एन्टिजेन र पीसीआरमध्ये कुन भरपर्दो ?

A+ A A-

नेपालमा अन्य देशहरूले प्रयोग गर्न छोडेको एन्टिजेन विधिबाट परीक्षण गर्न थालिएको छ । कोरोना भाइरसको महामारी सुरु भएलगत्तै र्‍यापिड टेस्ट (आरडीटी) प्रयोगमा ल्याइएको थियो । तर, आरडीटी प्रभावकारी नभएको भन्दै बन्द गरियो ।

एन्टिजेन पनि र्‍यापिड टेस्ट हो । एन्टिजेन प्रभाकारी नभएको भन्दै छिमेकी देश चीन, भारतलगायत अन्य देशले पनि बन्द गरेका छन् । तर, नेपालमा भने एन्टिजेनबाट परीक्षण सुरु गरिएको छ ।

काठमाडौंको टोल–टोलमा गएर १ हजार ५ सय जनामा परीक्षण गरिएको इपिडिमियोलोजी तथा सरुवा रोग नियन्त्रण महाशाखाका निर्देशक वासुदेव पाण्डेले जानकारी दिए । यो विधिबाट देशभर परीक्षण गर्ने सरकारको योजना छ । जसमा १ सय १५ जनामा पोजिटिभ देखिएको थियो ।

सरकारले काेरोना संक्रमणको चेन ब्रेक गर्ने गरी देशभर नै एन्टिजेन विधिबाट परीक्षण गर्ने भएको छ । पहिलो चरणमा काठमाडौंमा परीक्षण गरे पनि अब धेरै संक्रमण रहेका जिल्लामा समेत परीक्षण गरिने भएको छ । ‘कोरोनाको चेन ब्रेक गरौँ भनेर नै एन्टिजेनबाट परीक्षण गर्न लागिएको हो,’ निर्देशक डा. पाण्डेले भने, ‘अब संक्रमित धेरै रहेको र क्लोज कन्ट्याक्ट भएका सबै ठाउँमा परीक्षण गर्छौँ ।’

एन्टिजेन र पीसीआरमध्ये कुन भरपर्दो ?

त्रिवि माइक्रोबायोलोजी विभागका प्रमुख डा. मेघराज बन्जाराले विश्वमा कुनै पनि देशले कोरोना परीक्षणका लागि एन्टिजेन प्रयोग नगरिएको बताए । ‘कोरोना परीक्षणका लागि अहिले कतै पनि एन्टिजेनको प्रयोग गरिएको छैन । यहाँ पनि नगरेको भए हुने हो’, उनले भने ।

एन्टिजेन कस्तो प्रकारको हो भन्नेमा भर पर्ने डा. बन्जाराले बताए । ‘अहिले भ्याक्सिन विभिन्न कम्पनीले बनाइरहेका छन् । कसले बनाएको भ्याक्सिन प्रभावकारी हुन्छ भन्ने हो । त्यस्तै, एन्टिजेन पनि कस्तो प्रकारको हो भन्नेमा भर पर्छ’, डा. बन्जाराले भने ।

उनका अनुसार पहिलाको आरडीटीभन्दा एन्टिजेन टेस्ट भरपर्दो हो । तर, एन्टिजेनभन्दा पीसीआर नै भरपर्दो मानिन्छ । ‘एन्टिजेनले भाइरसको प्रोटिनलाई टेस्ट गर्छ । पीसीआरले भाइरसको आनुवांशिक तत्त्व आरएनएलाई टेस्ट गर्छ । पीसीआर बढी सेन्सेटिभ हुन्छ’, उनले भने ।

पीसीआरभन्दा एन्टिजेन टेस्ट सस्तो र सजिलो हुने डा. बन्जारा बताउँछन् । ‘पीसीआर महँगो हुन्छ । एन्टिजेन टेस्ट गर्न सजिलो हुन्छ’, डा. बन्जाराले भने, ‘पीसीआरको रिपोर्ट ढिला आउँछ भने एन्टिजेनको रिपोर्ट आधा घण्टामा नै आउँछ ।’

एन्टिजेनबाट परीक्षण गर्दा पोजिटिभ देखिने सम्भावना कम रहेको बताइन्छ । ‘जसको एन्टिजेनबाट टेस्ट गरियो उसको पीसीआर पनि गरेर तुलना गर्नुपर्छ’, डा. बन्जाराले भने, ‘पीसीआरको पनि ६० देखि ८० प्रतिशत हो । शतप्रतिशत सेन्सिटिभिटी छैन ।’

सेन्सिटिभिटी कम देखियो भने त्यो विधिबाट परीक्षण गर्न नहुने उनी बताउँछन् । ‘पोजिटिभलाई पनि नेगेटिभ देखाउनु भएन । पोजिटिभलाई पोजिटिभ नेगेटिभलाई नेगेटिभ देखाउनुपर्ने हुन्छ’, उनले भने ।

के हो सेन्सिटिभिटी ?

सेन्सिटिभिटी भनेको जम्मा पोजिटिभमध्ये कतिलाई पोजिटिभ देखियो भन्ने हो । ‘१ सय जना पोजिटिभ छन् भने १ सय जनालाई नै पोजिटिभ देखायो भने राम्रो हो तर १०० जना नै पोजिटिभ भएकोमा ५ जनालाई नेगेटिभ देखायो भने सेन्सिटिभिटी ९५ हुन्छ’, उनले भने, ‘पीसीआरमा नै २० प्रतिशत मिस हुन सक्छ । एन्टिजेनभन्दा पीसीआर भरपर्दो भएर नै अहिलेसम्म पीसीआर नै प्रयोग गरिएको छ । तर, एन्टिजेनले राम्रो रिजल्ट दियो भने प्रयोग गर्न भने सकिन्छ ।’

डा. बन्जाराका अनुसार कोरोनाअघि पीसीआर अनुसन्धानमा मात्र प्रयोग गरिन्थ्यो । एन्टिजेन अन्य रोगको उपचारमा पनि प्रयोग गरिन्छ । तर, कोरोनाको टेस्टमा भने पीसीआर नै भरपर्दो मानिन्छ ।

यो पनि...

एन्टिजेन परीक्षण : काठमाडौंमा ८ प्रतिशत संक्रमित, अब देशैभर परीक्षण

प्रकाशित मिति: बिहीबार, मंसिर १८, २०७७ १६:३१