पर्यटकीय आकर्षणको केन्द्र बन्दै कस्या टाकुरो

डडेल्धुराको अमरगढी नगरपालिका-७ मा रहेको ‘कस्या’ टाकुरो पछिल्लो समय उदाउँदो र अस्ताउँदो सूर्य हेर्नेहरूका लागि पर्यटकीय गन्तव्य बन्दै गएको छ । जिल्ला सदरमुकामबाट ११ किलोमिटरको दूरीमा रहेको कस्या टाकुरोबाट उदाउँदो र अस्ताउँदो सूर्य सहजै हेर्न मिल्ने भएकोले दृष्यावलोकन गर्नेको संख्या बढ्दै गएको हो ।

डडेल्धुरा-बैतडी राजमार्गको पश्चिममा सडकसँगै जोडिएर रहेको ‘कस्या’ टाकुरो धार्मिक तथा ऐतिहासिक इतिहास बोकेको डाँडो हो । डडेल्धुरा-बैतडी जोड्ने महाकाली राजमार्गको सुर्कालदेखि १५ मिनेट पैदल उकालो चढ्दा कस्या टाकुरोमा पुगिन्छ । डडेल्धुराकै सबैभन्दा अग्लो डाँडामध्येको यसलाई प्राचीन, धार्मिक तथा ऐतिहासिक डाँडाको रूपमा मानिन्छ ।

डोड्याली राजा नागी मल्लसहित लेगी समैजी, शिखर, शैलेश्वर महादेव, शिद्धागात, भूमिराज, उग्रतारा भगवती माताको धार्मिक क्षेत्रका रूपमा पनि कस्यालाई लिइने गर्छ । ‘कस्या’ डाँडो समुद्री सतहदेखि ६ हजार ५ सय फिटभन्दा उचाईमा छ ।

धार्मिक र राजाको इतिहास बोकेको ‘कस्या’ टाकुरोबाट डडेल्धुरालगायत डोटी, अछाम र भारतको उत्तराखण्डको अवलोकन गर्न सकिन्छ । कस्यामा डाँडामा परापूर्वकालमा राजा हरि शाहीको दरबार रहेको स्थानीय शोवम् भण्डारी बताउँछन् ।

‘कासाको थाल जस्तो भएकोले यसको नाम कस्या टाकुरो राखिएको हो । पहिले यहाँ राजाको घर, हातहतियार राख्ने ठाउँ, पानी खाने नौलो र बस्ने घर समेत थियो,’ उनले भने, ‘तलबाट अपरिचित व्यक्ति आए माथिबाट ढुंगामुढा हानेर धपाउने कार्य हुन्थ्यो ।’

नवदुर्गा गाउँपालिका-४ का खुनी गाउँ बस्ने केशे विष्टले राजाका भारदारसंँग झगडा गर्दा शाहीका भारदारहरूले हत्या गरेको ठाउँ भएकाले यसलाई पछि कस्या टाकुरो नामकरण गरिएको स्थानीय भोजराज भट्टराईले बताए । उनले उक्त टाकुरोमा २०/२५ वर्षअघिसम्म ढुङ्गाको मन्दिर रहेको थियो र खाना पकाउने केही भाँडाकुँडासमेत रहेको बताए ।

डिभिजन वन कार्यालय डडेल्धुराका प्रमुख विष्णुप्रसाद आचार्य ‘कस्या’ टाकुरालाई इलामको अन्तु डाँडा र भक्तपुरको नगरकोटीसँग तुलना गर्छन् । उनी भन्छन्, ‘सूर्योदय र सूर्यास्त हेर्नको लागि पैसा खर्च गरेर इलाम र भक्तपुर पुग्नुभन्दा कस्या टाकुरो पुग्नुहोस् ।’

कस्या टाकुरो पर्यटकीय सम्भावना बोकेको ठाउँ भएकाले नगरपालिकाले ७२ लाखको बोलपत्र आह्वान गरी काम सुरु गरेको अमरगढी नगरपालिकाका नगरप्रमुख विश्वेश्वरप्रसाद ओझाले बताए ।

‘कस्या टाकुरो रमणिय र निकै सुन्दर ठाउँ छ । यहाँबाट सुदूरपश्चिमका धेरै क्षेत्रहरू अवलोकन गर्न सकिन्छ,’ उनले भने, ‘टाकुरासम्म पुग्ने पैदलमार्ग, टाकुरामा मन्दिर निर्माण र विभिन्न क्षेत्रको दृश्य हेर्नका लागि दूरबिन राख्छौँ ।’

प्रकाशित मिति: शनिबार, मंसिर ६, २०७७ १३:४७