प्रमाणपत्र धितोमा राखेर ऋण, उद्यमी बन्दै युवा

A+ A A-

पाल्पाको बगनासकाली गाउँपालिका वडा नं २ पोखराथोककीे सचिना अधिकारीले स्नातक तह उत्तीर्ण गरिन् । उनी जागीरका लागि धेरै ठाउँमा भौँतारिइन् । जागीर दिने निकायमा आफन्त वा इष्टमित्र नहुँदा योग्यता भएर पनि जागीर नपाएको अनुभव उनले संगालिन् ।

अधिकारी जस्तै धेरै युवाका लागि बेरोजगारी गम्भीर चुनौती बनेको छ ।

अघिल्लो वर्ष मात्रै बगनासकाली गाउँपालिकाले बेरोजगार शिक्षित युवालाई शैक्षिक प्रमाणपत्र धितोमा लिएर व्यवसाय गर्न ऋण दिने निर्णय गर्यो । यो खबरबाट उत्साहित अधिकारीमा यो अवसरलाई उपयोग गर्ने सोच पलायो ।

गाउँपालिकाबाट एक लाख रुपैयाँ पाएपछि उनले गोलभेँडा खेती र माछापालन व्यवसाय शुरु गरिन् । ऋणका लागि आफन्त, साथीभाइ कसैलाई पनि गुहार्न नपरेपछि खुसी हुँदै उनी व्यवसायमा लागिन् ।

‘गाउँपालिकाले शैक्षिक प्रमाणपत्र धितोमा लिएर व्यवसाय गर्न ऋण सहयोग गरेपछि मलाई ठूलो हौसला मिलेको छ,’ उनले भनिन्, ‘यसरी ऋण सहयोग पाएपछि पढेर कुनै जागीर खानु नै पर्छ भन्ने छैन । पढाइका अनुभव समेतलाई उपयोग गर्दै व्यवसाय गरेर राम्रो कमाइ गर्न सकिन्छ ।’
उनले अहिले तीन वटा प्लाष्टिक टनेलमा गोलभेँडा खेती लगाएकी छन् । यस्तै, दुई वटा पोखरीमा माछा पनि पालेकी छन् ।

तीन रोपनी क्षेत्रफलमा मकैको मूल बीउ उत्पादन गरिरहेकी उनले अघिल्लो वर्ष यसै व्यवसायबाट दुई लाख जति कमाइ गरेको बताइन् ।

‘पहिला जागीरका लागि प्रमाणपत्र हातमा लिएर धेरै ठाउँ भौँतारिएँ, योग्यता भन्दा पनि आफन्त र नजीकका व्यक्तिलाई मात्र स्थान दिँइदो रहेछ,’ उनले भनिन्, ‘अहिले गाउँपालिकाले शैक्षिक योग्यताको कदर गरेर व्यवसाय गर्न ऋण दिएको छ । मलाई निकै खुसी लागेको छ ।’

दश वर्षसम्म वैदेशिक रोजगारीमा काम गरेर गाउँ फर्किएका शोभाखर बस्यालले बगनासकाली गाउँपालिका वडा नं २ पोखराथोकमा शैक्षिक प्रमाणपत्र धितो राखेर अन्य चारजना युवकका साथमा सामूहिक कृषि तथा पशुपालन व्यवसाय शुरु गरेका छन् । उनीहरुले एकीकृत कृषि तथा पशुपालन फार्म दर्ता गरी व्यवसाय थालेका हुन् ।

शैक्षिक प्रमाणपत्र धितो राखेर गाउँपालिकाले चार लाख रुपैयाँ बिना व्याज दुई वर्षका लागि ऋण सहयोग गरेपछि आफूहरूलाई हौसला मिलेको बस्यालले बताए ।

उनीहरुले समूहमा ३३ रोपनी जग्गामा काँक्रा, करेला, घिरौंला, बोडी, सिमी, खुर्सानी लगायतका तरकारी लगाएका छन् । छ वटा उन्नत जातका भैंसी र एउटा गाई पनि पालेका छन् । फार्मबाट हाल दैनिक ४० लिटर जति दुध बिक्री भइरहेको छ ।

‘गाउँपालिकाले युवालाई घरमै बसेर व्यवसाय गर्न यो कार्यक्रम शुरु गरेकामा सा¥हैै खुसी लागेको छ,’ बस्यालले भने, ‘अब विदेश पलायन हुने दरमा पनि कमी आउने छ । पढेर जागीर नै खानुपर्छ भन्ने पनि छैन ।’

दुःख गरी पढेर पनि धेरैले जागीर पाउँदैनन् । अर्कोतर्फ कतिपयसँग व्यवसाय गर्न पूँजी हुँदैन । युवा जमात बेरोजगारी समस्याको मारमा परिरहेको अवस्थामा यस्ता खालका कार्यक्रम उनीहरूका लागि ठूलो राहत भएको छ ।

गाउँपालिकाले युवा स्वरोजगारलाई लक्ष्य गरी आर्थिक वर्ष २०७४/७५ मा सात लाख रकम विनियोजन गरेको थियो जसमध्ये बगनासकाली युवा कृषक समूह बगनासकाली पोखराथोकलाई कृषि तथा पशुपालन व्यवसायका लागि चार लाख रुपैयाँ, बगनासकाली २ पोखराथोक बस्ने सचिना अधिकारीलाई माछापालन तथा तरकारीखेतीका लागि एक लाख रुपैयाँ र पोखराथोककै भगवान् गैरेलाई अण्डा उत्पादनका लागि एक लाख रुपैयाँ रकम उपलब्ध गराएको छ ।

बगनासकाली वडा नं ९ बस्ने हरि बस्याललाई बाख्रापालन शीर्षकमा एक लाख रुपैयाँ रकम उपलब्ध गराएको थियो । बस्यालले ऋण लिइसकेपछि बीचमै व्यवसाय छाडेकाले सो रकम फिर्ता लिइएको बगनासकाली कृषि शाखा प्रमुख सन्तोष जिसीले जानकारी दिए ।
फिर्ता गरिएको रकम यस वर्ष बगनासकाली ६ यम्घामा सञ्चालित जागृत कृषि तथा पशु विकास फार्मलाई व्यवसाय विस्तारका लागि प्रदान गरिएको उनले बताए ।

आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा बगनासकाली ५ दर्लमडाँडा बस्ने देवेन्द्र कोइरालालाई तरकारीखेती गर्न एक लाख रुपैयाँ र बगनासकाली ६ यम्घाका खगराज बस्याललाई आधुनिक अकबरे खुर्सानी उत्पादनका लागि एक लाख रुपैयाँ प्रदान गरिएको छ ।

यस कार्यक्रमले कृषिमा युवाको आकर्षण एवं उत्साह बढाएको छ । पछिल्लो समय कृषकले पनि व्यवसाय विस्तार गर्दै गएको पाइएको कृषि शाखा प्रमुख जिसीको अनुभव छ ।

शैक्षिक प्रमाणपत्र धितो राखेर लिएको रकम दुई वर्षभित्र बिना व्याज ऋणीले गाउँपालिकालाई बुझाउनुपर्ने प्रावधान छ ।

उद्देश्यभन्दा विपरीत काममा लगाएको पाइएमा लिएको रकममा पाँच प्रतिशत जरिवानासहित गाउँपालिकालाई बुझाउनुपर्ने छ । उद्देश्यअनुसार राम्रो गर्ने व्यवसायीलाई पाँच प्रतिशत रकम छुट दिइएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष कृष्णप्रसाद बस्यालले बताए ।

‘काम नपाएर पढेलेखेका युवा विदेश पलायन हुने दर बढ्न थालेपछि उनीहरुलाई आयमूलक व्यवसायमा उत्प्रेरित गर्न यो कार्यक्रम ल्याएका हौं,’ अध्यक्ष बस्यालले भने ।

शैक्षिक प्रमाणपत्र धितो राखेर बिना व्याज दुई वर्षसम्मका लागि ऋण पाउने सुविधा भएपछि युवालाई यो कार्यक्रमले व्यवसाय थाल्न ऊर्जा थपिदिएको छ । शिक्षित युवामाझ स्वरोजगार सिर्जना गर्ने महत्वपूर्ण यो एउटा अचूक उपाय सावित भएको छ ।

विशेषतः उद्यम गर्ने चहाना भएका परिश्रमी तर पूँजी नभएर अन्यौलमा परेका युवाका लागि लक्ष्यित यो कार्यक्रमले रोजगारीका खोजीमा विदेश भौँतारिनु पर्ने बाध्यतालाई अन्त्य गर्न सक्छ भन्ने थुप्रै उदाहरण भेटिइसकेको छ । यस्ता कार्यक्रमले स्वदेशी श्रम र सीपलाई राष्ट्रको विकासमै उपयोग पनि अवसर पनि प्रदान गर्नेछ । (राससका लागि सुशीला रेग्मी)

प्रकाशित मिति: सोमबार, वैशाख १६, २०७६ ००:३५