विराटनगर अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल : उत्साह पनि आशंका पनि

A+ A A-

विराटनगर विमानस्थल अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका रूपमा स्तरोन्नति हुने प्रक्रिया अघि बढेपछि पूर्वका उद्योगी व्यवसायी उत्साहित भएका छन् । विराटनगर विमानस्थललाई अन्तर्राष्ट्रियस्तरको उडान हुने गरी विकास गर्न तीन तहका सरकारबीच समझदारी भएपछि प्रदेश १ का उद्योगी व्यावसायी उत्साहित भएका हुन् ।

विमानस्थलको स्तरोन्नति गरी अन्तर्राष्ट्रियस्तरको धावनमार्ग, अत्याधुनिक टर्मिनल हाउस र त्यसका लागि आवश्यक जग्गा प्राप्ति गर्ने सझदारीपत्रमा सोमबार हस्ताक्षर भएको थियो । प्रदेश १ का उद्योगी व्यवसायीले धेरै वर्षअघिदेखि विराटनगर विमानस्थललाई अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका रूपमा विकास गर्न सरकारसँग माग गर्दै आएका थिए ।

अन्तर्राष्ट्रियस्तरको विमानस्थलले प्रदेश १ को समग्र विकासमा टेवा पुग्ने भन्दै यस क्षेत्रका उद्योगी व्यवसायी उत्साहित भएका हुन् । लामो समयदेखि आफूहरूले विराटनगर विमानस्थललाई अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका रूपमा विकास गर्न सरकासँग माग गर्दै आएकोमा सम्झौता भएर कार्यान्वयनमा गएपछि उत्साहित भएको उद्योगी व्यवसायीले बताएका छन् ।

उनीहरूले प्रमुख मागको रूपमा सरकारलाई दबाब दिँदै आएको विषय कार्यान्वयनमा गएको बताउँदै अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका लागि आफूहरू सरकारलाई आवश्यकताअनुसार सहयोग गर्नसमेत तयार रहेको बताएका छन् ।

३ हजार मिटर धावनमार्ग र आधुनिक टर्मिनल हाउसको निर्माण हुँदा यस क्षेत्रको पर्यटन विकासको ढोका खुल्नेमा निजीक्षेत्र आशावादी भएको नेपाल घरेलु तथा साना उद्योग महासंघ मोरङका उपाध्यक्ष चेतन निरौलाले बताए ।

‘अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल विस्तार हुन लागेकोमा हामी एकदमै उत्साहित छौँ, यो सरकारले एकदमै राम्रो काम गरेको छ । विमानस्थल विस्तारले यहाँबाट सिधै अन्तर्राष्ट्रिय फ्लाइट हुन्छ, यसले व्यापार व्यवसाय बढ्छ, होटल/रेस्टुरेन्टहरू बढ्छन्, रोजागरिको सृजना हुन्छ,’ उनले भने, ‘विराटनगरमा अन्तर्राष्ट्रियस्तरको विमानस्थल बन्ने प्रक्रिया अगाडि बढ्नु पर्यटनका हिसाबले पनि उत्साहको विषय हो । यसले अर्थतन्त्रको मेरुदण्ड बलियो बनाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका निवार्ह गर्छ ।’

विराटनगर विमानस्थलको स्तरोन्नतिसँगै पूर्वी पहाडी जिल्लाका विमानस्थलहरूमा उडान गर्ने केन्द्रको रूपमा प्रयोग गर्ने सरकारको तयारीले पर्यटन क्षेत्रको भविष्य उज्यालो रहेको विराट व्यापार संघका अध्यक्ष सुजन थापाले बताए ।

पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराईले विराटनगरबाटै अब प्रदेशका अन्य पहाडी गन्तव्यमा उडान हुने बताएका थिए । विराट व्यापार संघका अध्यक्ष थापाले विराटनगर विमानस्थललाई पोखरा र गौतमबुद्ध विमानस्थलकै रूपमा विकास गरी सञ्चालन योग्य हुनेमा तीनै तहका सरकारहरू सहमत हुनु सुखद भएको बताए ।

‘विराटनगरमा अस्तराष्ट्रिय विमानस्थलले उद्योग व्यवसाय क्षेत्रसमेत चलायमान हुन्छ । टुरिज्म र होटल व्यवसायको विस्तार हुन्छ । विराटनगरमा यो एकदमै जरुरी थियो । यसलाई फास्ट ट्राकमा अघि बढाउन अब हामी सरकारलाई दबाव दिन्छौँ,’ उनले भने, ‘विमानस्थल विस्तार भइसकेपछि पूर्वका लागि यो कोसेढुंगा सावित हुने निश्चित छ ।’

उद्योगी व्यावसायीहरूले झण्डै दुई दशकदेखि माग गर्दै आएको विषयले सार्थकता पाउँदा एकदमै उत्साहित रहेको उद्योग संगठन मोरङका अध्यक्ष भीम घिमिरले बताए । उनका अनुसार उद्योगी व्यवसायीहरूले लामो समयदेखि माउन्टेन फ्लाइटहरू पनि विराटनगरबाटै गर्नुपर्ने माग राख्दै आएका थिए ।

‘विराटनगर विमानस्थललाई प्रादेशिक र अन्तर्राष्ट्रिय बनाउनुपर्छ, जसले गर्दा यस क्षेत्रमा रोजगारी सिर्जना हुन्छ, आय आर्जन हुन्छ भनेर हामीले भन्दै आएका थियौँ । सरकारबाट एमओयूमा हस्ताक्षर भएपछि राम्रो भएको छ,’ उनले भने, ‘तर, कार्यान्वयन फितलो हुने परम्परा छ । यसलाई छिटोभन्दा छिटो कार्यान्वयनमा लैजाँदा संघीयताको जग पनि हुन्छ । जनतामा संघीयता विकासका लागि आएको भन्ने अनुभूति हुन्छ । कार्यान्वयन नजितामुखि बनाउन जरुरी छ ।’

उनले त्रिपक्षीय सम्झौताले विराटनगर विमानस्थललाई अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका रूपमा विकास गर्नुपर्ने वर्षौँ अघिदेखिको आफूहरूको मागले सार्थकता पाएको बताए । ‘विराटनगर विमानस्थलबाटै पहाडी जिल्लाका विमानस्थलहरूमा माउन्टेन फ्लाइट गर्न पाउनुपर्ने पनि हाम्रो माग थियो,’ उनले भने, ‘हाम्रो त्यो माग पनि संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडड्यनमन्त्रीज्यूबाट सम्बोधन भएको छ । तर, यसको कार्यान्वयन पक्ष भने शंकास्पद र चुनौतीपूर्ण देख्छु ।’

कोरोना कहरबीच सरकारले विमानस्थलमा पूर्वाधार निर्माणको कामलाई प्राथमिकताका साथ अघि बढाएकोमा पनि निजीक्षेत्रले सन्तोष जनाएको छ । महामारीले उद्योग, व्यापार, पर्यटन सबै क्षेत्र धराशयी बनिरहेको अवस्थामा यस्ता दीर्घकालीन अर्थ राख्ने पूर्वाधार निर्माणको प्रक्रिया सुरु हुँदा पर्यटनलगायतका व्यवसाय पुनर्स्थापित हुने आशा जागेको मोरङ व्यापार संघका अध्यक्ष प्रकाश मुण्दडाले बताए ।

उनले विमानस्थल सञ्चालनमा आएपछि व्यापार घाटा पनि सतहमा आउने र विराटनगरको महत्त्वसमेत बढ्ने बताए । ‘अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल प्रदेश १ को मेरुदण्डका रूपमा रहनेछ । यसले पूर्वाधारहरूको विकास हुन्छ । यस ठाउँ, उद्योग र टुरिज्म वा कुनैपनि क्षेत्रको कनेक्टिभिटी हुन्छ । टुरिज्म, व्यापार व्यवसाय प्रवर्द्धन हुन्छ,’ उनले भने, ‘विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा सम्मको उडान पनि यहीँबाटै हुनेछ । विगतमा कार्यान्वयन हुनेमा आशंका हुँदै आएकोमा अहिले तीनै तहका सरकार मिलेर काम अघि बढिसकेपछि पक्कै काम हुन्छ भन्ने हामीले विश्वास लिएका छौँ ।’

विराटनगर विमानस्थलको स्तरोन्नतिसँगै प्रदेश १ को पर्यटनको हब विराटनगर हुने र त्यसबाट यस क्षेत्रको पर्यटन व्यवसायीहरू लाभान्वित हुने भएकोले पनि यसप्रति सबैको चासो बढेको छ ।

विराटनगरबाट माउन्टेन फ्लाइटहरू सञ्चालन हुन सक्ने वातावरण बन्ने भएकाले पर्यटन व्यवसायीहरू उत्साहित बनेका छन् । उनीहरूले भारतको पटना, दिल्ली, बैङ्लोर वा कलकत्ता जाँदा काठमाडाैं वा पश्चिम बंगालको बागडुरा विमानस्थल प्रयोग गर्नुपर्ने बाध्यता अन्त्य हुने विश्वास व्यक्त गरेका छन् ।

विराटनगरमा अन्तराष्ट्रियस्तरको विमानस्थल बनाउने साझा मुद्दा कार्यान्वयनको अवस्थामा आइपुगेको र त्यसबाट विशेष गरी पर्यटन व्यवसायीहरू बढी उत्साहित भएका छन् । विमानस्थल निर्माणसँगै पर्यटन गतिविधि बढ्ने र समृद्धिको आधार तय हुने उनीहरूको विश्वास छ । विमानस्थल निमार्ण भइसकेपछि यसलाई प्रदेश नं. १ मा रहेका सम्भावनाहरूको सदुपयोग गर्ने पूर्वाधारको रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिने पर्यटन व्यवसायीहरूले बताएका छन् ।

विमानस्थल विस्तारका लागि त्रिपक्षीय सम्झौता

विराटनगर विमानस्थललाई अन्तर्राष्ट्रियस्तरको अत्याधुनिक विमानस्थलका रूपमा स्तरोन्नति गर्न सोमबार संघीय सरकारअन्तर्गतको नागरिक उड्डयन प्राधिकरण, प्रदेश १ सरकार र विराटनगर महानगरपालिकाबीच त्रिपक्षीय लागत साझेदारीसम्बन्धी समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो ।

संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराई र प्रदेश १ का मुख्यमन्त्री शेरधन राईको उपस्थितिमा विराटनगरमा समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो ।

समझदारीपत्रमा संघीय सरकारका तर्फबाट नागरिक उडड्यन प्राधिकरणका महानिर्देशक राजन पोखरेल, प्रदेश सरकारका तर्फबाट उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालयका सचिव मेघराज काफ्ले, विराटनगर महानगरपालिकाका तर्फबाट प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत ईन्द्रमणि पोखरेलले हस्ताक्षर गरेका थिए ।

समझदारीपत्रमा १५ सय मिटर लम्बाइको विमानस्थलको धावनमार्ग विस्तार गरी ३ हजार मिटरको बनाउने उल्लेख छ । त्यसका लागि संघीय सरकारले जग्गाको मुआब्जाका लागि ५० प्रतिशत, प्रदेश सरकारले ४० प्रतिशत र विराटनगर महानगरपालिकाले १० प्रतिशत लागत ब्यहोर्ने समझदारी भएको छ ।

विमानस्थलको विस्तारका लागि यसअघि प्रदेश सरकारले मन्त्रिपरिषद्‌बाट निर्णय गरेर संघीय सरकारलाई सिफारिस गरेको थियो भने लागत सहभागिता पनि जनाउने घोषणा गरेको थियो । सोहीअनुसार विराटनगर विमानस्थललाई काठमाडौंको त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र भैरहवाको गौतमबुद्ध अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलकै स्तरमा पुग्नेगरी क्षमता अभिवृद्धि गरिने भएको हो ।

सम्झौताअनुसार विराटनगर विमानस्थलको धावनमार्ग विस्तार गरी ३ हजार मिटर पुर्‍याउने तथा अन्य आवश्यक पूर्वाधार बनाएर विमानस्थललाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको बनाइनेछ । विमानस्थलको विकास, विस्तार र स्तरोन्नतिसम्बन्धी प्राविधिक प्रतिवेदन (गुरुयोजना) तयार गरी सोबमोजिम जग्गा अधिग्रहण र मुआब्जा वितरणसमेतका लागि नेपाल सरकारबाट गर्ने निर्णयको जिम्मेवारी नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले पाएको छ । विमानस्थलको डिजाइन, डीपीआरसहितका कार्ययोजनालगायत आवश्यक कामसमेत प्राधिकरणले गर्नेछ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असोज २१, २०७७ १६:३५