शक्तिकाे केन्द्रमा बाइडेन, ओबामासहित ‘राष्ट्रपति मण्डल’

A+ A A-

जो बाइडेनले अमेरिकाको ४६औँ राष्ट्रपतिका रूपमा आगामी २० जनवरी, २०२१ मा पदभार ग्रहण गर्दै छन् । डोनाल्ड ट्रम्पलाई राष्ट्रपतिका रूपमा ह्वाइट हाउसबाट चार वर्षमा नै बिदा गरेर उनले पुनः एक पटक अमेरिकामा नीलो झण्डा फहराउन सफल भएका हुन् ।

अमेरिकामा राष्ट्रपति निर्वाचन, मतगणना, इलेक्टोरल कलेजबाट निर्वाचित भएको औपचारिक घोषणा, राष्ट्रपतिका रूपमा काम गर्न आफ्नो टिम निर्माण हुँदै शपथग्रहण गरी कार्यभार सम्हाल्ने पद्धति निश्चित गरिएको छ । सोहीअनुसार जो बाइडेनलाई अब १४ डिसेम्बरमा इलेक्टोरल कलेजले औपचारिक रूपमा राष्ट्रपति निर्वाचित भएको घोषणा गर्नेछ र २० जनवरीको मध्यदिनमा उनी ह्वाइट हाउस प्रवेश गर्नेछन् ।

राष्ट्रपति ट्रम्पले निर्वाचन सकिएको लामो समयसम्म पनि हार स्वीकार नगर्दा बाइडेनको ह्वाइट हाउसको यात्रामा केही अन्योल थपिए पनि सोमबार राति एक ट्विट गर्दैै बाइडेनले अन्तरिम प्रशासन सञ्चालन गर्न सक्ने बताए ।

ट्रम्पको ग्रिन सिग्नलपछि अब बाइडेनले अन्तरिम प्रशासन सुरु गर्नुका साथै राष्ट्रपतिका रूपमा गुप्तचर सूचनासमेत पाउने बाटो खुला भएको छ । हुन त उपराष्ट्रपतिमा निर्वाचित कमला ह्यारिस सिनेटका गुप्तचरसम्बन्धी समितिको सदस्य भएका कारण पनि उनलाई भावी सुरक्षा रणनीति बनाउन सहज हुनेछ ।

संघीय निकाय जनरल सर्भिसेस एडमिनिस्ट्रेसन (जीएसए) ले बाइडेनलाई सत्ता हस्तान्तरणका लागि ‘स्पष्ट विजेता’ का रूपमा स्वीकार गर्दै प्रक्रिया अघि बढाएको छ भने अन्तरिम प्रशासन चलाउनका लागि ६३ लाख डलर उपलब्ध गराउनेछ । मिसिगन राज्यमा बाइडेनको जितको औपचारिक रूपमा प्रमाणीकरण भएर परिणाम उल्टाउने ट्रम्पको प्रयासमा गम्भीर धक्का लागेपछि बाइडेनलाई सत्ता हस्तान्तरणको प्रक्रिया औपचारिक रूपमा अघि बढेको छ ।

बाइडेन नेतृत्वमा राष्ट्रपति मण्डल !

जीएसएबाट ग्रीन सिग्नल पाएपछि बाइडेनले आफ्नो टिम निर्माण तीव्रता दिएका छन् । सोहीअनुसार उनले केही प्रभावशाली नेताहरूलाई समेटेर टिम निर्माणको प्रक्रिया थालेका हुन् । करिब ५ दशक अमेरिकी राजनीतिमा बिताएका बाइडेनको टिममा ‘एक राष्ट्रपति मण्डल’ सहित वरिष्ठ डेमोक्र्याट नेताहरू सामेल हुने भएका छन् ।

राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको चारवर्षे कार्यकालमा विभाजनकारी नीति लिएको भन्दै आलोचना गर्दै आएका बाइडेनको टिममा अमेरिकी राष्ट्रपतिका लागि प्रतिस्पर्धा गरेका प्रभावशाली नेताहरू सामेल छन् । यसले उनको टिम निकै बलियो देखिएको छ । जसलाई ‘राष्ट्रपति मण्डल’ का रूपमा लिन सकिन्छ । जसको नेतृत्व बाइडेनले प्रत्यक्ष रूपमा गर्नेछन् ।

अमेरिकामा ८ वर्ष उपराष्ट्रपति र डेलावेरबाट १९७३ देखि २००९ सम्म सिनेटर रहेका बाइडेन आफैँमा अनुभवी राजनीतिज्ञ हुन् । उनलाई राष्ट्रपति बनाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका पूर्वराष्ट्रपति बाराक ओबामा उनको कार्यकालमा अप्रत्यक्ष रूपमा शक्तिशाली भूमिकामा देखिन सक्छन् । उनको कार्यकालमा भएका पेरिस जलवायु सम्झौता, इरानसँगको परमाणु सम्झौता, क्युबासँग सुरु भएको कूटनीतिक सम्बन्ध, युरोपेली तथा नेटो राष्ट्रसँगको सम्बन्ध, उनको स्वास्थ्य कार्यक्रम ओबामाकेयर, मुस्लिम देशका नागरिकमाथिको यात्रा प्रतिबन्ध, मध्य र ल्याटिन अमेरिकी देशबाट अमेरिका पुग्ने आप्रवासीलाई शरण दिने खुकुला नीति जस्ता विषयमा काम गर्न ओबामाले बाइडेनसँग महत्वपूर्ण सहकार्य गर्न सक्छन् ।

बाइडेन प्रशासनअन्तर्गत पहिलो पटक महिला उपराष्ट्रपतिका रूपमा कमला ह्यारिसले काम गर्दै छिन् । उनी अमेरिकामा इतिहास बनाउँदै पहिलो महिला उपराष्ट्रपति बन्दै छिन् । उनी आफैँ अमेरिकी राष्ट्रपतिको प्रत्यासी थिइन् ।

आफ्नो कार्यकालमा उपराष्ट्रपति रहेका बाइडेनमार्फत आफ्ना नीतिलाई पुनः फैलाउनका लागि उनले अप्रत्यक्ष रूपमा उनलाई सहयोग गर्ने पर्याप्त सम्भावना रहेकाले उनलाई ‘छायाँ राष्ट्रपति’ का रूपमा लिन सकिन्छ । एक्सप्रेससहित केही अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमले ओबामालाई बाइडेनले राजदूत बनाउन सक्ने सम्भावना औँल्याएका थिए ।

हालसम्म तीन जना अमेरिकी राष्ट्रपतिले मात्रै आफ्नो कार्यकाल सकिएपछि अमेरिकी संघीय सरकारको प्रतिनिधिका रूपमा काम गरेका छन् । छैटौँ राष्ट्रपति जोन क्विन्सी एडम्सले मासाच्युसेट्सका लागि प्रतिनिधि, १७औँ राष्ट्रपति एन्ड्रयु जोनसनले टेन्नेसीबाट सिनेटर र २७औं राष्ट्रपति विलियम होवार्ड टाफ्टले अमेरिकामा राष्ट्रपतिको कार्यकाल सकिएपछि प्रधानन्यायाधीश भएर काम गरेका थिए । ओबामाले पनि कुनै प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा बाइडेनको कार्यकालमा काम गर्न सक्छन् ।

बाइडेन प्रशासनअन्तर्गत पहिलो पटक महिला उपराष्ट्रपतिका रूपमा कमला ह्यारिसले काम गर्दै छिन् । उनी अमेरिकामा इतिहास बनाउँदै पहिलो महिला उपराष्ट्रपति बन्दै छिन् । उनी आफैँ अमेरिकी राष्ट्रपतिको प्रत्यासी थिइन् । तर गत वर्षको डिसेम्बरमा उनी डेमोक्र्याटिक पार्टीको आन्तरिक प्रतिस्पर्धामा बाइडेनसँग पछि परेकी थिइन् ।

आफ्ना कतिपय नीतिमा फरक मत राख्ने कमला ह्यारिसलाई बाइडेनले उपराष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाए र एसियाली तथा अफ्रिकी अमेरिकी समुदायको ठूलो मत ल्याएर राष्ट्रपतिमा निर्वाचित हुन सफल भए । सिनेटअन्तर्गतको गुप्तचरी रिपोर्ट प्राप्त गर्ने समितिकी सदस्यसमेत भएर काम गरिसकेकी उनी क्यालिफोर्नियाको पहिलो महिला महान्यायाधिवक्ता, सिनेटर हुँदै उपराष्ट्रपति बन्न सफल भएकी हुन् ।

बाइडेनको कार्यकालमा अर्का चर्चित व्यक्ति पूर्वविदेशमन्त्री जोन केरी रहनेछन् । उनलाई पनि राष्ट्रपति मण्डलका सदस्यका रूपमा लिन सकिन्छ । सैन्य पृष्ठभूमिका जोन केरीले लामो समय अमेरिकी सिनेटरका रूपमा काम गरेका थिए । उनी सन् २००४ मा डेमोक्र्याटिक पार्टीबाट राष्ट्रपतिका उम्मेदवार रहेका व्यक्ति हुन् । उनी सो निर्वाचनमा जर्ज डब्लु बुससँग पराजित भएका थिए । त्यसबेला उनले बुसलाई कडा टक्कर दिएका थिए ।

उनले बाइडेनको कार्यकालमा जलवायु सम्झौतासम्बन्धी विशेष दूतको भूमिका निभाउने निश्चित भएको छ । ओबामाको कार्यकालमा उनले नै २०१५ मा जलवायु सम्झौतामा अमेरिकाका तर्फबाट हस्ताक्षर गरेका थिए । बाइडेन प्रशासनको प्राथमिक काममध्ये पेरिस सम्झौतामा पुनः सामेल हुनु पनि एक हो । अमेरिका गत केही समयअघि मात्रै यो सम्झौताबाट औपचारिक रूपमा बाहिरिएको छ ।

शक्तिको केन्द्रमा बाइडेन

बाइडेन आफैँ विश्वको शक्तिशाली राष्ट्र अमेरिकाको प्रमुख पदमा पुगेका छन् । दुई पटक उपराष्ट्रपति बनेका बाइडेन यो पटक राष्ट्रपति बनेका छन् र राष्ट्रपतिस्तरका थुप्रै नेताको साथ पाएका छन् । त्यसैले उनलाई ‘राष्ट्रपति मण्डलका नेता’ का रूपमा समेत लिन सकिन्छ । गत साता ट्रेजरी सेक्रेटरीका रूपमा जेनेट एलेनलाई चयन गरेर आफ्नो टोलीका सदस्यहरू चयनको प्रक्रिया अघि बढाएका थिए ।

उनले डेमोक्र्याटिक पार्टीको प्राइमरीपछि सबै डेमोक्र्याटिकहरूलाई गोलवद्ध गर्न सुरु गरेका थिए । सोही क्रममा नै कमला ह्यारिसलाई उपराष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाए भने बर्नी स्यान्डर्सजस्ता समाजवादी नेताहरूको समेत समर्थन हासिल गर्न सफल भए । उनले राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएपछि पनि सोही बाटोलाई अघि बढाएका छन् ।

उदार सहयोगी र लामो समयदेखिको सल्लाहकार टिमलाई महत्त्वपूर्ण भूमिका दिइरहेका उनी ओभल अफिसमा बफादार सहयोगीको केन्द्रमा देखिने कोसिसमा देखिएका छन् । ज्याक सुलिभानलाई उनले आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार बनाउने भएका छन् । वामपन्थी विचारका मानिने उनी बाइडेनको टिममा अन्य डेमोक्र्याटले त्यति धेरै नरुचाएका तर प्रभावशाली व्यक्तिमा पर्छन् ।

आफ्नो टिम घोषणा गर्दै बाइडेनले भने, ‘मलाई पहिलो दिनदेखि नै यस्तो टिम चाहिएको छ, जसले अमेरिकालाई पुनः शीर्ष स्थानमा फर्काउन सकोस् । हामीले सबैभन्दा धेरै जुन चुनौतीको सामना गरिरहेका छौँ, त्यसका लागि तयार हुनुहोस् र हाम्रो सुरक्षा, समृद्धि र हाम्रो मूल्यलाई अघि लैजान सकियोस् ।’

उनको टिममा ५८ वर्षीय एन्टोनी ब्लिङ्कन विदेशमन्त्री बन्नेछन् । लामो समय बाइडेनका सल्लाहकार रहेका उनी ओबामा प्रशासनमा उपविदेशमन्त्री र उपराष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार भइसकेका छन् ।

यस्तै, अलेजान्द्रो मायोरकासलाई गृह सुरक्षा मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिइएको छ । ल्याटिन अमेरिकी मूलबाट यो पदमा पुग्ने उनी पहिलो अमेरिकी हुन् । यस्तै, लिन्डा थोमस ग्रीनफिल्ड राष्ट्रसंघका लागि अमेरिकी राजदूत बन्नेछिन् ।

प्रभावशाली व्यक्ति चयनको प्रयास

ट्रम्प प्रशासनमा राष्ट्रिय रूपमा विभाजित र अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा फितलो उपस्थिति देखाएको अमेरिकी प्रशासनलाई प्रभावकारी बनाउने जो बाइडेनले केही प्रभावशाली व्यक्तिहरूलाई आफ्नो टिममा स्थान दिने कोसिस गरेका छन् । पहिलो चरणको मनोनयन हेर्दा बाइडेनले डेमोक्र्याटिक पार्टीका नेता र सिनेटरहरूलाई मात्रै नभएर आफ्नो क्षेत्रमा पोख्त र विज्ञ नेताहरूलाई स्थान दिने कोसिस गरेका छन् ।

विविधतामा जोड

बाइडेनको टोलीको प्रारम्भिक मनोनयनमा विविध क्षेत्रबाट आएका व्यक्तिहरूलाई छनोट गरिएको छ । ट्रेजरी विभागमा पहिलो पटक महिला नेतृत्वका रूपमा जेनेट एलेनलाई ल्याइएको छ भने होमल्यान्ड सेक्युरिटी विभागमा ल्याटिन अमेरिकी मूलका र आप्रवासी व्यक्ति अलेक्जान्द्रो मायोरकासलाई ल्याइएको छ । उनी अमेरिकासँग दुश्मनीपूर्ण सम्बन्ध भएको क्युबामा जन्मिएका व्यक्ति हुन् ।

राष्ट्रसंघका लागि अमेरिकी राजदूतमा सिफारिस गरिएकी लिन्डा थोमस ग्रीनफिल्ड अफ्रिकी मूलकी अमेरिकी हुन् । बाइडेनले चुनावी अभियानका क्रममा नै आफू राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएमा समावेशी टिम बनाउने बाचा गरेका थिए ।

ट्रम्पका नीतिका कट्टर आलोचकलाई नियुक्ति

बाइडेनको टिममा डोनाल्ड ट्रम्पका नीतिलाई आधारभूत रूपमा विरोध गर्नेहरूले प्राथमिकता पाएका छन् । पूर्व विदेशमन्त्री जोन केरीलाई जलवायु सम्झौतासम्बन्धी बाइडेनको विशेष दूत नियुक्त गर्नु र राष्ट्रिय सुरक्षा परिषदमा उनलाई एउटा महत्त्वपूर्ण सिट उपलब्ध गराउनुले ट्रम्पका नीतिको विरोधमा रहेकालाई शक्तिमा ल्याउने प्रयास भएको बुझ्न सकिन्छ ।

ट्रम्पले ग्लोबल वार्मिङलाई बेवास्ता गर्दै जलवायु सम्झौतालाई एक धोखाका रूपमा व्याख्या गरेर सो सम्झौताबाट बाहिरिने निर्णय लिएका थिए । यस्तै, ल्याटिन अमेरिकी मूलका व्यक्तिलाई होमल्यान्ड सेक्युरिटी विभागको जिम्मेवारी दिनु र एसियाली–अफ्रिकी मूलकी कमला ह्यारिसलाई उपराष्ट्रपति, अफ्रिकी मूलकी लिन्डा थोमस ग्रीनफिल्डलाई राष्ट्रसंघका लागि राजदूतको मनोनयन गर्नु आफैँमा ट्रम्प मोडलको अस्वीकृति हो ।

अर्को कुरा ट्रम्पले दानदाता, दक्षिणपन्थी विचारधारा राख्ने र अनुभवहीन सहयोगीलाई सत्तामा स्थापित गरेका थिए । यसले अमेरिकी प्रशासनका कामकारबाही निकै फितलो बनेको थियो । बाइडेनले यसलाई चिर्दै अनुभवी, पाका र विभिन्न क्षेत्रका व्यक्तिहरूलाई आफ्नो प्रशासनमा प्राथमिकता दिने संकेत देखाएका छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, मंसिर १०, २०७७ ०९:००