फर्मासिस्टलाई कसरी बुझ्ने ?

A+ A A-

टर्कीकाे इस्तानबुलमा रहेको एफआईपी काउन्सिलले एफआईपीको सुरुवात भएको दिन २५ सेप्टेम्बरमा पहिलो पटक 'वर्ल्ड फार्मासिस्ट डे' भनेर घोषणा गरेको थियो । सन् २००९ देखि हरेक २५ सेप्टेम्बरका दिन याे दिवस मनाउने गरिन्छ ।

फार्मासिस्ट के हो भनेर हाम्रो नेपाली समाजमा प्रश्न गर्‍याे भने धेरैले फार्मासिस्ट एक औषधि पसले भन्ने जवाफ दिन्छन् ।

वास्तवमा फार्मासिस्ट त्यो व्यक्ति हो, जसले एउटा औषधिको मोलीकुल (molecule) पत्ता लगाउँछ, औषधि बनाउँछ, मार्केटिङ सेल्स गरेर समाजलाई जुन योगदान गरेको छ, त्यसलाई समाजले पसलेको उपनाम दिरहेको छ । जुन दु:खको कुरा हो ।

एउटा अचम्मको कहानी छ हाम्रो समाजमा- हामी बिरामी भयाैँ भने डाक्टरलाई सम्झन्छौँ । यो अस्वभाविक हाेइन । तर, डाक्टरले लेखिदिएको प्रेस्क्रिप्सन बोकेर फार्मेसी गएर त्यो नबुझिने डाक्टरको अक्षर डीकोड गरेर एउटा फार्मासिस्टले डीस्पेन्स गरेको औषधि लगेर खान्छौँ ।

ठीक भयो भने हामी डाक्टरको प्रशंसा गरेर धन्यवाद दिन्छौँ, सन्चो भएन भने कस्तो पसले रैछ, उल्टो औषधि पो दिएछ कि क्या हो भनेर गाली गर्छौं । अनि हामी एक फार्मासिस्टलाई गाली दिन थाल्छौँ । तर, यो थाहा हुँदैन किन हामीले खाएको औषधि कसले बनायो ? यसको गुण्स्तरलगायत प्रयोग डाक्टरसम्म कसले पुर्‍याउँछ ? यो सबैको पछाडि फार्मासिस्टको ठूलो भूमिका हुने गर्छ । यो कुरा आममानिस समक्ष पुर्‍याउन हामी असमर्थ भइरहेका छौँ ।

समाजलाई फार्मासिस्टको काम नबुझिने अक्षर डीकोड गरेर औषधि डीसपेन्स मात्र गर्ने होइन औषधिको माेलीकुल पत्ता लगाउनेदेखि बिरामीको औषधि खाएर ठीक नहुन्जेल मुख्य भूमिका खेल्ने पात्र हुन् भने बुझाउन आवश्यक छ । फार्मासिस्ट स्वास्थ्य क्षेत्रको मेरूदण्ड हो। जसको महत्तव एक चिकित्सकको सरह हुन्छ । तर, दुःखको कुरा यो भूमिकालाई समाजले चिन्न सकेको छैन ।

हाम्रो समाजमा फार्मासिस्टलाई अन्य कुनै स्वास्थ्य क्षेत्रभन्दा कम महत्त्व दिएको देखिन्छ । अब याे विषयमा चेतान फैलाउन आवश्यक छ ।

फार्मेसी एउटा विज्ञान हो । जसले औषधि कसरी बनाइन्छ त्यो सिकाउँछ । फार्मेसी त्यो बाटो हो जसले जनता सामु विभिन्न रोगहरूको सही औषधि पुर्‍याएर सबैलाई नयाँ जीवन प्रदान गर्छ । हो, तपाईंहरूलाई बिरामी हुँदा औषधि बनाएर आम मानिससामु पुर्‍याएर जीवन बचाउने व्यक्ति नै फार्मासिस्ट हो ।

‘Pharmacist are the legal lord of drugs’ जसले कुनै पनि व्यक्तिलाई काउन्सेलिङ र सल्लाह दिँदा कुनै पनि चार्ज लिँदैन । नत्र हामीले हेर्न सक्छौँ, डाक्टरले त एकपटक भेट्नको लागि पनि छुट्टै रकम तिर्नुपर्ने भनेर छुट्टाएका छन् । फार्मासिस्टले फरकफरक कम्पनीको कम पैसामा एउटै काम गर्ने औषधि दिएर आर्थिक अवस्था कमजाेर भएका व्यक्तिलाई पनि धेरै सहयोग गरेको हुन्छ । र, उनीहरूको राम्रो नैतिक चरित्र र इमानदारीताको मद्दतले सबै बिरामीको शंकालाई मेटाइ दिन्छन् । फार्मासिस्ट एक औषधि पसले मात्र नभएर मेडिकल प्रतिनिधि हुन् । फार्मासिस्ट एक वैज्ञानिक हुन् जसले अनुसन्धान गरेर नयाँ औषधिको कम्पाउन्ड पत्ता लगाउछन् ।

अहिले संसारलाई कोभिड- १९ ले आक्रान्त पारेकाे छ, यस्ताे परिस्थितमा पनि फर्मासिस्टहरूकाे भूमिका कैयाैँ गुणा बढी छ ।

धेरै व्यक्तिहरूको मात्र नभएर विद्यार्थीले पनि याे पेसालाई कम महत्त्व दिएको पाइन्छ । कति विद्यार्थीले पसल गर्न पाइन्छ भनेर मात्र पढेका हुन्छन् त कतिपयले लाइसेन्स भाडामा लाउन पाइन्छ भन्ने गर्छन् । धेरै व्यक्ति स्कोप कम छ भनेर पढ्नसमेत इच्छुक हुँदैनन् । तर, स्कोप धेरै नै छन् जसलाई हामीले केलाउन मात्र नजानेको हाैँ । फार्मासिस्ट एउटा मेडिकलदेखि फार्मासिस्टकल कम्पनीसम्म र सरकारी कर्यालयदेखि विश्वविद्यालय वैज्ञानिकसम्म छन् । मात्र हामीले खोज्न जरुरी छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असोज ९, २०७७ १६:४०