‘संक्रमणको दर होइन, संख्या घटेको हो’

A+ A A-

‘विगत ४५ दिनको औसत पीसीआर परीक्षण संख्या दैनिक ११ हजार ६५ रहेछ । औसत दैनिक संक्रमण दर दसैँ (कात्तिक दोस्रो हप्ता) पश्चात् पनि निरन्तर झर्दै गरेको देखिन्छ । विगत २४ घण्टायता झण्डै ९ हजार ४ सय परीक्षण भएछ, र संक्रमण दर पहिलो पटक १५ प्रतिशतभन्दा कममा झरेछ । यसलाई सकारात्मक हिसाबले लिनुपर्छ । देशभरका आईसीयू र भेन्टिलेटरका बिरामीको संख्या पनि घट्ने क्रममा देखिन्छ उपलब्ध तथ्यांकअनुसार । यसलाई पनि सकारात्मक हिसाबले लिन सकिन्छ ।’

जनस्वास्थ्यविद् डा. समीरमणि दीक्षितले सामाजिक सञ्जाल ट्वीटरमा ४५ दिनको डाटासहित ट्वीट गरेका छन् ।

‘विगत ४५ दिनयता परीक्षण १०/११ हजारको बीचमा छ । प्रतिदिनको औसत हेर्ने हो भने संक्रमितको संख्यामा परिवर्तन भइरहेको छ,’ डा. दीक्षितले भने, ‘एक महिनाअघिको हर्ने हो भने १० हजार परीक्षण गर्दा १८ सय, २ हजार र २५ सयसम्म संक्रमित पुगेको देखिन्छ । तिहारलगत्तै घट्दै गएको छ । तथ्यांकलाई मान्ने हो भने दर घटेको हो ।’

अहिले परीक्षण गर्न आउनेमा पनि संक्रमण कम भएको उनी बताउँछन् । ‘पहिले १ सय जनामा ३०/४० जनामा पोजिटिभ देखिन्थ्यो भने अहिले २०/२५ जनामा देखिन्छ’, उनले भने, ‘सरकारले दोस्रो पटक परीक्षण गर्नु नपर्ने मापदण्ड बनायो । यो मापदण्डले पनि दर घटाएको हो ।’

पहिले यथार्थभन्दा बढी संक्रमित देखिएको उनको बुझाइ छ । ‘दोस्रो परीक्षण आवश्यक छैन भन्ने मापदण्ड आउनुअगाडि एउटै व्यक्तिले तीन/चार पटकसम्म परीक्षण गर्ने गरेको थियो । एक जनाको औसतमा दुई पटकसम्म पोजिटिभ आउँथ्यो । सरकारले दुई जना भनेर रिपोर्टिङ गरेको थियो । एउटै मान्छे तीन पटक पोजिटिभ आउँदा तीन जना भएर आयो । त्यसले यथार्थभन्दा बढी संक्रमित देखिए’, उनले भने ।

संसारमा एक लेभलमा पुगेर संक्रमण घटेको उनी बताउँछन् । ‘युरोप, भारत, पाकिस्तान, बंगलादेशलगायतमा घटेको छ । कुनै भ्याक्सिन पाएर घटेको होइन’, उनले भने, ‘हाम्रोमा राज्यले राम्रो गरेको छैन तर संक्रमण दर घटेको त पक्कै हो । उच्च दर हुँदा हो भन्ने दर घट्दा हुन सक्दैन भन्न मिल्दैन । विज्ञानभन्दा बाहिर कोही छैन । कोही व्यक्तिगत र राजनीतिक सोचले अगाडि बढेको हो कि भन्ने शंका लाग्छ ।’

पहिलो चरणमा घटेर दोस्रो चरण आउन सक्ने भएकाले सचेत रहनुपर्ने उनी बताउँछन् । ‘पाकिस्तानमा पहिलो चरणमा राम्रोसँग घट्यो । फेरि दोस्रो चरणको देखिन थालेको छ । यहाँ पनि अब दोस्रो चरण आउन सक्छ । त्यसैले न्यूनीकरणतर्फ लाग्नुपर्छ । जाडो मौसम छ । फोक्सो र मुटुको बिरामी धेरै हुन्छन् । थप जोखिम हुन्छ । हामीले व्यवहार परिवर्तनमा गर्नुपर्छ’, डा. दीक्षितले भने ।

महामारी आफैँ घट्दैन : डा. अनुप सुवेदी

दीक्षितको ट्वीटलाई संक्रामक रोग विशेषज्ञ डा. अनुप सुवेदीले प्रतिवाद गरेका छन् । ‘कम हुँदै गएको देखिएमा महामारी मत्थर हुन लागेको निष्कर्षमा पुग्नुअघि सोचौँ, हामीले त्यस्तो कुन जनस्वास्थ्यका काम गर्‍यौँ र महामारी सुक्दै जानलाई ? यदि गरेको सम्झन सक्नुहुन्न भने बुझ्नुहोस्- हाम्रो जाँच गराइमा समस्या छ । महामारीका निश्चित नियम र गति हुन्छन्, ‘हर्ड इम्युनिटी’ नै हुने अवस्थामा नपुगी महामारी आफैँ घट्दैन नै ।’

पछिल्लो समय लक्षण देखिए पनि जाँच नगरी बसेकालाई दोस्रो हप्तातिर चाप्न थालेमा जाँच्ने र विदेश जान करले जाँच गराउनेको संख्या बढेको उनी बताउँछन् ।

रोगको नियम नै हाईमा पुगेर तल झर्ने हो : डा. मरासिनी

इपिडिमियोलोजी तथा सरुवा रोग नियन्त्रण महाशाखाका पूर्वनिर्देशक डा. बाबुराम मरासिनी पनि संक्रमण दर घटेको बताउँछन् । ‘दसैँको समयमा धेरै मानिस बाहिर गए । कार्यालयमा भीड पनि कम भयो । व्यापारिक र संघसंस्था पनि बन्द भए । त्यसैले संक्रमण घटेको हो,’ उनले भने ।

डा. मरासिनीले रोगको नियम नै हाइमा पुगेर तल झर्ने रहेको बताए । ‘काठमाडौंमा कम हुँदै गएको छ । रोगको नियम शिखरमा पुग्छ,’ उनले भने, ‘सगरमाथाको टुप्पोमा पुगेपछि जाने ठाउँ हुँदैन अनि झर्नैपर्छ । कोरोना पनि भएको त्यही हो ।’

दर घटेको होइन, संख्या घटेको हो : सरकार

डाक्टरहरूकै फरक-फरक धारणा आएपछि हामीले स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयसँग प्रतिक्रिया लिएका थियौँ । मन्त्रालयले संक्रमणको दर नघटेको प्रतिक्रिया दिएको छ । ‘दर नै घटेको होइन । संख्या घटेको हो’, स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. जागेश्वर गौतमले भने, ‘कहिले दर २५ प्रतिशतसम्म पनि पुगेको छ । हिजोआज १५ देखि २० प्रतिशतमा छ ।’

मापदण्ड पालना गरेको र दोहोर्‍याएर परीक्षण गर्नु नपर्ने भएकाले संख्या घटेको प्रवक्ता डा. गौतमले बताए । ‘मान्छे मास्क लगाएर हिँड्न थाले । दोहोर्‍याएर परीक्षण गर्नु नपर्ने भएकाले पनि संख्या घटेको हो’, उनले भने, ‘एक पटकभन्दा बढी परीक्षण गर्नै पर्दैन । नेपालमा पैसा भएको बुद्धि नभएका धेरै रहेछन् । मन्त्रालयमा कोही संक्रमित भए भने १० दिन घरमा बस्छन् ११ दिनमा अफिस आउँछन् । १० दिनपछि भाइरस नसर्ने प्रमाणित भएको छ । दोहोर्‍याएर परीक्षण गर्नै पर्दैन ।’

दुई/चार जना बिरामीको उपचार गर्ने डाक्टरको कुरा नसुन्न उनले आग्रहसमेत गरे । ‘स्वास्थ्य मन्त्रालयमा जति विज्ञ कहाँ छन् ? दुई/चार जना बिरामी हेरेका डाक्टरको कुरा सुनेर हुन्छ ? हामीले लाखौँ मान्छेको उपचार गरिरहेका छौँ । १७ लाख मान्छेको जाँच गर्‍यौँ । अनि पो अनुभव हुन्छ’, प्रवक्ता डा. गौतमले भने ।

यो पनि...

सरकारी रिपोर्ट भन्छ : कोरोना समुदायमा फैलियो

१४ दिनपछि पीसीआर गर्नै पर्दैन, नाै दिनपछि भाइरस सर्दैन

धेरै भयाे काेभिड त्रास, अब यसाे गराैँ (भिडियाे)

प्रकाशित मिति: आइतबार, मंसिर १४, २०७७ १८:५५