सरकारलाई रात्रिकालीन व्यवसायीकाे प्रश्न : रातमा मात्रै काेराेना सर्ने हाे र ?

सरकारलाई रात्रिकालीन व्यवसायीकाे प्रश्न : रातमा मात्रै काेराेना सर्ने हाे र ?

A+ A A-

आठ महिना भयो, रमेश श्रेष्ठले शान्तिसँग सुत्न नपाएको । हरेक साँझ व्यवसाय कहिले खुल्ला र फेरि आम्दानीको बाटो रोज्ला भन्दै दिन गनेको नै उनले आठ महिना बितिसकेको छ ।

४० लाख रुपैयाँ लगानी गरेर 'रोधीघर' सञ्चालनमा ल्याएका श्रेष्ठलाई सरकारले आफूहरूलाई नागरिक नै नमानेको जस्तो लाग्छ अचेल । ‘के गर्नु, यतिका लगानी गरेर खोलेको व्यवसायमा आठ महिनादेखि ताला लागेको छ,’ उनी भन्छन्, ‘भाडा नै ६ लाखभन्दा माथि पुगिसक्यो, आम्दानी बन्द भएर व्यवसाय नै सधैँका लागि बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आइसक्यो । राज्यले हामीलाई नागरिक मानेको भए केही समाधान त निकाल्थ्यो होला नि ?’

आठ महिनादेखिकाे मनभित्रका आक्रोश एकाएक छरिँदै थिए । आन्दोलनमा सहभागी उनी पनि उसैगरी कराइरहेका थिए, ‘सरकारले राहत योजना ल्यायो, ठूला उद्योगीहरूको किस्ता तिर्न समय थपिदियो, सस्तोमा पुनर्कर्जा दियो, त्योबाहेक अनुदान पनि छँदै छ । हामी दाेहाेरी साँझ तथा रात्रिकालीन व्यवसायीलाई के दियो ? सानाको खोस्ने अनि ठूलालाई पोस्ने कहिलेसम्म ?’

रोधीघरमार्फत १५ जना कर्मचारीलाई रोजगारी दिँदै आएका श्रेष्ठलगायत ७१ व्यवसायी बुधबारदेखि निरन्तर व्यवसाय खुला गर्न आन्दोलन गरिरहेका छन् ।

घरभाडा र खर्च मात्रै करोडौँ रुपैयाँकोे भइसक्दासमेत व्यवसाय खोल्न पाउने कि नपाउने भन्ने दोधारमा पर्दा व्यवसाय नै धराशयी बन्दै गएको व्यवसायीको गुनासो छ ।

त्यसो त उनी मात्र नभएर २४ घण्टा नै चहलपलहल रहने मुलुककै सबैभन्दा ठूलो पर्यटकीय क्षेत्र ठमेलमा लकडाउन खुलेको महिनौँ बितिसक्दा पनि होटल तथा बार सञ्चालनमा नआउँदा २ सयभन्दा बढी व्यवसायी मारमा परेका छन् ।

रमेशले सञ्चालन गरेजस्ता व्यवसाय गरेर परिवारको हातमुख जोर्दै आएका व्यवसायी लामो समयको बन्दको चपेटामा पर्दा पनि राज्यले कुनै चासो नदिएकोमा उनीहरू रुष्ट बनेका छन् ।

दिवासत्रका व्यापार व्यवसाय निर्वाध रूपमा सञ्चालनमा आइसक्दासमेत रात्रिकालीन व्यवसायलाई मनोरञ्जनको रूपमा मात्रै हेरेर बन्द नै राख्ने सरकारको निर्णयले हजारौँ मजदुरको रोजीरोटी गुमेको व्यवसायीको गुनासो छ ।

कोभिड संक्रमण मत्थर नहुँदै सरकारले दिवासत्रका सम्पूर्ण होटल रेस्टुरेन्ट सञ्चालनका लागि अनुमति दिएसँगै बजार तथा पर्यटकीय क्षेत्रमा चहलपहल बढ्न थालेको छ । तर, रात्रिकालीन व्यवसाय खोल्ने अनुमति नदिँदा उनीहरू व्यवसायबाटै पलायन हुने अवस्थामा पुगेका छन् ।

ठमेलमा विगत १० वर्षदेखि दोहोरी साँझ चलाउँदै आएका कृृष्ण महर्जन पनि कोभिडले व्यवसाय तहसनहस बनेपछि लागेको ऋण कसरी तिर्ने भन्नेमा चिन्तित छन् । व्यवसाय गरेको १ दशकसम्म पनि आर्थिक संकटमा नपरेका महर्जन यस पटक करिब २ करोड रुपैयाँ घाटामा गएको दु:खेसो गर्छन् ।

‘दुई जनाको पार्टनरसिपमा व्यवसाय चलिरहेको थियो । १२ जना कर्मचारी पनि थिए, आम्दानी राम्रै थियो । जोखिम व्यवस्थापनसम्बन्धी कुनै योजनासमेत बनाएका थिएनौँ । एक महिना, दुई महिना भन्दाभन्दै आठ महिना बित्याे । बारका सामान पनि बन्दकोठामा कुहिने अवस्थामा पुगिसकेका छन्, भाडामा छुट पनि पाइएको छैन, महिना-महिनामा नै खुत्रुक्क बुझाउनुपर्छ’, उनी भन्छन्, 'अहिलेसम्मको घरभाडा बैंकबाट ऋण लिएर तिरेँ । अझै व्यवसाय उकास्ने आस मरेको छैन । अब पनि व्यवसाय खोलिएन भने मचाहिँ यो व्यवसाय नै छोडेर जागिर खानतिर लाग्छु ।’

रमेश र कृष्ण मात्र नभएर ठमेलक्षेत्रमा मात्रै ७१ वटा रात्रिकालीन व्यवसाय छन्, जुन लकडाउनपूर्व सञ्चालनमा थिए । ७१ वटै व्यवसाय सञ्चालनमा आउन नसक्दा करिब २ सय व्यवसायी र त्यसमा कार्यरत २ हजारभन्दा बढी कर्मचारीको आयस्रोत गुमेको छ । आयस्रोत गुम्नेमा म्युजिक ब्याण्डदेखि मजदुरसम्म छन् ।

रात्रिकालीन व्यवसायी संघका संयोजक आयुस ठकुरी ठमेलमा मात्र नभएर उपत्यकाका सम्पूर्ण रात्रिकालीन व्यवसाय सञ्चालनमा आउन नसक्दा खर्बौँको घाटा बेहोर्नुपरेको बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘ठमेलमा मात्रै ७१ वटा व्यवसाय छन्, काठमाडौंमा झण्डै २ हजारभन्दा बढी छन् । ती व्यवसाय सञ्चालनमा नआउँदा सरकारलाई कुनै असर नै परेको छैन । दिउँसो खुल्ने होटल रेस्टुरेन्टहरूबाट चाहिँ कोरोना नसर्ने, अनि राति खोलिने व्यवसायबाट चाहिँ कोरोना सर्ने ?’

संयोजक ठकुरी व्यवसायीले पटक-पटक स्वास्थ्यसम्बन्धी सरकारका सम्पूर्ण मापदण्ड पूरा गरेर नै व्यवसाय सञ्चालन गर्न अनुरोध गरे पनि सरकारले व्यवसायीको कुरै नसुनेको गुनासो गर्छन् ।

व्यवसायीले सञ्चालन अनुमतिका लागि पटक-पटक अनुराेध गर्दा पनि सरकारी पक्षबाट अनुमति नपाएकै कारण अहिले रात्रिकालीन व्यवसायी आन्दोलनमा उत्रिएका छन् ।

उनीहरूले बुधबारदेखि शान्तिपूर्ण धर्ना दिइरहेका छन् भने जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंमा लिखित रूपमा व्यवसाय खोल्न पाउनुपर्ने माग पनि बुझाइसकेका छन् । तर, जिल्ला प्रशासन कार्यालयले भने यसबारेमा अझै केही निर्णय गरेको छैन ।

तस्वीर : सुशील श्रेष्ठ

प्रकाशित मिति: बिहीबार, मंसिर १८, २०७७ १७:१४