नवराज विकका आमाबुबासँगको त्यो भेट

A+ A A-

जेठकाे दाेस्राे साता अधिवक्ता रामचन्द्र गाैतम रूकुममा थिए । साँझकाे करिब साढे ८ बजेकाे हुँदाे हाे । शहरजस्तो झिलीमिली र चहलपहल त्यो विकट जिल्लामा हुने कुरै भएन । रातको सन्नाटालाई झमझम परेको पानीले पनि साथ दिइरहेको थियो । किन किन उनकाे मन बेचैन थियो, रुकुम आएदेखि नै । खाना खाएर सुत्नै लाग्दा उनी बसेको होटलमा फोन आयो । कोही भेट्न आएको रहेछ । हतारहतार तल ओर्लिए ।

हेर्दै विरक्त लाग्दो दृश्य । पुरानो फाटेको जुत्ता, मैलो लुगा, चाउरिएका गाला र आँखाभरि आँसु । अनि हजारौँ आशा बाेकेर एक दम्पती भिजेका लुगामा थरथर काँप्दै उनलाई पर्खिरहेका रहेछन् । उनीहरूको अवस्था देखेरै उनी अवाक् भइसकेका थिए ।

अधिवक्ता गाैतम भन्छन्, ‘आशाको आश्वासन दिऊँ वा सहानुभूति, म दाेधारमा परेँ । कलकलाउँदो उमेरको छोरा गुमाएका उनीहरू न्यायका लागि म भएकाे ठाउँमा आएका थिए ।’

अधिवक्ता गाैतम दलितको नाउँमा रुकुममा भएको वीभत्स हत्याकाण्डका पीडितलाई न्याय दिलाउन सबैभन्दा पहिले काठमाडौंबाट त्यहाँ पुगेका थिए ।

जेठकाे पहिलो साता रुकुममा गैरदलित प्रेमिकालाई भगाउन जाँदा नवराज विकसहित ६ जना युवा निर्मम ढंगले मारिए । दलितमाथिकाे त्याे ज्यादतीविरुद्धकाे आवाज देशभर आगोसरी फैलियो । हत्याकाे विरोधमा देशैभर नाराजुलुस भए । यो सबै सुनिरहेका अधिवक्ता गौतम घटना भएको एक सातापछि रुकुम हानिए । काेरोनाको महामारीले देश लकडाउनमा भएको बेला गाडी भाडामा लिएर उनी रुकुम पुगे ।

मनमा अनेकौँ तर्कना उठे । पीडादायी त्यो अवस्थामा कसरी उनीहरूलाई न्यायको महसुस गराउने ? कसरी आफ्नो धर्म निभाउने ? यही सोच्दासोच्दै करिब २० घण्टाको दूरी छिचोलेर उनी रुकुम पुगे । रुकुममै आफ्नो घर भएका कारण उनी सिधै घरमा गए । सधैँ छोरा घर पुग्दा खुसीकाे माहाैल बन्थ्यो । मनमा खुसी र परिवारको हाँसो देखिन्थ्यो । त्योे दिन कसैको मुहारमा खुसी देखिएन । भय त्रास मडारिइरहेको उनले महसुस गरे ।

गौतमले हेर्नुपर्ने थियो घटनामा मुछिएका नबालकको मुद्दा । अर्थात, नवराजकी प्रेमिका र अर्का एक नाबालकको मुद्दा । सरकारी पक्षबाट निःशुल्क लडेका गौतम सम्झिन्छन्, ‘म पीडितको तर्फबाट नाबालककाे मुद्दामा खटिएको थिएँ । बहसपैरवीपछि नाबालक भएकै कारणले किशोरीलाई सुधारगृह लैजाने फैसला भयो ।’

मुद्दा लडिरहँदा नवराज विकका पीडित आमाबाबुको साथमा कोही खडा नभएको देख्दा अचम्ममा परेका थिए गौतम भन्छन्, ‘म अदालत जाँदा गेटमा दुवै जना बसिरहनुभएको रहेछ । गाउँबाट न्यायकै लागि सदरमुकाम आउनुभएका उहाँहरूले खाना पनि खानुभएको रहेनछ । गोजीमा पैसा नहुँदा न बस्ने ठेगान न पेट भर्नका लागि केही खानेकुरा नै थियो ।’

मैलो पछ्यौरीले पसिना पुस्दै छोराको न्यायका लागि पर्खिरहेको देख्दा उनकाे मन कटक्क खायो ।

उनी भद्दछन्, 'उनीहरूको त्यस्तो अवस्था देखेर धेरै पटक केही खानू भन्दै अदालतको क्यान्टिनसम्म पुर्‍याइदिएँ । तर भोको पेटमा उनीह/"को एउटै उत्तर हुन्थ्यो– बाबु मेरो छोरो मारिएको छ, म कसरी खाऊँ ? हामीलाई पैसासैसा केही चाहिएन, हत्यारालाई सजायँ होस् । हरेक पटकको प्रस्तावलाई उनीहरूले यसरी नै उत्तर दिन्थे ।

दलितको नाममा सिंगो मुलुक सडकमा उत्रिन सक्ने तर तिनै दम्पतीको साथमा एक जना पनि नदेख्दा उनलाई नराम्राे लागेकाे थियाे । उनीहरूसँग न गाउँका छिमेकी थिए, न त आफन्त नै । जति नारा लगाए पनि पीडितको साथमा उभिएर सहयोग गर्ने भने कोही देखिएनन् ।

नवराजको घरमा पुग्दा उनकाे परिवार नै छिमेकी र आफन्तले वरिपरि घेरिएर बसेकाे रहेछ । जब गौतम पुगे, अनि सबैले 'न्याय दिनुस्, हामी सबै साथमा छौँ, सहयोग गर्छौं, न्यायका लागि हामी पनि लड्छौँ' भन्दै थिए । साथ दिन्छौँ भन्ने गाउँले आखिर किन साथ दिन आएनन् ? किन भावविह्वल बनेकाे परिवारको साथमा खडा भएनन् ?

यी सबै सोचिरहेका गौतमले बुझ्दा त्रासले अगाडि आउन डराएका रहेछन् । उनी भन्छन्, ‘हामीलाई पनि मार्ने हो कि भन्ने डरले सारा गाउँले र सदरमुकामका मानिसहरू दम्पतीको साथमा उभिन डराएका रहेछन् ।

उनी भन्छन्, ‘अचम्म लाग्यो, साथ छौँ, न्याय पाउनुपर्छ भनेर सिङ्गो मुलुक नाराजुलुसमा उत्रिरहँदा पीडित परिवारलाई सान्त्वना दिँदै न्यायका लागि लडिदिने भने कोही थिएनन् ।’

दुई साताकाे बसाइमा थुनछेक आदेशबाट पीडक किशोरी पक्षकी आमालाई छोडियो भने नाबालिका प्रेमिकालाई सुधार गृह पठाइयो । अन्य ३ जनालाई साधारण तारिखमा छाेडियो । बाँकी २८ जनालाई थुनामा राखियो ।

त्रासदीपूर्ण जघन्य घटनाका पीडितलाई न्याय दिलाउन १४ दिने बसाइपछि उनी काठमाडौँ फर्कने तरखरमा थिए । फर्किने दिनको अघिल्लो साँझ न्यायको आशा गर्दै नवराजका बुबाआमा उनलाई भेट्न आएकाे दृश्य अधिवक्ता गौतम बिर्सन सक्दैनन् ।

न्याय पाउने समय आउन अझ धेरै लाग्ला । सरकारी वकिलले पछि धोका दिने पो हुन् कि ? पीडकले पैसाले किनिदिने पो हो कि ? भन्ने डर उनीहरूमा पलाएकाे गाैतम बताउँछन् ।

उनीहरूको एउटै कुराले गौतमलार्ई धेरै दिनसम्म छटपटी भयो । उनीहरूले भनेछन, 'उमेरमा सानो हुनुहुन्छ । तपाईं हाम्रो छोरोका लागि पछिसम्म हाम्रो साथमा लड्नुहुन्छ भन्ने आशा छ । तपाईंमा छोरा देखेँ बाबु ।’

'नवराजकाे अनुहार ममा देख्दै न्यायको आशा राख्दा म अत्यन्तै भावुक बनेँ,' अधिवक्ता गाैतम भन्छन्, 'मैले उहाँहरूलाई सम्झाउनै सकिनँ । काठमाडौं आएको धेरै दिनसम्म उहाँहरूको अवस्था र शब्दले साह्रै पिरोल्यो । अहिले पनि बेलाबेलामा कुरा गरिरहन्छु । सम्झाइरहन्छु ।’

गौतम रुकुमको नरसंहार र नवराज विकका आमाबुबाले आफूमाथि गरेको आशालाई भने कहिल्यै पनि बिर्सन नसक्ने बताउँछन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, भदौ २०, २०७७ १३:०४