहारिक हुँदैन जस्तो लाग्छ,’ प्रमुख कार्यकारी अधिकृत राणाले भने ।

राष्ट्र बैंक वा अर्थ मन्त्रालयबाट बिग मर्जरका लागि कसैले पनि केही नभनेको राणाले बताए । आफूले पनि बजारमा बिग मर्जरको हल्ला सुने पनि नियामक निकायका तर्फबाट कुनै संकेत नपाएको उनको भनाइ छ ।

मेगा बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत अनुपमा खुन्जेलीले बिग मर्जरबारे आफूलाई कसैले केही नभनेको बताइन् । उनले पनि बजारमा हल्ला चलेकोबारे आफू जानकार रहेको बताइन् । बैंकको संख्या धेरै भएको महसुस सबैलाई भएको हो भने मर्जरका लागि वातावरण आफैं बन्ने खुन्जेलीको भनाइ छ ।

तर, सरकारले आगामी आवका लागि ल्याउने बजेटमा बिग मर्जरबारे केही व्यवस्था भए राष्ट्र बैंकले त्यसको कार्यान्वयन गर्ने डेपुटी गभर्नर शिवाकोटीले बताए । सरकारले आगामी १५ जेठमा आगामी आवका लागि बजेट ल्याउँदै छ ।

‘बजेटमा मर्जर वा एक्विजिसनका लागि कुनै कार्यक्रम नै आयो भने मौद्रिक नीतिले त्यसलाई सम्बोधन गरेर कार्यान्वयन गर्ने हो,’ शिवाकोटीले भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, वैशाख १९, २०७६ ०४:२१